Yahoo đã chính thức bán mình cho nhà mạng Verizon với giá 5 tỉ USD. Đây có lẽ là thương vụ mua bán mà theo lời trang Forbes là buồn nhất trong lịch sử phát triển của giới công nghệ vì cái tên Yahoo đã gắn bó và tạo nhiều kỉ niệm cho rất nhiều người dùng trên toàn cầu. Vậy những nguyên nhân nào đã góp phần đẩy Yahoo vào vị thế như ngày hôm nay?
Chậm thay đổi
Những năm 2004-2005, Yahoo đang trong thời kỳ phát triển mạnh với rất nhiều công cụ giúp kết nối người dùng lại với nhau, phổ biến nhất là Yahoo Messenger và Yahoo 360. Đây là hai dịch vụ chat và blog thịnh hành, dễ dùng với nhiều tính năng được cập nhật tương đối thường xuyên. Quan trọng hơn hết, nó là tiền đề của một nền tảng cho phép người dùng trên Internet tương tác với nhau, cho phép họ trao đổi thông tin, chia sẻ hình ảnh và những thông tin mà họ cho rằng hữu ích. Nói cách khác, Yahoo Messenger hay Yahoo 360 hoàn toàn có thể được xem là tiền thân của mạng xã hội ngày nay.
Cũng trong thời gian này, Facebook bắt đầu phát triển với tốc độ rất nhanh. Về mô hình hoạt động, Facebook chia sẻ khá nhiều điểm tương đồng với Yahoo, cũng có chỗ để người ta chia sẻ thông tin, có chỗ cho người khác vào bình luận, và sau này cũng có chỗ cho người dùng chat với nhau. Tuy nhiên, trong khi Facebook liên tục thay đổi chính mình thì Yahoo lại giậm chân tại chỗ quá lâu. Dường như hãng đang ngủ quên trong chiến thắng khiến Yahoo không kịp chuyển mình để đấu lại đối thủ đang phát triển như vũ bão. Lượng truy cập Yahoo 360 giảm mạnh trong thời kì 2006-2007, tới cuối năm 2007 Yahoo tuyên bố ngừng hỗ trợ cho nền tảng này và đến năm 2013 thì nó đã chính thức đóng cửa hoàn toàn.
Chậm thay đổi
Những năm 2004-2005, Yahoo đang trong thời kỳ phát triển mạnh với rất nhiều công cụ giúp kết nối người dùng lại với nhau, phổ biến nhất là Yahoo Messenger và Yahoo 360. Đây là hai dịch vụ chat và blog thịnh hành, dễ dùng với nhiều tính năng được cập nhật tương đối thường xuyên. Quan trọng hơn hết, nó là tiền đề của một nền tảng cho phép người dùng trên Internet tương tác với nhau, cho phép họ trao đổi thông tin, chia sẻ hình ảnh và những thông tin mà họ cho rằng hữu ích. Nói cách khác, Yahoo Messenger hay Yahoo 360 hoàn toàn có thể được xem là tiền thân của mạng xã hội ngày nay.
Cũng trong thời gian này, Facebook bắt đầu phát triển với tốc độ rất nhanh. Về mô hình hoạt động, Facebook chia sẻ khá nhiều điểm tương đồng với Yahoo, cũng có chỗ để người ta chia sẻ thông tin, có chỗ cho người khác vào bình luận, và sau này cũng có chỗ cho người dùng chat với nhau. Tuy nhiên, trong khi Facebook liên tục thay đổi chính mình thì Yahoo lại giậm chân tại chỗ quá lâu. Dường như hãng đang ngủ quên trong chiến thắng khiến Yahoo không kịp chuyển mình để đấu lại đối thủ đang phát triển như vũ bão. Lượng truy cập Yahoo 360 giảm mạnh trong thời kì 2006-2007, tới cuối năm 2007 Yahoo tuyên bố ngừng hỗ trợ cho nền tảng này và đến năm 2013 thì nó đã chính thức đóng cửa hoàn toàn.
Thực chất Yahoo cũng có thấy được sự đe dọa từ Facebook, vì vậy mà vào năm 2006 Yahoo muốn mua lại Facebook với giá đề xuất 1 tỉ USD. Lúc này nhiều quan chức cấp cao cũng như cổ đông của Facebook rất muốn bán, nhưng thời điểm đó Facebook đang chuẩn bị ra mắt tính năng News Feed và Mark Zuckerberg tin rằng công ty sẽ có giá trị hơn 1 tỉ USD nếu News Feed thành công. Về sau, Yahoo hạ giá mua xuống còn 850 triệu USD sau khi kết quả kinh doanh không thuận lợi, và Facebook ngay lập tức bác thương vụ này.
