Năm 2009, diễn viên nổi tiếng người Mỹ Bruce Willis vào vai một đặc vụ trong bộ phim Surrogates (Kẻ thế mạng). Đó là một bộ phim viễn tưởng có bối cảnh ở tương lai, khi mọi người sống cuộc sống của họ thông qua một người máy đại diện. Họ gặp gỡ mọi người, đi làm, thậm chí là yêu nhau,…tất cả mọi thứ đều được thực hiện ngay tại nhà và gần như không để lại hậu quả nào đối với bản thân.
Sau 7 năm kể từ khi ý tưởng ‘điên rồ’ này ra đời, các nhà khoa học giờ đây đang muốn biến điều đó trở thành hiện thực, với mục tiêu ban đầu là dành cho các bệnh nhân bị bại liệt. Hiện nay, 3 người bị chấn thương cột sống nghiêm trọng đã có thể sống một cuộc sống khác, bằng cách kiểm soát một con robot “đại diện” cho mình ở cách họ hàng ngàn cây số, thông qua ý nghĩ.
Ý tưởng của các nhà khoa học là cho phép người bị chấn thương cột sống có thể sử dụng cơ thể của robot để tương tác với thế giới. Nó được biết đến như một phần của dự án VERE được hậu thuẫn bởi Liên minh Châu Âu, ra đời nhằm hiện thực hóa ý tưởng nói trên bằng cách làm mờ ranh giới giữa cơ thể con người với cơ thể đại diện, giúp mọi người có thể sống trong một cơ thể khác nhưng vẫn cảm thấy chính mình trong đó.
Năm 2012, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã có những bước tiến đầu tiên trong nỗ lực thực hiện điều này, bằng cách dùng công nghệ chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để ghi lại hoạt động não của các tình nguyện viên, trong khi họ nghĩ về việc cử động bàn tay hoặc chân. Kết quả cho thấy khi nghĩ về những hành động này, lưu lượng máu di chuyển về các bộ phận rõ ràng có sự thay đổi. Một thuật toán sau đó phản ảnh những thông tin này đến robot, giúp chúng thực hiện các động tác như vậy.
Các tình nguyện viên khi đó cũng có thể nhìn thấy những gì robot nhìn, thông qua một màn hình hiển thị. Khi họ nghĩ về cử động tay trái hoặc phải, robot có thể di chuyển một góc 30 độ sang trái hoặc phải. Hình dung về hành động bước về phía trước của đôi chân, robot sẽ đi về phía trước. Một nhóm các nhà nghiên cứu khác cách đây không lâu cũng đã có những thử nghiệm tương tự, nhưng đối tượng tham gia là những người bị liệt từ cổ hoặc từ thân trở xuống.
Sau 7 năm kể từ khi ý tưởng ‘điên rồ’ này ra đời, các nhà khoa học giờ đây đang muốn biến điều đó trở thành hiện thực, với mục tiêu ban đầu là dành cho các bệnh nhân bị bại liệt. Hiện nay, 3 người bị chấn thương cột sống nghiêm trọng đã có thể sống một cuộc sống khác, bằng cách kiểm soát một con robot “đại diện” cho mình ở cách họ hàng ngàn cây số, thông qua ý nghĩ.
Ý tưởng của các nhà khoa học là cho phép người bị chấn thương cột sống có thể sử dụng cơ thể của robot để tương tác với thế giới. Nó được biết đến như một phần của dự án VERE được hậu thuẫn bởi Liên minh Châu Âu, ra đời nhằm hiện thực hóa ý tưởng nói trên bằng cách làm mờ ranh giới giữa cơ thể con người với cơ thể đại diện, giúp mọi người có thể sống trong một cơ thể khác nhưng vẫn cảm thấy chính mình trong đó.
Năm 2012, một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã có những bước tiến đầu tiên trong nỗ lực thực hiện điều này, bằng cách dùng công nghệ chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI) để ghi lại hoạt động não của các tình nguyện viên, trong khi họ nghĩ về việc cử động bàn tay hoặc chân. Kết quả cho thấy khi nghĩ về những hành động này, lưu lượng máu di chuyển về các bộ phận rõ ràng có sự thay đổi. Một thuật toán sau đó phản ảnh những thông tin này đến robot, giúp chúng thực hiện các động tác như vậy.
Các tình nguyện viên khi đó cũng có thể nhìn thấy những gì robot nhìn, thông qua một màn hình hiển thị. Khi họ nghĩ về cử động tay trái hoặc phải, robot có thể di chuyển một góc 30 độ sang trái hoặc phải. Hình dung về hành động bước về phía trước của đôi chân, robot sẽ đi về phía trước. Một nhóm các nhà nghiên cứu khác cách đây không lâu cũng đã có những thử nghiệm tương tự, nhưng đối tượng tham gia là những người bị liệt từ cổ hoặc từ thân trở xuống.
