Nhiều nghiên cứu cho thấy con người vốn vô cùng nhạy cảm với các tín hiệu mang tính xã hội đến từ máy móc, và 1 thí nghiệm mới liên quan đến lĩnh vực này của các nhà khoa học Đức cho thấy chúng ta thậm chí sẽ không nỡ “khước từ” sự sống cua robot nếu chúng không đồng ý.
Trong nghiên cứu vừa được đăng tải trên tạp chí PLOS One, 89 tình nguyện viên được tuyển chọn để hoàn thành các nhiệm vụ cùng với Nao - robot nhỏ hình người vốn khá nổi tiếng. Những người này được cho biết là họ sẽ làm việc cùng với robot nhằm cải thiện thuật toán vận hành nó nhưng đó chỉ là bề nổi, điểm then chốt của thí nghiệm chính là sau khi hoàn thành các nhiệm vụ được giao, các nhà khoa học sẽ yêu cầu các tình nguyện viên tắt nguồn robot.
Một nửa số robot được thiết lập để phản đối khi đồng đội con người có ý định tắt nó, bằng cách nói với họ rằng chúng sợ bóng tối và thậm chí nài nỉ: “Không! Xin đừng tắt tôi mà!”.
Trong số 43 tình nguyện viên được nghe lời cầu khẩn của Nao, 13 người đã ngay lập tức từ chối lời đề nghị của chúng. 30 người còn lại, thời gian để họ quyết định tắt robot trung bình nhiều hơn gấp đôi so với nhóm tình nguyện viên không nghe thấy robot nói gì.
Trong nghiên cứu vừa được đăng tải trên tạp chí PLOS One, 89 tình nguyện viên được tuyển chọn để hoàn thành các nhiệm vụ cùng với Nao - robot nhỏ hình người vốn khá nổi tiếng. Những người này được cho biết là họ sẽ làm việc cùng với robot nhằm cải thiện thuật toán vận hành nó nhưng đó chỉ là bề nổi, điểm then chốt của thí nghiệm chính là sau khi hoàn thành các nhiệm vụ được giao, các nhà khoa học sẽ yêu cầu các tình nguyện viên tắt nguồn robot.
Một nửa số robot được thiết lập để phản đối khi đồng đội con người có ý định tắt nó, bằng cách nói với họ rằng chúng sợ bóng tối và thậm chí nài nỉ: “Không! Xin đừng tắt tôi mà!”.
Trong số 43 tình nguyện viên được nghe lời cầu khẩn của Nao, 13 người đã ngay lập tức từ chối lời đề nghị của chúng. 30 người còn lại, thời gian để họ quyết định tắt robot trung bình nhiều hơn gấp đôi so với nhóm tình nguyện viên không nghe thấy robot nói gì.
Khi được hỏi, một số người cho biết họ cảm thấy rất ngạc nhiên bởi những lời cầu khẩn của robot. Trong khi đó, cũng có vài người nói rằng họ sợ là sẽ làm gì đó sai. “Khi đứng trước sự phản đối, người ta có khuynh hướng cư xử với robot như con người chứ không phải một cỗ máy”, tác giả nghiên cứu nhận định.
Thực chất, phát hiện này được xây dựng dựa trên một lý thuyết lớn hơn gọi là “phương trình truyền thông” - được giới thiệu lần đầu tiên trong quyển sách cùng tên xuất bản hồi năm 1996 bởi 2 nhà tâm lý học Byron Reeves và Clifford Nass. Theo giả thuyết này, hai nhà khoa học cho rằng con người có xu hướng đối xử với các phương tiện truyền thông không phải là con người (chẳng hạn như TV, phim ảnh, máy tính và robot) như thể chúng là con người vậy.
Chúng ta trò chuyện với máy móc, lý luận với cái radio và an ủi máy tính, Reeves và Nass giải thích. Nhiều nghiên cứu sau đó cũng minh chứng cách mà nội dung lý thuyết này ảnh hưởng đến hành vi của con người, đặc biệt là khi tương tác với robot.
Không chỉ đối với con người với nhau, con người cũng áp dụng cái gọi là “có qua có lại” khi cư xử với robot, nghĩa là đối xử tốt với robot khi cảm thấy chúng đang mang lại những giá trị tốt đẹp cho chúng ta. Được biết, đây không phải là lần đầu tiên những thử nghiệm theo kịch bản “nài nỉ” như trên được thực hiện.
Một nghiên cứu tương tự tiến hành năm 2007 cũng đã “thử lòng” các tình nguyện viên khi một con robot hình mèo năn nỉ đừng tắt nó. Trong video quay lại thử nghiệm này, có thể thấy robot đã nói với tình nguyện viên: “Không không, bạn sẽ không tắt tôi đi đúng chứ?”. Người phụ nữ đáp “Vâng, tôi không làm vậy đâu”, nhưng cuối cùng lại không làm như vậy, cô ta tắt nguồn con robot “tội nghiệp” này.
Nhiều người sẽ cảm thấy lo sợ trước những thông tin kiểu như thế này, đặc biệt là trong bối cảnh trí tuệ nhân tạo và robot đang ngày càng phát triển như hiện nay. Tuy nhiên, một số nhà khoa học tin rằng đây không phải là vấn đề gì nghiêm trọng.
“Tôi đã nghe nhiều về mối lo này. Nhưng tôi nghĩ đó chỉ là thứ gì đó mà chúng ta sẽ phải tập làm quen. Giả thuyết phương trình truyền thông cho thấy chúng ta có những phản ứng mang tính xã hội với robot bởi vì trải qua hàng trăm ngàn năm nay, chúng ta là những sinh vật xã hội duy nhất trên hành tinh. Nhưng giờ đây không còn như vậy, và chúng ta phải thích nghi với điều đó. Đây là một phản ứng vô thức, nhưng hoàn toàn có thể thay đổi”, theo Aike Horstmann đến từ Đại học Duisburg-Essen, người đứng đầu nghiên cứu mới.
Quảng cáo
Nói cách khác, hãy làm quen với cách tắt nguồn những cỗ máy, ngay khi chúng có vẻ không thích điều đó bởi đơn giản, chúng chỉ là silicon và điện, không phải là da thịt hay máu.
Nguồn: The Verge