Tương tự với mảng tìm kiếm. Yahoo từng là cái tên mà mỗi khi cần tìm thông tin gì đó thì người ta sẽ truy cập vào. Nhưng giờ đây, Google đã chiếm lấy vị trí dẫn đầu đó và thậm chí người ta còn dùng chữ "Google" như là một động từ để chỉ việc tìm kiếm trên mạng. Yahoo đã không kịp đưa công cụ tìm kiếm của mình đến với đủ nhiều người trước khi Google bùng nổ.
Chưa kể đến việc Yahoo chậm chân so với Google khi bước vào kỉ nguyên smartphone. Google liên tục đưa ra những công cụ mới giúp cuộc sống trên mobile trở nên dễ dàng hơn: tin tức, lịch, danh bạ, bản đồ, hệ thống gợi ý thông minh... Yahoo cũng có đưa ra các giải pháp tương tự, nhưng thường là chậm hơn Google, hoặc nếu có ra sớm hơn thì cũng không tự cải thiện đủ nhanh để qua mặt Google. Ví dụ: Google Calendar ra mắt 10 năm trước, trong khi Yahoo Calendar thì có từ tận 17 năm trước nhưng lại không tốt bằng. Google Maps chỉ mới ra đời 11 năm, còn Yahoo Maps thì có từ 14 năm trước.
Thua cuộc với Flickr
Flickr là một trang chia sẻ ảnh trực tuyến được Yahoo mua lại. Rõ ràng lượng người dùng tiềm năng của dịch vụ này là rất lớn, trong kỉ nguyên smartphone bùng nổ thì nhu cầu dùng Flickr để chia sẻ ảnh lại càng tăng cao hơn. Tuy nhiên, Yahoo đã không thể biến Flickr thành kho báu vì không đưa nó trở thành một mạng xã hội, thay vào đó công ty chỉ đơn giản xem Flickr như là một trang web để người dùng lưu ảnh lên đó. Về sau, khi Instagram bùng nổ, Yahoo mới thấy được tầm quan trọng của Flickr và hãng đã có nỗ lực cải tiến tính năng chia sẻ, bình luận nhưng mọi chuyện đã quá muộn.
Ngoài ra, theo lời nhà sáng lập Caterina Fake, khi Yahoo mua Flickr về, hãng buộc nhóm nhân viên cũ của Flickr tập trung vào việc tích hợp dịch vụ chia sẻ ảnh này với các dịch vụ khác của Yahoo thay vì khuyến khích họ tiếp tục cải thiện, làm mới sản phẩm. Điều đó đã khiến nhiều cựu nhân viên Flickr bất mãn và rời bỏ Yahoo. Đây là thứ mà Facebook đã không làm khi mua Instagram với giá 1 tỉ USD, hãng để Instagram tự do phát triển và chỉ dành một ít nguồn lực cho việc tích hợp mà thôi.
Quảng cáo
Sau này, Google Photos và Facebook Album đã phổ biến hơn Flickr rất nhiều nhờ sự linh hoạt trên smartphone cũng như các app trên máy tính và những tính năng tự động. Giờ đây đối tượng dùng Flickr chính chỉ còn những người chơi ảnh đòi hỏi một nơi lưu trữ chất lượng cao, chứ cũng không nhiều người xài đến chức năng social của Flickr.
Là công ty công nghệ hay công ty truyền thông?
Nhiều người xem Yahoo là công ty truyền thông vì hãng kiếm tiền chủ yếu từ việc bán quảng cáo trên các trang thông tin của mình. Song song đó, Yahoo cũng đưa ra nhiều sản phẩm công nghệ, chủ yếu là các dịch vụ web và app online. Dường như hãng không định hướng rõ ràng được là mình sẽ đi đâu, làm gì trong số hai hướng đi trên. Google và Facebook lại rất rõ ràng: họ xác định mình là công ty công nghệ, họ làm ra các sản phẩm công nghệ đột phá, đầu tư nhiều tiền bạc và con người để tạo ra các công nghệ mới, và sau đó họ sẽ kiếm tiền quảng cáo từ nó sau. Giả sử, Yahoo đầu tư cực mạnh để biến Yahoo 360 trở thành một platform blog lớn và thông minh thì có thể mọi chuyện đã khác.
