Từ năm 2013, bắt đầu với thế hệ CPU Haswell và Windows 8 thì rất nhiều nhà sản xuất máy tính Windows đã nhảy vào cuộc chơi laptop lai tablet, hay gọi theo ngôn ngữ hiện đại là máy tính 2 trong 1. Kết quả là chúng ta thấy các model laptop màn hình cảm ứng đến từ đủ các công ty làm máy tính lớn như HP, Dell, Asus, Acer, chỉ một mình Apple là chưa bao giờ bước chân vào thị trường này theo bất kì hình thức nào. Apple rõ ràng có khả năng nhưng lý do gì khiến công ty chưa làm laptop cảm ứng?
Phần mềm vẫn chưa tối ưu cho màn hình cảm ứng
Hiện nay hầu hết các phần mềm phổ biến đều không được thiết kế để tận dụng tối đa màn hình cảm ứng theo cách mà chúng ta đang quen thuộc với app trên tablet hay mobile. Word, Excel, PowerPoint, bộ công cụ Adobe, các ứng dụng thiết kế, ứng dụng lập trình, ứng dụng xử lý dữ liệu, phần mềm mô phỏng, phần mềm tính toán... đều sử dụng giao diện desktop truyền thống. Bản mobile của một số app đã có, tuy nhiên thường thì tính năng cũng không đầy đủ như bản desktop nên không thể xài như bình thường. Điều này không chỉ đúng với macOS mà còn áp dụng cho cả Windows nữa.
Hệ sinh thái phần mềm desktop đã phát triển quá lâu, quá sâu và đang là nguồn thu tiền khổng lồ của nhiều công ty nên họ không dễ dàng chuyển sang bản mobile trừ khi có một lý do nào đó đủ hấp dẫn họ, đủ thuyết phục để họ chi tiền và thời gian ra xây dựng. Một lý do khác nữa đó là bộ khung do Microsoft và Apple đưa ra để phát triển app cảm ứng vẫn còn nhiều hạn chế so với app desktop. Ví dụ, app universal của Windows 10 không thể gắn sâu vào hệ thống lõi, tương tự ứng dụng từ App Store không được phép thay đổi một số settings sâu bên trong macOS vì lo ngại vấn đề bảo mật.
Phần mềm vẫn chưa tối ưu cho màn hình cảm ứng
Hiện nay hầu hết các phần mềm phổ biến đều không được thiết kế để tận dụng tối đa màn hình cảm ứng theo cách mà chúng ta đang quen thuộc với app trên tablet hay mobile. Word, Excel, PowerPoint, bộ công cụ Adobe, các ứng dụng thiết kế, ứng dụng lập trình, ứng dụng xử lý dữ liệu, phần mềm mô phỏng, phần mềm tính toán... đều sử dụng giao diện desktop truyền thống. Bản mobile của một số app đã có, tuy nhiên thường thì tính năng cũng không đầy đủ như bản desktop nên không thể xài như bình thường. Điều này không chỉ đúng với macOS mà còn áp dụng cho cả Windows nữa.
Hệ sinh thái phần mềm desktop đã phát triển quá lâu, quá sâu và đang là nguồn thu tiền khổng lồ của nhiều công ty nên họ không dễ dàng chuyển sang bản mobile trừ khi có một lý do nào đó đủ hấp dẫn họ, đủ thuyết phục để họ chi tiền và thời gian ra xây dựng. Một lý do khác nữa đó là bộ khung do Microsoft và Apple đưa ra để phát triển app cảm ứng vẫn còn nhiều hạn chế so với app desktop. Ví dụ, app universal của Windows 10 không thể gắn sâu vào hệ thống lõi, tương tự ứng dụng từ App Store không được phép thay đổi một số settings sâu bên trong macOS vì lo ngại vấn đề bảo mật.
Nhưng liệu phần mềm tối ưu cho ngón tay có ra đời nhiều hơn khi mà các hãng trang bị màn hình cảm ứng lên thiết bị của họ? Thực tế cho thấy điều này không (chưa) diễn ra, vì bằng chứng là các OEM Windows đã có rất nhiều model laptop cảm ứng nhưng thị trường phần mềm gần không có phản ứng tích cực nào đáng kể. Ngay cả hệ sinh thái Universal Windows Platform, hay còn gọi là ứng dụng Universal của Windows 10, vẫn còn vô cùng sơ khai và kém xa so với hệ sinh thái app desktop mặc cho những nỗ lực rất lớn của Microsoft trong việc khuyến khích các nhà phát triển. Với một nền tảng chiếm trên 90% thị phần mà còn không được sự ủng hộ thì macOS sẽ như thế nào?
Trải nghiệm kém khi dùng với các app desktop
Việc thiếu hụt ứng dụng tối ưu cho cảm ứng mà mình nói ở trên đã dẫn tới hậu quả này. Khi bạn xài ngón tay chọt vào một ứng dụng với các nút, menu nằm gần nhau thì chắc chắn bạn sẽ cảm thấy rất khó chịu, chưa kể tới những lần chạm nhầm vì kích cỡ đầu ngón tay to hơn nhiều so với cái nút đang hiện trên màn hình. Cứ thử dùng Windows 10 với Photoshop hay với Word và Excel 2016 mà xem, bạn không phát điên lên thì quả thật bạn là một người rất cam chịu! Phải đến khi cài bản Word Mobile vào Windows 10 thì việc tương tác bằng màn hình cảm ứng mới dễ chịu trở lại.
