Thế chiến bàn phím: DSLR và Mirrorless, cái nào tốt hơn?

Tuy nhiên, mình sẽ không bàn đến quan điểm của những người đã đào tẩu, hay quan điểm của những người mang trong mình cả hai dòng máu Dfan và Mfan bới nhóm người này thường đã có những trải nghiệm phong phú cũng như chính kiến rõ ràng. Họ cũng ít khi tham gia vào những cuộc chiến bàn phím của Dfan và Mfan. Điều mình muốn chia sẻ đó là quan điểm sai lầm của những Dfan và Mfan cực đoan, những người chỉ chơi độc một dòng và thường có những phát biểu mang tính chủ quan, thiếu tính xây dựng, châm ngòi và khiêu khích. Có rất nhiều lý do chủ quan lẫn khách quan dẫn đến cuộc chiến bàn phím này, nhưng có thể nói rằng lý do chính quan trọng nhất, cũng là khởi nguồn cho những lý do khác đó là “thiếu trải nghiệm thực tế”. Vậy hãy cùng mạn đàm xem sự “thiếu trải nghiệm thực tế” ảnh hưởng thế nào đến quan điểm của Dfan và Mfan.

Với Dfan, mặc nhiên từ đầu, các bạn đã luôn coi mình là những người thuộc “chiếu trên” khi nhìn vào Mfan. Các bạn cho rằng nhiếp ảnh chuyên nghiệp thì không xài mấy cái thứ “du lịch”, “be bé” như thế hay cầm cái máy ảnh bé xíu trông chả ngầu, chả prồ tí nào, vân vân và vân vân…Thực ra, quan điểm đó của các bạn không đúng, nhưng cũng không hoàn toàn sai, mình sẽ nói về vấn đề đó sau. Và đương nhiên, khi đã mặc định với quan điểm đó trong đầu, các bạn sẽ không đếm xỉa đến mấy thằng cha Mfan, không buồn quan tâm đến chuyện công nghệ máy ảnh mirrorless nó đang phát triển như vũ bão thế nào và thậm chí nhiều bạn cũng không mảy may nghĩ đến chuyện sẽ cầm chơi thử một cái máy mirrorless chứ đừng nói đến chuyện mua về dùng.

Với một số Dfan “trẩu”, khi các bạn nhìn thấy mấy đồng chí Mfan đang lúi húi chụp hoa lá cây cỏ, lang thang chit-lai, phong cảnh hay mải mê chụp một vài thứ gì đó mà theo các bạn là “mấy cái đó thì có cái *** gì hay ho mà cũng chụp?”, “bỏ tiền mua máy ảnh phải đi chụp mấy em xinh tươi mới sướng”, blah blah…các bạn lại hình thành thêm một quan điểm mới là: “máy du lịch mà, chỉ chụp được mấy thể loại vớ vẩn đấy thôi”. Một ngày đẹp trời, nghe tin chiến hữu nào đó bán DSLR chuyển qua xài Mirrorless, câu đầu tiên trong đầu các bạn hiện ra là “bố thằng dở hơi” :D.

Khi đang mải mê chém gió trên mạng, bất chợt nhìn thấy một tấm ảnh đẹp, ở đó có vài ông Mfan đang tung hô thiết bị lên tận mây xanh một cách hơi quá lố, tệ hơn là có một vài từ khóa kiểu như “ngon hơn DSLR”, “đẹp hơn màu da Cà Lông rồi”, “chấp hết Lờ với Nờ”,…. Bất chợt lòng “tự hào dân tộc” nổi lên, các Dfan lập tức xông vào chiến đấu hết mình vì lí tưởng cao đẹp…dù thực tâm, nếu như không vì mấy từ khóa gây “nóng mắt” kia thì các bạn thấy bức ảnh vừa xem “trông cũng được đấy” 😃 Các Dfan tôn thờ chủ nghĩa DSLR thường không chấp nhận, hoặc không muốn chấp nhận việc bức ảnh chụp từ một cái máy bé tí tẹo lại có thể đẹp bằng hoặc hơn bộ gear DSLR đắt tiền của mình, cho dù điều đó có là sự thật. Sau mỗi lần như vậy, tự các Dfan lại đẩy mình ngày càng xa thêm khỏi thế giới Mirrorless…

Ngoài những Dfan tôn thờ chủ nghĩa DSLR ra, không thể không nhắc tới một bộ phận không nhỏ những Dfan phong trào, họ chọn thiết bị theo phong trào và kỳ thị giới Mfan cũng theo phong trào, dù thực tế có khi chưa từng sờ vào một chiếc máy ảnh mirrorless nào; hay một lượng lớn Dfan “nông dân”, mục đích sử dụng DSLR là để đi ve vãn các em gái nhẹ dạ cả tin mà dân ta hay gọi vui là “chăn rau”. Mình sẽ không đi sâu vào vấn đề đó tuy nhiên các Dfan “nông dân” có lẽ cũng không bao giờ có ý định sử dụng mirrorless để hành nghề :D.