Nếu xem xét ở vai trò là một công ty công nghệ, Yahoo không đưa ra được những thứ như Google và Facebook đã từng làm. Google ngoài việc cung cấp các dịch vụ online và bộ máy tìm kiếm thì còn làm điện thoại, làm hệ điều hành, làm xe thông minh,... Facebook cũng có làm điện thoại (tuy chỉ hợp tác với hãng khác như HTC), cũng có làm các công nghệ dành cho lập trình viên, phát triển các hệ thống máy chủ và phần cứng, phần mềm cho chúng, sau này lại còn làm drone và nhiều thứ khác.
Ở thời điểm ban đầu, có thể Yahoo và Google, Facebook có nhiều nét tương đồng, nhưng giờ đây Google và Facebook đã tiến hóa theo cách cực kì khác, trong khi Yahoo vẫn không thay đổi nhiều. Đó là một sự trì trệ không đáng có, mà với tiềm lực của Yahoo hãng hoàn toàn có thể đã làm tốt hơn.
Từ chối các lời chào mua cao giá
Quảng cáo
Yahoo từng được nhiều công ty chào mua, trong đó nổi bật nhất là Microsoft với thương vụ trị giá 44 tỉ USD hồi năm 2008. Lúc đó Yahoo chê con số này quá ít so với tầm cỡ của họ. Giờ đây, sau khi tốn nhiều tiền cho việc tái cấu trúc, định hình sản phẩm và chi phí vận hành, Yahoo chỉ còn được Verizon định giá 5 tỉ USD mà thôi. Một sự sụt giảm rõ rệt. Đồng ý là ngày đó Yahoo vẫn còn là một ông lớn nên có thể họ không đồng ý với con số 44 tỉ, nhưng nếu ban lãnh đạo có tầm nhìn tốt hơn thì họ có thể đã thấy được tương lai của Yahoo sau đó vài năm và quyết định về chung nhà với Microsoft, khi đó biết đâu Yahoo đã có thể phát triển hơn nhờ vào những công nghệ và sản phẩm của Microsoft thì sao.
Sự biến động về nhân sự cấp cao
Tháng 6/2007, đồng sáng lập Jerry Yang thay thế Terry Semel ở vị trí CEO vì nhà đầu tư cảm thấy thất vọng với những gì Yahoo làm được trong thời Semel nắm quyền. Năm trước đó, Semel nhận lương và phúc lợi tới 70 triệu USD. Tháng 1/2009, Yang từ chức CEO, thay vào đó là Carol Bartz - một cựu quan chức cấp cao đến từ Autodesk. Sau đó, Yang cũng hoàn toàn bước ra khỏi ban lãnh đạo Yahoo sau khi Bartz bị cho nghỉ việc.
Sau Bartz, Scott Thompson - cựu chủ tịch PayPal - được đưa lên làm CEO vào tháng 1/2012 nhưng vì những nghi vấn với hồ sơ nên ông đã bị buộc rời khỏi chiếc ghế này vào tháng 5. Yahoo sau đó thuê Marissa Mayer, cựu phó chủ tịch Google và cựu giám đốc Walmart, về làm CEO. Vào thời điểm đó, bà là CEO trẻ nhất trong danh sách các công ty Fortune 500.
Với những biến động liên tục như vậy, nhân viên Yahoo rõ ràng không thể an tâm làm tốt công việc của mình. Cái nhìn của nhà đầu tư cũng bị ảnh hưởng tiêu cực, ngoài ra người dùng cũng phần nào bị ảnh hưởng do đường lối phát triển của sản phẩm bị chuyển dịch từ sếp này qua sếp khác.
Ngoài ra, Marissa Mayer còn bị chỉ trích vì đã để nhiều nhân sự cấp cao ra đi mà không có được giá trị nào đáng kể. Một số người còn nói Mayer để thuê những người ít kinh nghiệm về làm cho mảng video của Yahoo để rồi nó không tạo ra được lợi ích gì trong ngắn hạn.
Trong quý 2 năm 2016, Yahoo ghi nhận 1,3 tỉ USD doanh thu, tăng so với năm ngoái nhưng vẫn lỗ hoạt động 440 triệu USD, tăng mạnh so với con số lỗ 45 triệu của năm ngoái. Theo dự báo của hãng, năm 2016 công ty sẽ đạt doanh thu trong khoảng 3,4 tới 3,6 tỉ USD, còn lợi nhuận trước thuế vào khoảng 700 đến 800 triệu USD. Xin tạm biệt Yahoo cũ, cái tên đã từng gắn bó với rất nhiều anh em Tinh tế. Hi vọng một ngày nào đó, chúng ta sẽ lại thấy Yahoo trong một tâm thế khác, một vị trí khác.