Về cá nhân mình, khi xài laptop màn hình cảm ứng, gần đây nhất là Surface Pro 4, mình hiếm khi dùng tới touchscreen. Phần lớn thời gian tương tác của mình với máy tính vẫn thông qua chuột bàn và bàn phím, có lẽ cũng vì vậy mà Surface Keyboard là thứ không thể không mua nếu bạn sắm cho mình một cái Surface Pro.
ModBook Pro, một phiên bản MacBook được hãng ModBook độ lại với màn hình cảm ứng
Một ví dụ điển hình nhất của trải nghiệm máy tính màn hình cảm ứng kém chính là Windows 8. Microsoft bỏ đi quá nhiều tính năng mà người dùng PC truyền thống muốn, làm cho mọi thứ trở nên quá phức tạp khi cần chuyển giữa chế độ cảm ứng với màn hình, và đưa ra nhiều quyết định lạ lùng về mặt thiết kế. Kết hợp lại, chúng khiến trải nghiệm với Windows 8 trở nên vô cùng tệ và đó là lý do Windows 8 được xem như một cú vấp của Microsoft. Phải đến Windows 10 thì hãng mới khắc phục được hết những vấn đề này, và mức độ cài Windows 10 cũng theo đó mà tăng nhanh, khác hẳn so với khi Windows 8 mới ra mắt.
Việc làm trải nghiệm người dùng bị giảm đi chắc chắn là thứ mà một công ty như Apple không bao giờ thực hiện. Theo lời giám đốc marketing Phil Schiller của Apple: "Chúng tôi đã dành nhiều năm nghiên cứu, tìm hiểu thứ gì là tốt nhất cho máy tính cá nhân và đi đến kết luận rằng bạn không thể đem lại trải nghiệm tốt nếu biến thiết bị macOS thành iPhone".
Còn theo giám đốc thiết kế Jony Ive, khi bạn cố gắng đem laptop vào mobile hay mobile và laptop, bạn đang làm giảm đi giá trị của cả hai chứ không nâng được thứ gì lên cao hơn so với khi chúng đứng riêng lẻ. Tiếp lời, Schiller cho hay: "Ngược lại, bạn cũng không thể biến iOS thành một chiếc máy Mac. Mỗi thiết bị đều có một mục đích rõ ràng vì sao chúng được sinh ra - chúng tôi có thêm những tính năng mới từ bên này qua bên khác nhưng chỉ là những thứ có ý nghĩ thôi. Chúng tôi không muốn thay đổi chúng một cách căn bản tới mức trải nghiệm bị can thiệp".
Nếu Apple trang bị màn hình cảm ứng cho MacBook, chúng ta không thể tận dụng được nó một cách tốt nhất, cảm giác khó chịu hôn, trong khi lại phải bỏ thêm nhiều tiền hơn. Liệu điều đó có làm bạn hài lòng?
Quảng cáo
Chẳng phải dòng MacBook Pro mới có màn hình cảm ứng sao?
Dải cảm ứng Touch Bar trên chiếc MacBook Pro 2016 về bản chất vẫn là một màn hình cảm ứng, một touchscreen đúng nghĩa chẳng khác gì so với cái bạn đang xài trên tablet hay smartphone. Vậy chẳng phải Apple đang đem màn hình cảm ứng lên máy tính của họ hay sao?
Không hẳn. Apple đối xử với Touch Bar như một phần mở rộng của bàn phím, không phải như một màn hình. Nó không được dùng để hiển thị nội dung, chỉ để hiển thị các nút nhấn mà thôi. Theo chỉ dẫn của Apple dành cho lập trình viên, họ không được dùng Touch Bar để hiển thị thông báo, tin nhắn, hay bất kì thứ gì khiến người dùng phải nhìn xuống và mất tập trung khỏi màn hình chính. Màn hình chính của MacBook vẫn phải là màn hình mà chúng ta quen thuộc từ trước tới nay.
Như vậy, có thể nói rằng Apple cũng phần nào thừa nhận lợi ích của màn hình cảm ứng với laptop, có điều cách tiếp cận của hãng rất khác so với các hãng Windows và Microsoft. Mình không khẳng định Touch Bar là thứ hữu ích vì chưa được trải nghiệm thực tế, nhưng ít nhất theo như những gì Apple trình diễn và giới thiệu thì có vẻ như là vậy.
Cuối cùng, ai mà biết được Apple sẽ làm gì trong tương lai. Lỡ một ngày nào đó họ thật sự làm máy 2 trong 1 khi đã tìm được cách giải quyết cho những hạn chế về mặt trải nghiệm thì sao? Apple cũng đã đăng kí nhiều bằng sáng chế liên quan tới laptop cảm ứng từ tận năm 2010 rồi đấy thôi. Ngày đó sẽ rất thú vị đấy.
Quảng cáo
Ảnh: Business Insider