Uber bắt đầu triển khai đội xe tự lái của mình tại thành phố Pittsburgh thuộc bang Pennsylvania, Mỹ. Đây cũng là nơi đặt phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo của Uber nên thật dễ hiểu khi nó trở thành nơi đầu tiên trên thế giới Uber chọn để thử nghiệm dự án này. Vậy trải nghiệm khi ngồi trên xe này như thế nào so với việc bắt xe Uber có tài xế bên trong? Anh chàng Andrew J . Hawkins bên trang The Verge đã đi thử và chia sẻ cho chúng ta một số trải nghiệm khá thú vị về dịch vụ này.
Hôm thứ hai, mình ngồi sau tay lái của một chiếc Ford Fusion chạy trên đường phố Pittsburgh. Bầu trời xanh ngắt không mây, con sông Allegheny xuất hiện một cách quyến rũ đằng sau những hàng cây và mình có thể vừa uống nước vừa ngắm nhìn cảnh đẹp mà không bị phân tâm bởi mình đang không cầm vô lăng. Đây là một chiếc xe tự lái mới của Uber, và mình đang ngồi sau tay lái thưởng thức cảnh đẹp này. Thế rồi, chiếc Ford SUV trước mặt bỗng nhiên dừng lại mà không có cảnh báo gì trước đó.
Lúc này, thời gian trôi chậm lại. Não của mình phát đi tín hiệu cho chân đạp thắng, nhưng ngay trước khi mình có thể thực hiện điều đó thì chiếc xe đã tự thắng lại rồi. Đó là một cú thắng bất ngờ nhưng nhẹ nhàng, kiểu thắng này sẽ làm vợ mình nhướng mày lên nhưng chỉ một chút thôi. Mình không có đủ thời gian để tiếp tục ngạc nhiên. Người lái chiếc SUV đi trước vẫy tay nói mình hãy vượt anh ta đi. Tất nhiên, chiếc xe Uber dù xịn thật xịn với hàng đống cảm biến và camera gắn trên đó không thể nào hiểu được ý nghĩa của cái vẫy tay này, vậy nên mình phải chiếm quyền kiểm soát và tự đánh lái để vượt lên.
Mình đang được Uber mời lái thử nghiệm dịch vụ mới của họ. Đây là một dấu mốc quan trọng với Uber cũng như với tương lai của ngành giao thông vận tải, tất nhiên là nếu bạn tin vào những kẻ điên khùng ở Silicon Valley đang ngày đêm làm việc để biến giấc mơ xe không người lái trở thành hiện thực. Cách mà xe tự hành, nhất là xe tự hành được gọi tới từ điện thoại của bạn, sẽ thay đổi một cách căn bản cách mà chúng ta đi từ nơi này tới nơi khác.
Hôm thứ hai, mình ngồi sau tay lái của một chiếc Ford Fusion chạy trên đường phố Pittsburgh. Bầu trời xanh ngắt không mây, con sông Allegheny xuất hiện một cách quyến rũ đằng sau những hàng cây và mình có thể vừa uống nước vừa ngắm nhìn cảnh đẹp mà không bị phân tâm bởi mình đang không cầm vô lăng. Đây là một chiếc xe tự lái mới của Uber, và mình đang ngồi sau tay lái thưởng thức cảnh đẹp này. Thế rồi, chiếc Ford SUV trước mặt bỗng nhiên dừng lại mà không có cảnh báo gì trước đó.
Lúc này, thời gian trôi chậm lại. Não của mình phát đi tín hiệu cho chân đạp thắng, nhưng ngay trước khi mình có thể thực hiện điều đó thì chiếc xe đã tự thắng lại rồi. Đó là một cú thắng bất ngờ nhưng nhẹ nhàng, kiểu thắng này sẽ làm vợ mình nhướng mày lên nhưng chỉ một chút thôi. Mình không có đủ thời gian để tiếp tục ngạc nhiên. Người lái chiếc SUV đi trước vẫy tay nói mình hãy vượt anh ta đi. Tất nhiên, chiếc xe Uber dù xịn thật xịn với hàng đống cảm biến và camera gắn trên đó không thể nào hiểu được ý nghĩa của cái vẫy tay này, vậy nên mình phải chiếm quyền kiểm soát và tự đánh lái để vượt lên.
Mình đang được Uber mời lái thử nghiệm dịch vụ mới của họ. Đây là một dấu mốc quan trọng với Uber cũng như với tương lai của ngành giao thông vận tải, tất nhiên là nếu bạn tin vào những kẻ điên khùng ở Silicon Valley đang ngày đêm làm việc để biến giấc mơ xe không người lái trở thành hiện thực. Cách mà xe tự hành, nhất là xe tự hành được gọi tới từ điện thoại của bạn, sẽ thay đổi một cách căn bản cách mà chúng ta đi từ nơi này tới nơi khác.
