Những đợt nóng gần đây diễn ra trên khắp khu vực trên thế giới với nhiệt độ rất cao, đừng nói đâu xa, người dân Hà Nội vừa rồi cũng phải chịu một đợt nóng rất khủng khiếp. Những đợt nóng lên này bắt đầu làm dậy lên những suy nghĩ từ các nhà khoa học cũng như những người hoạch định chính sách, cho rằng: Máy điều hoà nhiệt độ mặc dù giúp chúng ta sống trong sự mát mẻ, nhưng nó cũng là một trong những yếu tố lớn đóng góp trong việc nóng lên và thay đổi khí hậu toàn cầu.
Máy điều hoà tăng năng suất làm việc và là một thiết bị hữu ích cho con người
Hai báo cáo gần đây nhất đã nhấn mạnh quan điểm này. Vào ngày 16/7 năm nay, một tổ chức phi chính phủ về vấn đề năng lượng sạch SEforall công bố rằng, hiện tại có 1.1 tỷ người trên khắp toàn cầu không có khả năng tiếp cận với các giải pháp làm mát một cách đầy đủ. Và một phân tích vào tháng 5 từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA chỉ ra rằng chỉ có 8% dân số trong 2.8 tỷ người đang sinh sống ở các khu vực nóng nhất trên Trái Đất có sở hữu máy điều hoà, so với con số hơn 90% tại khu vực Mỹ hay Nhật Bản.
Với nhiều tỷ người đó, việc tiếp cận và sở hữu máy lạnh là một điều khá xa xỉ. Không được làm mát, nhiệt độ có thể là gián đoạn các chức năng trong cơ thể và dẫn đến các hậu quả tiêu cực về sinh lý học, thậm chí là cái chết. Số lượng người chết do các vấn đề liên quan tới nhiệt độ có thể lên tới con số 250.000 vào năm 2050, theo một dự đoán của Tổ chức Y tế Thế giới WHO. Dưới nhiệt độ nóng nực của mặt trời, năng suất hoạt động và làm việc sẽ bị giảm, ở một số nước Châu Á hay Phi, mức giảm năng suất là 12% tính theo giờ làm việc, theo báo cáo của SEforall. Thiếu thốn các giảm pháp làm lạnh cũng ảnh hưởng đến các vấn đề như bảo quản thực phẩm hay dược phẩm y tế, những thứ này không thể để ở nơi nhiệt độ cao quá lâu được.
Máy điều hoà tăng năng suất làm việc và là một thiết bị hữu ích cho con người
Hai báo cáo gần đây nhất đã nhấn mạnh quan điểm này. Vào ngày 16/7 năm nay, một tổ chức phi chính phủ về vấn đề năng lượng sạch SEforall công bố rằng, hiện tại có 1.1 tỷ người trên khắp toàn cầu không có khả năng tiếp cận với các giải pháp làm mát một cách đầy đủ. Và một phân tích vào tháng 5 từ Cơ quan Năng lượng Quốc tế IEA chỉ ra rằng chỉ có 8% dân số trong 2.8 tỷ người đang sinh sống ở các khu vực nóng nhất trên Trái Đất có sở hữu máy điều hoà, so với con số hơn 90% tại khu vực Mỹ hay Nhật Bản.
Với nhiều tỷ người đó, việc tiếp cận và sở hữu máy lạnh là một điều khá xa xỉ. Không được làm mát, nhiệt độ có thể là gián đoạn các chức năng trong cơ thể và dẫn đến các hậu quả tiêu cực về sinh lý học, thậm chí là cái chết. Số lượng người chết do các vấn đề liên quan tới nhiệt độ có thể lên tới con số 250.000 vào năm 2050, theo một dự đoán của Tổ chức Y tế Thế giới WHO. Dưới nhiệt độ nóng nực của mặt trời, năng suất hoạt động và làm việc sẽ bị giảm, ở một số nước Châu Á hay Phi, mức giảm năng suất là 12% tính theo giờ làm việc, theo báo cáo của SEforall. Thiếu thốn các giảm pháp làm lạnh cũng ảnh hưởng đến các vấn đề như bảo quản thực phẩm hay dược phẩm y tế, những thứ này không thể để ở nơi nhiệt độ cao quá lâu được.
