Nhiều bạn thích amplifier đèn, DAC đèn, rồi DAC/Amp có cái đèn, và mình cũng vậy 😁...rõ ràng là về mặt mỹ thuật, bóng đèn chân không thường sẽ tạo được cảm giác dễ chịu và thích mắt cho người thưởng lãm. Hiện nay, điểm mặt trên thị trường một số loại headphone amplifier sử dụng đèn được đánh giá cao ở nhiều phân khúc giá. Ví dụ DarkVoice 336se, ..... của BottleHead, series LittleDot Mk1, MK2 và MK3, song song với đó là các thiết bị sử dụng thiết kế lai giữa bán dẫn và đèn như sản phẩm mới nhất mà mình vừa review là Schiit Vali 2, Lyr 2. Thú vị nhất thường thấy ở những loại amplifier này là khi bạn thay bóng khác cùng loại, khác nhà sản xuất thì chất lượng âm thanh sẽ thay đổi theo. Thường thì bóng cổ, sản xuất trong thời kỳ “Golden Age” của đèn điện tử sẽ có giá cao hơn do hiếm hơn, nhưng không phải lúc nào bóng cổ cũng hay đâu bạn ơi, bóng mới có những con rẻ rề nhưng chất lượng nghe không có thua gì so với bóng cổ cả. Đây cũng chính là động lực để mình viết bài này, mục đích là giới thiệu và đánh giá sơ bộ một số loại đèn công suất cũng như đèn tiền khuếch đại đang được sử dụng trên những tube headphone amplifier được ưa chuộng hiện nay. Bài viết này hoàn toàn dựa trên đánh giá và kinh nghiệm chủ quan của mình, mình không có cái quan niệm cứ bóng đắt là phải hay đâu và mình muốn chia sẻ kinh nghiệm này với mọi người
Đèn tiền khuếch đại ( preamplifier tube )
6SN7 : Darkvoice 336se, Wings Amplifier ( DIY in Vietnam ), Felkis Audio Elise
Những chiếc đèn 3 cực (triode) đầu tiên được thiết kế theo lối đốt trực tiếp (cathode và sợi đốt chung làm một), ví dụ bóng 01A, 71A, 26, Ba, Cd, Ed, chúng là những loại đèn này thường có hệ số khuếch đại thấp hoặc trung bình. Sau đó các nhà sản xuất tiếp tục ngiên cứu và cho ra đời loại đèn có cathode đốt gián tiếp tức là sợi đốt được bên trong một ống cathode hình trụ bên ngoài có phủ chất bari-stonti. Cathode được đốt nung nóng sẽ phát ra điện tử, bắn qua anode ( đọc thêm tại đây ), tạo thành dòng điện trong đèn. Để sợi đốt không chạm vào cathode, thời kỳ đầu, ở vài kiểu đèn, người ta bộc sợi đốt trong ống sứ, sau đó thay bằng một lớp ô-xít nhôm. Ưu điểm nổi bật của đèn đốt gián tiếp so với đèn đốt trực tiếp là có thể đốt tim AC, tiếng sẽ quyến rũ hơn ( thiên hạ đồn đốt tim AC nghe quyến rũ hơn là thế chứ mình thì thích đốt DC hơn vì kinh nghiệm là đốt AC bóng dễ tự kích và hay tự dao động tần số cao gây hú hí, nổ lốp đốp ), mặt khác khả năng phát xạ điện tử của loại đèn này rất lớn nên dễ dàng chế tạo những loại đèn có độ khuếch đại cao hơn.
6SN7 là một trong những loại đèn 3 cực kép đốt tim gián tiếp thời kỳ đầu, những chiếc 6SN7 đầu tiên được RCA chế tạo vào năm 1939 để phục vụ cho các thiết bị audio và chủ yếu là cho lĩnh vực quân sự. Nga phát triển dòng đèn 6H8C riêng của mình sau đó ít lâu, Trung Quốc cũng theo chân và cho ra đời con 6N8 sida. Bóng 6SN7 là bóng hay, tiếng rất đĩnh đạc, dày dặn vì cái đường đặc tuyến chạy rất tuyến tính. Thế con 6SN7 vào hay ?
- 6H8C Mel-Z Hole Plate, square-disc getter và 5692 Red-Base của RCA ( thực ra General Electric mới là cha đẻ của nó ) : đây là 2 controng những bóng 6SN7 có thiết kế cơ khí dã man nhất với 2 thanh support-rod dày cui chừng 1mm chống bản cực, giữ cho chúng không bị rung trong điều kiện dao động mạnh, bên cạnh đó 2 tầm mica ở trên nóc bóng tỳ rất sát vào thành thủy tinh, một cơ chế chống rung hiệu quả chỉ có trong các dòng đèn quân sự, đặc biệt là cho không quân. Theo đánh giá riêng của bản thân, 2 con này đứng nhất nhì trong đám 6SN7. RCA 5692 Red-Base cho tiếng hơi dày, mộc mạc, nghe rất dễ bị thuốc hàng, con này có gain thấp hơn thiết kế chuẩn của 6SN7 nên tiếng sẽ nhỏ hơn một chút, vặn volume to hơn thôi chứ hoàn toàn không bị vấn đề gì đâu nghen. 6H8C phiến lỗ có tiếng trong vắt, sạch sẽ, chi tiết, nhanh, bass treb lên rất tốt nhưng mid có hơi lùi ra sau một chút.
- Shuguang CV181-Z quả lê, double O-getter : con này được phát triển và copy từ bóng CV181 của Mullard, dòng bóng dành cho hải quân Anh. Bóng được chế tác rất đẹp và làm rất kỹ càng với đế sứ, 4 thanh chống cho toàn bộ cấu trúc bóng nên nó rất vững, ko bị microphonic chút xíu nào. Mình có nghe đối chiếu với CV181 Mullard thì thấy nó chỉ thua có xíu xiu thôi ở dải trung âm nam, Mullard nghe dày hơn, ấm hơn, bass đánh dày hơn nhưng mà không có lực, hơi thiếu kiểm soát một chút. Con Shungguang rẻ mà dễ mua hơn nhiều, đánh tiếng rất là đĩnh đạc, ấm dày vừa, lên cao tốt mà đặc biệt là cái tiếng bass lực vừa tốt lại vừa gọn gàng, thế nên theo gu của mình thì mình yêu con Shungguang hơn :D.
- Tungsol 6SN7GTB mới, do Nga làm : Ui cha! Lẽ ra mình không hề để ý hay biết cái bóng này nhưng vừa rồi mình có người bạn cho 1 cặp nên mới biết. Con này nhìn thiết kế chả khác chi con Tungsol 6SN7GTB cổ, nhìn rất là cối do 2 thanh support rất dày, double mica trên dưới chống rung tốt. Nghe thì thấy tuy không bằng CV181-Z, 6H8C lỗ và 5692 nhưng mình chắc chắn là nó không hề kém cạnh những con Sylvania đế nâu đế đen đang bán 3tr 4tr trên thị trường. Giá em này chỉ khoảng 35$ nên mấy bạn thích tự ráp cũng có thể mua về khai thác hoặc thay cho mấy bóng 6SN7 chánh hiệu Trung Quốc.
6922/6DJ8/7308 : Vali 2, Lyr 2, Mjolnir 2
Mình có viết 1 bài tại đây, mọi người tham khảo.