Về phía Mfan, không giống như Dfan, sự “thiếu trải nghiệm thực tế” lại ảnh hưởng đến các bạn theo một chiều hướng khác. Đối với cá nhân mình thấy, tuy nó không rõ ràng và công khai như các bạn Dfan, nhưng nó lại có phần tiêu cực hơn.

Những Mfan mà mirrorless là mối tình đầu tiên của các bạn, chưa từng có cơ hội cặp kè với mấy em chân dài DSLR thì quan điểm của các bạn có phần khá cực đoan. Mối tình đầu mà, luôn luôn hàm chứa những ngộ nhận và mù quáng, luôn tràn ngập những điều tốt đẹp, chả bao giờ nhìn thấy khiếm khuyết. Và cũng như bao người mới biết yêu, nhiều Mfan đã nghĩ rằng “đây chính là sự lựa chọn hoàn toàn đúng đắn và thích hợp với mình”, “mình sẽ không bao giờ thèm ngó ngàng đến mấy con chân dài óc ngắn DSLR vớ vẩn”, “chả có cái gì bọn DSLR làm được mà em yêu của mình lại không làm được cả”,…blah blah. Và giống như Dfan, các Mfan cũng không mảy may quan tâm hay ngĩ đến chuyện tìm hiểu về DSLR một cách nghiêm túc

Có một thực tế mà các bạn Mfan không nhìn nhận ra, đó là MẶT BẰNG CHUNG về kỹ thuật, mình xin nhấn mạnh cụm từ “mặt bằng chung”, cũng như hiểu biết về nhiếp ảnh của các bạn đang thua kém Dfan khá nhiều. Tại sao mình lại nói như vậy và đâu là nguyên nhân của điều đó? Mình sẽ giải thích ngay sau đây.

Trước hết, về mặt thiết bị, máy ảnh mirrorless có thiết kế giản lược và hệ thống điều khiển khá trực quan, mọi thứ các bạn nhìn thấy qua viewfinder hay màn hình LCD chính xác là những gì bạn sẽ chụp được. Các chế độ tự động thiết lập có sẵn trên máy cũng khá phong phú. Có thể nói, với một newbie thì mirrorless dễ sử dụng hơn rất nhiều. Cộng thêm với nhiều hiệu ứng có sẵn, các bạn Mfan có thể dễ dàng cho ra đời những tác phẩm “dễ nhìn” mà không cần hiểu biết nhiều về các khái niệm chuyên môn “khẩu, tốc, iso, đo sáng,…” và cả một mảng không kém phần quan trọng của nhiếp ảnh đó là “hậu kỳ”. Vì lý do này mà các Mfan cũng dễ dàng bằng lòng với bản thân hơn các Dfan, họ cũng thiếu đi động lực để tìm tòi nhiều như các Dfan. Các Mfan “trẩu” thì dễ dàng rơi vào trạng thái mà giới chuyên môn gọi là “ảo tưởng Pao Ơ”. Các bạn nghĩ “Vậy ra chụp ảnh cũng đâu có khó như mình nghĩ, mình đâu có cần dùng DSLR mà vẫn có thể chụp đẹp, mấy thằng dùng DSLR đúng là chả làm được gì hơn ngoài trông có vẻ nguy hiểm và lòe gái”. Bỗng nhiên Dfan trở thành hình mẫu thiếu thiện cảm trong mắt các Mfan.

