[Thảo luận] Máy Mac có phải là PC hay không?

Chữ PC hiện được dùng với rất nhiều nghĩa. Ở thái cực đơn giản nhất, PC đơn giản là personal computer, có nghĩa là máy tính cá nhân. Nếu hiểu theo nghĩa này thì ngay cả smartphone, tablet cũng là một dạng máy tính, cũng giống như laptop hay desktp của bạn vậy thôi. Còn ở một thái cực khác, PC từng được dùng để chỉ những chiếc máy tính nào tương thích với kiến trúc máy tính IBM PC những năm 80. Những chiếc máy đó phải có một BIOS, có thể chạy cùng một hệ điều hành, ví dụ như IBM PC-DOS hay Microsoft MS-DOS chẳng hạn, từ đó chạy cùng một loại ứng dụng tương tự như nhau. Và cũng theo nhiều người, Mac không phải là PC, do nó không tương thích với kiến trúc IBM PC. Vậy điều đó có đúng hay không?

Nếu xét về từ ngữ, PC là chữ viết tắt cho personal computer, có nghĩa là máy tính cá nhân. Thuật ngữ này dùng để chỉ những chiếc máy tính có kích thước, cấu hình và giá bán phù hợp để các cá nhân có thể mua về xài, chứ không chỉ là doanh nghiệp hay các tổ chức. Ngoài ra, PC còn có thể được sử dụng và thao tác với chỉ một người, không cần sự can thiệp của một nhân viên vận hành (operator) nào cả. Nếu xét theo nghĩa này thì cả máy Mac lẫn các máy tính chạy Windows đều là PC, những chiếc smartphone, tablet dùng Android, iOS, Windows Phone, BlackBerry cũng là một dạng PC!

Theo nhiều tài liệu, chiếc PC đầu tiên xuất hiện trên thế giới là Programma 101 do một công ty Ý mang tên Olivetti sản xuất. Dự án này bắt đầu từ năm 1962 và đến năm 1965 thì việc sản xuất hàng loạt bắt đầu được tiến hành. NASA mua ít nhất 10 chiếc Programma 101 để phục vụ cho việc tính toán sứ mạnh Apollo 11 đáp lên mặt trăng, đài ABC thì dùng Programma 101 để dự đoán kết quả bầu cử tổng thống năm 1969, quân đội Mỹ cũng xài chiếc máy này để lên kế hoạch cho chiến tranh Việt Nam.

Thêm thông tin cho các bạn, đó là trước thời PC ra đời, người ta sử dụng các máy tính cỡ lớn, có thể to bằng một căn phòng hoặc tệ nhất cũng là nửa căn phòng. Những chiếc máy tính đó gọi là mainframe và một loại nhỏ hơn, yếu hơn là minicomputer. Các máy đó thường không để trong nhà dân bình thường, chúng được thiết kế dành cho các doanh nghiệp và cũng chỉ các doanh nghiệp mới có khả năng chi nhiều chục nghìn, thậm chí là trăm nghìn đô để mua một cái máy về phục vụ cho việc kinh doanh. Người dùng sẽ xài các bộ màn hình-bàn phím (terminal) để kết nối vào mainframe/minicomputer, khi đó thì CPU và RAM lẫn HDD sẽ được chia sẻ giữa những người đang truy cập. Một hoặc vài người sẽ đứng ở giữa với vai trò giám sát, họ chính là nhân viên vận hành.


Quay trở lại chuyện vì sao một số người không gọi Mac là PC thì cũng có lý do của họ. Trước khi xài CPU Intel như ngày nay, từ năm 1994, Apple bắt đầu sử dụng một dòng vi xử lý mang tên PowerPC cho các máy tính cá nhân của mình. Dòng chip này do Apple bắt tay cùng với IBM và Motorola phát triển, sản xuất. Trong khi đó, hầu hết những chiếc máy tính khác trên thị trường vào thời điểm những năm 90 lại dùng CPU Intel, vốn là kiến trúc tương thích sẵn với Windows. Máy Mac không thể cài Windows, cũng chẳng cài được OS/2 hay BeOS, thế nên người ta mới xem Mac là "không tương thích" với những máy "PC" còn lại.