Hiện tại, xe tự hành sẽ được giám sát bởi 2 nhân viên Uber, một người ngồi sau tay lái và người còn lại ngồi ở ghế hành khác với một chiếc laptop hiển thị các thông tin và hình ảnh mà các cảm biến trên xe thu thập được. Tất nhiên đây là chuyện phải làm khi mà dự án xe tự hành còn đang ở giai đoạn rất sớm như thế này. Sẽ chẳng ai dám giao tính mạng của mình cho chiếc xe khi mà sự ổn định và tin cậy chưa được chứng minh rõ ràng. Nhưng dù gì đi nữa, mục tiêu cuối cùng của Uber đó là cho phép bạn gọi một chiếc xe khi bạn cần mà chẳng cần người nào ngồi phía sau tay lái cả.
Công ty cho hay họ đang thu thập ý kiến của những hành khách đi thử và dùng nó để quyết định xem nên mở rộng chương trình xe tự lái như thế nào. Đây chỉ là những chuyến xe chạy thử nhưng cũng là lần đầu tiên xe tự hành được triển khai ra đường phố thật, và chưa có dịch vụ gọi xe nào ngoài Uber làm chuyện đó.
Mình cảm thấy bất ngờ không chỉ vì kĩ năng điêu luyện khi chiếc xe tự lái chính nó, nhưng cũng bất ngờ vì rất nhiều lần chế độ tự lái bị tắt đi một cách bất thình lình. MÌnh có hỏi thêm mấy anh bạn khác cùng đi đợt trải nghiệm này với mình thì họ nói rằng họ không bị điều đó. Có vẻ như mình không được may mắn lắm thì phải. Mỗi lần chế độ tự lái bị tắt đi sẽ có âm thanh báo lên cho bạn biết. Các kĩ sư Uber cho biết họ không thể nói chính xác được vì sao điều đó xảy ra cho tới khi họ xem lại đầy đủ dữ liệu hành trình của xe.
Cũng có vài lần mình cảm thấy dựng cả tóc gáy lên ấy chứ, ví dụ như khi một chiếc xe tải bất ngờ lách vào làn xe của mình, hay như khi một người phụ nữ bỗng dưng ở đây nhảy ra trước đầu xe. Đây là những thứ diễn ra rất thường xuyên nhưng cũng rất khó dự đoán mà hẳn là bạn sẽ gặp mỗi ngày, chỉ khác là giờ đây máy tính sẽ đưa ra quyết định làm gì chứ không phải bạn. Đôi khi xe dừng chế độ tự động và mình phải lái thủ công, cũng có những lần chiếc xe tự giải quyết luôn.
Khi mình ngồi ở băng sau, kĩ sư đi cùng luôn đặt tay mình trên vô lăng. Còn khi tới lượt mình ngồi lên ghế tài xế thì mình lại để tay xuống đùi và nhìn ngắm chiếc xe tự điều khiển một cách thích thú. Rõ ràng các kĩ sư Uber đã được hướng dẫn kĩ hơn là một thằng chuyên viết về công nghệ như mình 😁
Anthony Levandowski, phó chủ tịch kĩ thuật của Uber kiêm đồng sáng lập Otto, một startup làm xe tải tự hành mà Uber mới mua lại gần đây, cho biết: "Chúng tôi không phát minh ra xe tự hành; chúng đã có từ lâu rồi. Ngay từ những năm 50 đã có những quảng cáo về việc một gia đình ngồi sau xe chơi domino và xe tự chạy xuống đồi một cách an toàn và hiệu quả. Tất nhiên, tôi rất tiếc khi phải nói rằng xe của chúng tôi vẫn chưa làm được như thế".
Nội thất trong xe khá là sang trọng nhưng theo kiểu tối giản. Không có dây nhợ nào lộ ra, cũng không có những màn hình hoành tráng như những chiếc xe Tesla. Có ba đèn trên dashboard để bạn biết xe đang chạy ở chế độ nào, ngoài ra còn có 2 nút - một màu xám và một màu đỏ để bật tắt chế độ tự lái - trên bảng điều khiển nằm giữa ghế tài và ghế khách ở phía trước. Ở băng sau có thêm một chiếc tablet để hành khách có thể theo dõi lộ trình xe hoặc chụp selfie để khoe rằng họ đang đi xe tự hành của Uber.
Quảng cáo
Còn ngoại thất của xe thì nhìn khá là ngầu với nhiều công nghệ tự lái: một cảm biến LIDAR xoay đặt trên nóc, ở phía trước, sau và hai bên cũng có những cảm biến giúp phát hiện các vật thể tiến lại gần. Có 20 camera gắn xung quanh để theo dõi những chiếc xe đi trước đang chuẩn bị thắng, người đi bộ băng qua đường, đèn giao thông, bản hiệu lệnh. Chưa hết, còn có thêm các camera và cảm biến dùng để thu thập dữ liệu bản đồ, ăng-ten định vị GPS và kết nối mạng.