Yếu tố thứ hai dẫn đến mặt bằng chung yếu kém của Mfan đó là tâm lý “tự ti”. Sự tự ti đến từ hai yếu tố: tự ti về thiết bị và tự ti về kỹ thuật. Nghe có vẻ mẫu thuẫn với những gì ở trên, nhưng thực tế khi xung trận, ví dụ như bất ngờ phải “đụng độ” với một nhóm Dfan đâu đó trên đường hay ở một buổi offline chụp ảnh, các Mfan luôn tỏ ra là những người thiếu tự tin hơn rất nhiều, khác xa với chính họ khi ngồi trước màn hình máy tính. Họ cảm thấy bị lấn át bởi sự hầm hố cũng như tự tin của các Dfan, họ cũng có thể bị một số Dfan vô tình hay cố ý ném về phía mình những cái nhìn tò mò pha chút lạ lẫm mà có thể hiểu là “mày đang cầm cái gì để chụp ảnh đấy? 🆒”. Tệ hơn nếu như đó là một buổi Offline chụp “mẫu”, hiển nhiên, các người mẫu sẽ không mấy khi liếc mắt vào ống kính của mấy anh Mfan mà tuyệt nhiên chỉ nhìn vào ống kính của những Dfan “hàng khủng”. Kết quả là sau khi buổi Offline kết thúc, cái mà các Mfan thu được là những tấm ảnh chụp công khai mà cứ như “chụp ké” 😔 Đó cũng là lí do giải thích tại sao đa phần các Mfan rất ít khi chụp mẫu hay tham gia vào các buổi Offline chụp mẫu mà chỉ hay chụp hoa lá, phong cảnh, tĩnh vật như mình đề cập ở đầu bài viết.

Tâm lý tự ti dẫn đến sự yếu kém trong “tính cộng đồng”. Các Mfan có xu hướng tách mình ra khỏi cộng đồng nhiếp ảnh chung. Họ thường chỉ sinh hoạt với nhau trong một nhóm nhỏ và rất ít khi giao lưu với các thành phần nhiếp ảnh không phải Mfan. Bởi chỉ ở đó, họ mới cảm thấy tự tin với khả năng, hiểu biết của chính mình. Họ không cảm thấy bị lấn át hay lạ lẫm trong một chủ đề nhiếp ảnh nào khác cũng như không muốn bị ai dèm pha, chỉ trích những điểm còn yếu và còn thiếu về khả năng cũng như thiết bị của họ. Chính vì sống trong cái giếng đó lâu mà nhiều Mfan vô tình tự kìm hãm sự phát triển của bản thân, tách ra khỏi cộng đồng nhiếp ảnh lớn mạnh, sống trong ảo tưởng về khả năng của mình và khi thiếu hiểu biết họ dễ dàng trở thành đối tượng bị các thương gia và kẻ gian lợi dụng trục lợi, dân gian thường gọi là “thuốc”, tệ hơn thì bị lừa đảo.

Yếu tố cuối cùng theo mình cũng là yếu tố quan trọng nhất dẫn đến sự yếu kém của Mfan so với Dfan đó chính là cơ hội nghề nghiệp bằng 0. Khi đã xác định chọn mirrorless bạn cần xác định rõ một điều đó là bạn sẽ không được bất cứ một Agency nhiếp ảnh nào dang tay chào đón. Trước đây, có rất nhiều Mfan đã đặt câu hỏi với mình: "DSLR thì có cái gì hơn Mirrorless?", mình chỉ trả lời một câu rất đơn giản: "Cứ cầm cái máy mirrorless đi kiếm tiền là khắc biết". Có một câu nói rất hay đó là: "Nếu bạn không thể dùng đam mê để kiếm tiền nuôi sống bản thân thì ít nhất hãy kiếm tiền để nuôi sống đam mê đó". Chính trong môi trường làm việc nghiêm túc, phải lo lắng đến cuộc sống hàng ngày, các Dfan mới có động lực mạnh mẽ để không ngừng hoàn thiện mình, điều không thể xảy ra với các Mfan-những người đa phần sử dụng máy ảnh để giải trí.


Khác nhau là vậy, tuy nhiên sự “thiếu trải nghiệm thực tế” còn khiến một số Dfan và Mfan cực đoan mắc phải chung một căn bệnh kinh niên đó là: “Dùng gì khen nấy” và “Thần thánh hóa thiết bị”. Số lượng thành phần này không lớn nhưng lại chính là nguồn gốc châm ngòi mọi cuộc chiến bàn phím và góp phần không nhỏ đẩy hai cộng đồng này ngày càng ra xa nhau.