Mac giống như đứng tách biệt hẳn ra khỏi thế giới "PC", chính vì vậy người ta phân biệt Mac với PC là hai "loại" máy tính khác nhau. Theo thời gian, sự phân biệt này càng được người tiêu dùng tiếp nhận rộng rãi hơn, đến mức khái niệm PC nguyên thủy không còn được biết đến một cách chính xác. Đến chính Apple còn dùng chữ PC trong các chiến dịch quảng bá của mình nhằm chỉ trích máy tính Windows, tất cả là để mẫu quảng cáo đó trở nên thân thuộc và dễ hiểu với đa số người tiêu dùng. Mình có đính kèm video này ngay bên dưới cho các bạn xem.


Rồi đến năm 2006, Apple bắt đầu chuyển sang dùng chip Intel x86 thay cho PowerPC. Đây không chỉ đơn giản là việc thay vi xử lý, nó còn thay đổi luôn cả kiến trúc của hệ điều hành Mac OS và các phần mềm đi kèm. Mac giờ đây tương thích hoàn toàn với kiến trúc Intel x86 (còn khả năng tương thích ngược với PowerPC thì vẫn giữ cho đến năm 2009), điều mà các máy Windows khác cũng làm được.

Giờ thì các máy tính Mac chẳng khác mấy so với những chiếc "PC" chạy Windows, ít nhất là xét về mặt kiến trúc hệ thống. Cùng loại CPU, cùng loại RAM, cùng loại ổ HDD hoặc SSD, cùng luôn cả các cổng kết nối, thậm chí cả mainboard cũng có cấu tạo tương tự (có điều Apple không gọi là mainboard mà sử dụng từ logic board). Bạn cũng có thể thoải mái cài Windows lên máy Mac mà không gặp vấn đề gì, driver thì đầy đủ cả và được sự hỗ trợ từ chính Apple. Ngược lại, máy tính Windows cũng có thể cài Mac (hackintosh), nhưng sẽ cần đến một số thủ thuật nhỏ và một số tinh chỉnh về mặt hệ thống để đảm bảo tính tương thích với phần cứng.

Nói cách khác, những chiếc MacBook, Mac Pro hay iMac mà bạn thấy ngày nay hoàn toàn giống với những chiếc máy tính Windows, và tất cả đều có thể xem là PC hết. Apple cũng là một hãng máy tính, cũng giống như HP, Dell, Asus, Acer hay Lenovo. Có khác chăng là mức giá, thiết kế, và quan trọng nhất là hệ điều hành cài sẵn. Chấm hết.

Nếu bạn đang cân nhắc mua một chiếc máy tính chạy Windows hay Linux cho mình, bạn cũng nên nghía sang các máy tính Apple như một tùy chọn bên cạnh các hãng lớn khác. Mình đã thấy rất nhiều người mua Mac về chỉ để chạy Windows thôi, và họ toàn là những người có kiến thức về mảng công nghệ chứ không chỉ là những người dùng bình thường. Mà nếu bạn có cài Windows lên máy Mac thử thì cũng sẽ thấy được rằng Mac chạy Windows trông rất đẹp, thậm chí còn đẹp hơn cả khi Mac chạy OS X nữa kìa. Tất nhiên, việc Mac chạy Win thì sẽ không thể nào mang lại hiệu quả, sức mạnh và thời lượng pin bằng với Mac chạy OS X, nhưng sự khác biệt đó không nghiêm trọng.

Kết lại: Mac cũng là máy tính cá nhân, hay nói cách khác, cũng là PC. Tuy nhiên, do không có bất kì cơ quan hay đơn vị nào đứng ra chính thức xác nhận điều đó nên cuộc tranh cãi liệu Mac có phải là PC hay không vẫn cứ diễn ra đến tận ngày hôm nay. Bạn nào nói Mac không là PC cũng có những lý do hợp lý, và bạn nào bênh vực cho việc Mac là PC cũng có những lý do riêng. Nhưng bạn cần nhớ một điều quan trọng như sau: Mac hiện nay chẳng khác gì với máy tính Windows, Linux về mặt kiến trúc cả, chỉ khác hệ điều hành cài đặt theo máy mà thôi. Nếu bạn có suy nghĩ nào khác, thì mời các bạn cùng thảo luận trên tinh thần xây dựng nhé.