Xem thêm: LIDAR: dùng laser để bắn tốc độ, vẽ bản đồ, phát hiện vật thể...
Ngoài những chiếc Ford, Uber còn ký hợp đồng với Volvo để mua hàng trăm chiếc SUV XC90 để chuẩn bị cho bước kế tiếp của dự án xe tự hành. Hiện tại những chiếc xe này vẫn còn đang được phát triển nên chưa ai biết chúng trông ra sao.
Bên cạnh Uber, hiện tại có nhiều công ty khác cũng đang phát triển xe tự lại và Uber thật sự không quá khác biệt so với các đối thủ của mình. Tuy nhiên, Uber là đơn vị đầu tiên đem xe ra đường. Với một công ty như Uber thì đây là việc là khá mạo hiểm vì chỉ một vụ tai nạn xảy ra sẽ kéo theo rất nhiều hệ lụy về danh tiếng và sự tin tưởng của người dùng. Đã có rất nhiều vụ tai nạn liên quan tới xe tự hành diễn ra từ trước tới nay, từ việc va chạm sơ sơ của xe Google cho tới những cú đâm va nghiêm trọng của xe Tesla khi đang chạy tự động. Với đội xe chạy trên đường như thế này, Uber biết rằng tai nạn là điều không thể tránh khỏi và hãng hứa là sẽ minh bạch về tất cả mọi sự cố dù cho chúng có nghiêm trọng tới đâu đi nữa.
Các khảo sát cho thấy hầu hết người Mỹ vẫn tỏ ra hoài nghi về xe tự lái. 1/3 số người tham gia khảo sát cho rằng họ sẽ không bao giờ mua một chiếc xe tự lái cả. Vậy nên, Uber đang đối mặt với 3 thách thức phía trước: công nghệ, mức độ chấp nhận của xã hội, và cả luật pháp. Ủy ban an toàn giao thông quốc gia Mỹ hiện vẫn đang làm việc để tạo ra các quy định, chỉ dẫn dành cho xe tự lái. Uber và các công ty khác ở Thung lũng Silicon đang theo dõi sát sao mọi động thái của chính phủ.
Quảng cáo
Trong suốt buổi sáng, mình được nghe rất nhiều về an toàn và sự sáng tạo, nhưng không nghe nhiều về tương lai của hàng triệu tài xế đang chạy xe Uber trên toàn cầu. Chuyện gì sẽ xảy ra với họ? Liệu họ có trở thành tester cho xe tự lái của hãng trong thời gian tới hay không? Điều đó hẳn là khó xảy ra, vì theo một kĩ sư Uber thì việc kiểm nghiệm xe đòi hỏi phải trải qua những khóa huấn luyện đặc biệt. Tài xế Uber là những người làm việc tự do với rất ít những biện pháp bảo hộ hay quyền lợi. Uber càng đưa xe tự lái ra đường nhanh hơn thì những người này sẽ mất viện nhanh hơn.
Uber nói rằng hiện vẫn còn rất sớm và xe Uber dù là tự hành nhưng vẫn cần 1 người ngồi ghét trước để can thiệp trong nhiều trường hợp khác nhau, bao gồm cả thời tiết xấu. "Ngay cả khi công nghệ đã tiến bộ hơn, chúng tôi tin việc gọi xe sẽ là sự kết hợp giữa xe tự lái và xe có tài xế bên trong."
Vậy hành khách mất gì khi đi trong những chiếc xe tự lái như thế này? Nếu tất cả mọi chiếc Uber đều không có người ngồi trong đó, mình sẽ không bao giờ gặp Verquan, một vận động viên boxer đang kiện công ty quay phim và làm hư chiếc Nissan Altima của anh, hay Darlene, một chị lái xe luôn giữ chiếc Corolla của mình sạch tinh tươm, hay Frank, một ông lão 70 tuổi từng đi bán quần áo sinh ra ở Pittsburgh nhưng lớn lên chỉ cách căn hộ của mình ở New York một chút ít. Mình sẽ không bao giờ có thể nghe được những chuyện đùa hay chỉ đơn giản là những chia sẻ của người lái xe về cuộc sống hằng ngày của mình. Cuốc xe có thể rẻ hơn và an toàn hơn, nhưng còn những người tài xế và công việc của họ thì sao?
Verquan không tỏ ra lo lắng. "Chẳng ai đi trong những chiếc xe đó cả", anh nói. Còn Frank, khi được mình hỏi ông nghĩ như thế nào về việc Uber thử nghiệm xe tự lái thì ông trả lời: "Tôi chẳng lo, vì dù gì đi nữa thì tôi cũng không thể thay đổi được điều gì cả".
Nguồn: The Verge, The New Yorker