Trong phòng mô phỏng buồng lái của Boeing 737, một con robot đã có thể điều khiển cho máy bay hạ cánh thành công chỉ với 1 cánh tay máy. Con robot này được chế tạo và vận hành bởi Aurora Flight Science theo chương trình phát triển các hệ thống tự động trong buồng lái hỗ trợ phi hành đoàn (ALIAS) do Cơ quan các dự án phòng thủ tối tân (DARPA) của Mỹ khởi xướng. Hạ cánh chỉ là một trong số hàng loạt các thao tác bay được thực hiện bởi hệ thống co-pilot tự động được DARPA phát triển với mục tiêu sau cùng là có thể lắp đặt nhanh chóng với chi phí thấp trên các loại máy bay hiện có.
Mặc dù robot vẫn chưa thể thay thế được phi công người thật trong tương lai gần nhưng DARPA phát triển hệ thống ALIAS với một mục đích rất cụ thể: hỗ trợ trong công tác huấn luyện phi công điều khiển những dòng máy bay mới với hệ thống khí cụ bay ngày càng phức tạp và giảm tải cho phi công. Như đã biết để phi công đạt tiêu chuẩn điều khiển một dòng máy bay mới thì họ sẽ phải trải qua một khóa đào tạo dài hơi từ trong phòng mô phỏng cho đến bay thực tế. Phi công gặp khó đã đành, việc điều khiển một chiếc máy bay chưa quen có thể khiến phi công bối rối, đặc biệt là trong tình huống phải gấp rút đưa ra quyết định.
Những hệ thống bay tự động có thể giảm bớt những vấn đề này khi đóng vai trò vừa là một hướng dẫn viên ngay trên buồng lái, vừa là cơ phụ. Tuy nhiên, để đưa một hệ thống bay tự động như vậy vào máy bay theo cách thông thường đòi hỏi phải thay đổi thiết kế của máy bay ngay từ đầu hoặc tùy biến lại chiếc máy bay với rất nhiều thay đổi, tinh chỉnh to nhỏ mất thời gian và tốn kém.
Ý tưởng ở đây là một khi ALIAS được phát triển hoàn thiện, nó sẽ có thể tự làm quen với từng loại máy bay chỉ trong vòng một tháng và sẽ đảm trách nhiều chức năng của phi công, cho phép họ tập trung vào các quyết định có mức ưu tiên cao hơn và không bị rối trước các tình huống khẩn cấp. Thêm vào đó quy mô tổ bay cũng sẽ được thu hẹp (giảm nhân sự), từ đó giảm chi phí vận hành.
ALIAS được thử nghiệm trong một buồng lái mô phỏng của máy bay Boeing 737-800NG tại Trung tâm các hệ thống vận tải quốc gia John A. Volpe thuộc Bộ vận tải Hoa Kỳ ở Cambridge, Massachusetts. Cho đến hiện tại ALIAS đã được thử sức với một loạt các máy bay to nhỏ như Cessna 208 Caravan, trực thăng Bell UH-1 Iroquois, thủy phi cơ de Havilland DHC-2 Beaver, máy bay cá nhân 2 động cơ tuabin cánh quạt Diamond DA42 Twin Star. Thử nghiệm gần đây nhất của ALIAS đã chứng minh khả năng thực hiện các thủ tục hạ cánh máy bay từ độ cao 3000 ft theo thời gian thực.
ALIAS vẫn đang trong giai đoạn phát triển và nó sẽ phải trải qua nhiều thử nghiệm nữa về khả năng điều khiển, cất/hạ cánh trên nhiều loại máy bay với mục tiêu sau cùng là một hệ thống tự động hóa, hoạt động ổn định có thể giảm tải đáng kể cho phi công.
Những hệ thống bay tự động có thể giảm bớt những vấn đề này khi đóng vai trò vừa là một hướng dẫn viên ngay trên buồng lái, vừa là cơ phụ. Tuy nhiên, để đưa một hệ thống bay tự động như vậy vào máy bay theo cách thông thường đòi hỏi phải thay đổi thiết kế của máy bay ngay từ đầu hoặc tùy biến lại chiếc máy bay với rất nhiều thay đổi, tinh chỉnh to nhỏ mất thời gian và tốn kém.
ALIAS đang được phát triển để đáp ứng cả 2 nhu cầu nói trên. Nó được thiết kế dưới dạng một gói thiết bị cơ khí và điện tử hàng không dùng ngay, có thể dễ dàng lắp vào nhiều loại máy bay từ máy bay cánh cố định cho đến rotor (trực thăng), từ một chiếc Cessna nhỏ nhỏ xinh xinh cho đến siêu pháo đài bay B-52. Một khi đã được lắp đặt, ALIAS có thể phân tích dữ liệu từ máy bay và tự biến mình thành một cơ phụ thực thụ.
Cùng với cánh tay robot, hệ thống ALIAS tích hợp một giao diện người dùng tiên tiến hiển thị trên máy tính bảng, kèm theo đó là các công nghệ nhận dạng giọng nói và máy học. Hệ thống này cũng có các phiên bản khác, không có cánh tay robot và thực hiện các chức năng hỗ trợ cho phi công khác như theo dõi tình trạng của các hệ thống trên máy bay, tiến trình và thủ tục, giám sát các giai đoạn của chuyến bay.Ý tưởng ở đây là một khi ALIAS được phát triển hoàn thiện, nó sẽ có thể tự làm quen với từng loại máy bay chỉ trong vòng một tháng và sẽ đảm trách nhiều chức năng của phi công, cho phép họ tập trung vào các quyết định có mức ưu tiên cao hơn và không bị rối trước các tình huống khẩn cấp. Thêm vào đó quy mô tổ bay cũng sẽ được thu hẹp (giảm nhân sự), từ đó giảm chi phí vận hành.
ALIAS được thử nghiệm trong một buồng lái mô phỏng của máy bay Boeing 737-800NG tại Trung tâm các hệ thống vận tải quốc gia John A. Volpe thuộc Bộ vận tải Hoa Kỳ ở Cambridge, Massachusetts. Cho đến hiện tại ALIAS đã được thử sức với một loạt các máy bay to nhỏ như Cessna 208 Caravan, trực thăng Bell UH-1 Iroquois, thủy phi cơ de Havilland DHC-2 Beaver, máy bay cá nhân 2 động cơ tuabin cánh quạt Diamond DA42 Twin Star. Thử nghiệm gần đây nhất của ALIAS đã chứng minh khả năng thực hiện các thủ tục hạ cánh máy bay từ độ cao 3000 ft theo thời gian thực.
ALIAS vẫn đang trong giai đoạn phát triển và nó sẽ phải trải qua nhiều thử nghiệm nữa về khả năng điều khiển, cất/hạ cánh trên nhiều loại máy bay với mục tiêu sau cùng là một hệ thống tự động hóa, hoạt động ổn định có thể giảm tải đáng kể cho phi công.
Theo: Aurora