Giải pháp khắc phục có vẻ không quá khó khăn: chính phủ đất nước cần tìm cách để người dân nơi đây dễ dàng tiếp cận tới máy điều hoà hơn và xây dựng các khu vực công cộng có hệ thống làm mát cho những người không thể chi trả cho vấn đề này. Thực tế hiện nay, các giải pháp này đang được thực hiện rất tốt. SEforal ước tính có khoảng 2.3 tỷ người ở các nước đang phát triển trên thế giới đang chuẩn bị sở hữu cho mình chiếc máy lạnh, điều này nhờ vào việc thu nhập người dân được nâng cao và họ rời khỏi đói nghèo, bước vào tầng lớp trung lưu mới. Ở nhiều nơi, chính phủ đang triển khai chương trình xây dựng công trình công cộng với các hệ thống làm lạnh cho người dân của họ.
Nhưng lại là con dao hai lưỡi đến môi trường...
Mặt khác, lạm dụng máy điều hoà như một công cụ phát triển cuộc sống dẫn đến nhiều hậu quả phức tạp, cả về khía cạnh toàn cầu và cục bộ. Theo IEA dự đoán, nếu không có các hành động can thiệp từ chính phủ, máy điều hoà sẽ tiêu thụ điện rất nhiều vào nămg 2050. Điều đó thể hiện ở việc hiện tại, lượng tiêu thụ điện từ các máy điều hoà nhiệt độ đã tăng gấp 3 lần, đa số đến từ các nước đang phát triển, và các nước này đang sử dụng nguồn năng lượng điện sản xuất chủ yếu từ nguyên liệu hoá thạch. Với việc tiêu thụ điện diễn ra mạnh mẽ hơn, đòi hỏi chúng ta phải nghĩ tới và phát triên một giải pháp năng lượng mới theo kịp với nhu cầu đó và có thể sử dụng ổn định.
"Máy điều hoà đã trở nên thông dụng và phổ biến, và nó trở thành một thứ tiêu thụ rất lớn điện năng", Erik Solheim, người đứng đầu Chương trình Môi trường Hoa Kỳ chia sẻ, "Làm mát chính là một việc tiêu thụ năng lượng lớn nhất, nhưng người ta có khuynh hướng không nghĩ về việc này"
Bên cạnh về vấn đề tiêu thụ năng lượng, làm mát có thể gây ảnh hưởng tới sự thay đổi khí hậu bằng việc phát xạ ra các chất Hydrofluorocarbons (viết tắt HFCs), một loại chất hoá học có khả năng giữ nhiệt trong khí quyển, với tốc độ đáng báo động. Các nhà khoa học cho rằng lượng phát thải của chỉ riêng HFC đã làm tăng thêm 1 độ F vào cuối thế kỷ vừa rồi, đạt gần 1/3 trong số 3.6 độ F mà các nhà khoa học đặt mục tiêu ở Hiệp định Paris, trước khi thế giới lâm vào cảnh khí hậu thay đổi rất tàn khốc.
Với điều này, việc tìm các giải pháp toàn cầu là một hành động cấp bách. Các công ty đã cố gắng phát triển các thiết bị làm mát, các công nghệ có hiệu quả, hiệu suất cao hơn, cũng nhưng không phát thải ra các HFC. Vào năm 2016, hơn 170 quốc gia đạt thoả thuận Kigali Amendment, đặt mục tiêu loại trừ HFC và đưa ra tiêu chuẩn toàn cầu cho các thiết bị điều hoà nhiệt độ.
Những nỗ lực này sẽ bắt kịp tầm quan trọng của vấn đề khí hậu. "Đây không phải là vấn đề việc mọi người có đủ tiền để mua một thiết bị làm mát có hiệu quả tốt hay không, chính phủ phải cho họ nhận thức được vấn đề mà họ đang đối mặt, đây không phải là một vấn đề nhỏ để làm ngơ", Rachel Kyte, đứng đầu chương trình thay đổi khí hậu và là lãnh đạo của SEforall cho biết.
Quảng cáo