Quay trở lại vấn đề về nhiếp ảnh chuyên nghiệp mình đề cập khi nói về quan điểm của các Dfan là phải sử dụng DSLR. Về cơ bản, không có điều gì hệ máy DSLR làm được mà hệ máy mirrorless không làm được. Các hãng máy ảnh chuyên DSLR như Canon và Nikon cũng đã nhận thức được rõ ràng thế mạnh của hệ máy mirrorless và có cái nhìn nghiêm túc hơn về hệ máy này. Tuy nhiên, đối với nhiếp ảnh chuyên nghiệp, nó là một câu chuyện khác, vấn đề không phải là bạn có làm được hay không mà còn là bạn làm nó như thế nào và trải nghiệm của bạn ra sao.

Vào thời điểm HIỆN TẠI, theo quan điểm cá nhân của mình, DSLR vẫn là thiết bị PHÙ HỢP hơn cho nhiếp ảnh chuyên nghiệp. Mặc dù các hãng sản xuất máy ảnh mirrorless đã có những bước tiến rất dài, cũng như đã có một số sản phẩm trực tiếp nhắm đến giới chuyên nghiệp, nhưng hiện vẫn còn một số vấn đề chủ quan lẫn khách quan là rào cản khiến sản phẩm của họ khó tiếp cận với thị trường khó tính này:

• Hệ sinh thái còn nghèo nàn. Hiển nhiên với lịch sử phát triển non trẻ, các nhà sản xuất mirrorless chưa có được hệ sinh thái phong phú (body, lens, đèn flash, các loại phụ kiện, phần mềm, tài liệu, hướng dẫn,…) như các nhà sản xuất DSLR phát triển lâu đời.
• Giới hạn về công nghệ hiện tại. Vấn đề này cũng tương tự như với hệ sinh thái, do lịch sử phát triển non trẻ mà ở thời điểm hiện tại, hệ máy mirrorless còn một số vấn đề về kỹ thuật chưa được tối ưu như trên hệ máy DSLR: tốc độ khởi động, hệ thống lấy nét tự động, hệ thống đo sáng, tuổi thọ pin,…
• Ngôn ngữ thiết kế Ergonomic. Nói một cách dễ hiểu thì đó là cách mà nhà sản xuất thiết kế sản phẩm, cơ chế điều khiển, bố trí nút bấm trên thân máy,…sao cho khoa học, thông minh tạo sự thuận tiện, thoải mái và năng suất tối đa cho người sử dụng. Về khoản này thì các nhà sản xuất mirrorless còn rất thiếu kinh nghiệm, ngay cả trên các sản phẩm hướng đến giới chuyên nghiệp. Có thể nhiều bạn cho rằng đây không phải vấn đề lớn, nhưng thực tế nó ảnh hưởng rất nhiều đến trải nghiệm sử dụng, điều mà những người dùng chuyên nghiệp cũng như làm nghề đặc biệt quan tâm. Theo đánh giá cá nhân của mình thì về khoản này Nikon xuất sắc hơn cả.
• Tâm lý khách hàng: Bạn nghĩ khách hàng, vốn là những người không mấy quan tâm đến công nghệ nhiếp ảnh, họ sẽ mong chờ bạn sử dụng thiết bị như thế nào để phục vụ họ? Một bộ gear DSLR hầm hố đầy tính chuyên nghiệp hay mirrorless nhỏ gọn nhưng thiếu tính thuyết phục?

Nếu không phải người dùng chuyên nghiệp hay đòi hỏi quá khắt khe phục vụ công việc, bạn hoàn toàn có thể bỏ qua tất cả những điều trên và chọn cho mình một chiếc máy ảnh mirrorless nhỏ gọn nhưng vẫn đáp ứng được tất cả nhu cầu cơ bản mà không cần lăn tăn bất cứ vấn đề gì. Bản thân mình sau một thời gian chinh chiến mỏi mệt thì nay cũng đã từ giã DSLR và hài lòng với một chiếc mirrorless nhẹ nhàng, trang nhã.


Sau cùng, qua bài viết này mình chỉ muốn chỉ ra ra những điều còn lệch lạc trong suy nghĩ của các Dfan và Mfan cực đoan chứ không có ý đánh giá con người các bạn. Còn về mặt thiết bị, mỗi hệ máy có một thế mạnh rất riêng, không thể nói cái nào tốt hơn cái nào, chỉ có cái nào phù hợp hơn với nhu cầu thực tế của bạn mà thôi. Cần nhận định và cân nhắc rõ ràng chứ không nên chạy theo số đông.

Hy vọng các bạn sẽ chọn lựa được sản phẩm phù hợp hơn cho chính mình cũng như có cái nhìn khách quan hơn về những người bạn phía bên kia chiến tuyến.