Để giúp công nghệ này trở nên rẻ hơn, thoải mái hơn và di động hơn, nhóm nghiên cứu đã thay máy quét fMRI bằng thiết bị đo điện não đồ (EEG), với khả năng ghi lại hoạt động điện trong não bằng các điện cực gắn vào da đầu. Từng người trong số 3 tỉnh nguyện viên ở Ý được đội vào 1 cái mũ có các điện cực để gắn vào đầu, kèm theo một chiếc màn hình cho thấy những gì mà robot đặt tại phòng thí nghiệm ở Tsukuba, Nhật Bản quan sát được.
Để di chuyển robot, họ phải tập trung vào các mũi tên được xếp chồng trên màn hình, mỗi mũi tên sẽ nhấp nháy ở một tần số khác nhau. Lúc bấy giờ, một máy tính sẽ có thể phát hiện mũi tên mà người tham gia nhìn chăm chú vào, nhờ sử dụng dữ liệu lấy từ điện não đồ. Sau đó, những thông tin này sẽ được gửi đến robot, giúp nó có chuyển động tương ứng. Những thiết lập như vậy cho phép tình nguyện viên có thể điều khiển robot gần như theo thời gian thực. Họ có thể cầm một ly nước, di chuyển qua các căn phòng và đặt ly đó lên bàn.
“Chỉ mất 6 phút luyện tập để bắt đầu sử dụng công nghệ này”, Emmanuele Tidoni đến từ Đại học Rome (Ý). "Cảm giác thực tế thông qua robot đại diện khá tốt và không cần phải nói, cảm giác này sẽ thay đổi theo thời gian”, Alessandro, một trong những tình nguyện viên đang phải sống chung với chấn thương tủy sống, cho biết. "Khi robot đứng yên, cảm giác hiện thân ở đó khá thấp, nhưng ngay thời điểm tôi đưa ra lệnh đầu tiên hoặc thay đổi hướng đi, cảm giác kiểm soát tăng lên rõ rệt”.
Hiện tại, nhóm nghiên cứu cũng đang cố gắng nhằm thúc đẩy cảm giác hiện thân, nhờ sử dụng công nghệ phản hồi thính giác. Trong khi điều khiển robot, tình nguyện viên bị chấn thương tủy sống có thể đặt cái chai gần hơn với vị trí được định sẵn khi họ nghe thấy tiếng bước chân khi họ đi, thay vì một tiếng bíp hay âm thanh nào khác. Sự kiểm soát giúp cho họ cảm thấy hòa hợp hơn với robot, theo Tidoni.
Ngoài ra, các nhà khoa học tham gia dự án cũng nghiên cứu về cách thức giao tiếp với xã hội của công nghệ này, bằng cách cho các tình nguyện viên ở Ý chơi cờ vua với đối thủ sống ở Munich, Đức, thông qua robot đại diện. Kết quả dự kiến sẽ được công bố vào cuối năm nay. Alessandro cho biết ông cảm thấy vui mừng về những tiềm năng mà kỹ thuật có thể mang lại. "Đó là một vấn đề nhạy cảm và quan trọng, nhưng chắc chắn sẽ có tác động lớn đến cách mà tất cả chúng ta có thể giao tiếp với nhau”, ông nói.
Tuy nhiên, ông hy vọng các tác động đến sức khỏe tinh thần khi sử dụng công nghệ này cũng cần được các nhà khoa học xem xét kỹ lưỡng. "Điều gì sẽ xảy ra với một người không thể di chuyển trong cuộc sống thực, sau khi họ sử dụng công nghệ mạnh mẽ này? Họ sẽ vẫn cảm thấy bị cô lập và cô đơn?", ông hỏi. "Bất kỳ sự phát triển nào của công nghệ này đều cần phải nghiên cứu đến tác động của nó đến tâm lý của người khuyết tật”.
Mặc dù vẫn còn xa lắm mới được như những gì có trong bộ phim Surrogates, tuy vậy, công nghệ này một ngày nào đó có thể sẽ cải thiện cuộc sống của những người bị liệt một cách đáng kể, theo giáo sư Noel Sharkey đến từ Đại học Sheffield (Bắc Ireland). "Đây là một con đường rất dài, nhưng tiếp tục đi theo hướng đó sẽ mang đến cho những người không thể di chuyển một khả năng đáng kinh ngạc”.
Quảng cáo