Vừa rồi mình đã có dịp tham quan nhà máy Piaggio Việt Nam và khám phá dây chuyền sản xuất động cơ i-Get tại đây. Ngoài những mẫu xe Piaggio và Vespa đang bán trong nước, động cơ i-Get thế hệ mới còn được hãng xe Italia trang bị trên các dòng xe xuất khẩu sang các nước châu Á, châu Âu khác. Dưới đây là các hình ảnh mình ghi lại được khi dạo một vòng quanh dây chuyền động cơ của Piaggio, từ bước xử lý phôi thô cho đế lắp ráp, kiểm tra một động cơ i-Get hoàn chỉnh. Hy vọng phần nào sẽ giúp anh em hiểu hơn về cách một động cơ xe máy được chế tạo, cũng như hiểu hơn về các hoạt động của một nhà máy sản xuất xe 2 bánh.
Trước hết, các dòng xe Piaggio và Vespa sản xuất tại Việt Nam được trang bị chính 2 loại động cơ i-Get khác nhau. Trong đó, Piaggio Liberty, Vespa Sprint, Primavera, Vespa LX lắp động cơ i-Get 3 van, làm mát bằng gió, dung tích 125cc. Động cơ này có công suất tối đa 10,6 mã lực ở 7.700 vòng/phút và mô-men xoắn cực đại 10,4 Nm tại 6.000 vòng/phút. Còn Piaggio Medley và Vespa GTS Super sử dụng động cơ i-Get 4 van, làm mát bằng dung dịch có 2 dung tích 125cc và 150cc. Thông số hiệu năng của 2 mẫu động cơ này như sau:
Nhà máy gia công và lắp ráp động cơ là nhà máy mở rộng thuộc giai đoạn 2 của Piaggio Việt Nam. Nhà xưởng được khởi công xây dựng vào năm 2011 và hoàn thành trong năm 2012 trên diện tích 16.000 mét vuông. Có tổng cộng 5 khu vực chính, gồm:
Động cơ i-Get hoàn chỉnh được lắp cùng bánh sau trước khi ráp vào thân xe
Trước hết, các dòng xe Piaggio và Vespa sản xuất tại Việt Nam được trang bị chính 2 loại động cơ i-Get khác nhau. Trong đó, Piaggio Liberty, Vespa Sprint, Primavera, Vespa LX lắp động cơ i-Get 3 van, làm mát bằng gió, dung tích 125cc. Động cơ này có công suất tối đa 10,6 mã lực ở 7.700 vòng/phút và mô-men xoắn cực đại 10,4 Nm tại 6.000 vòng/phút. Còn Piaggio Medley và Vespa GTS Super sử dụng động cơ i-Get 4 van, làm mát bằng dung dịch có 2 dung tích 125cc và 150cc. Thông số hiệu năng của 2 mẫu động cơ này như sau:
- Động cơ 125cc: 12 mã lực @ 8.250 vòng/phút, 11.5 Nm @ 6.500 vòng/phút
- Động cơ 150cc: 14,75 mã lực @ 7.750 vòng/phút, 14.4 Nm @ 6.400 vòng/phút
Vespa GTS Super phiên bản động cơ i-Get 125cc
Nhà máy gia công và lắp ráp động cơ là nhà máy mở rộng thuộc giai đoạn 2 của Piaggio Việt Nam. Nhà xưởng được khởi công xây dựng vào năm 2011 và hoàn thành trong năm 2012 trên diện tích 16.000 mét vuông. Có tổng cộng 5 khu vực chính, gồm:
- Khu vực tiếp nhận và kiểm tra vật tư đầu vào
- Khu vực kho vật tư
- Xưởng gia công thân vỏ động cơ
- Xưởng lắp ráp và kiểm tra động cơ
- Khu vực kho thành phẩm
Khu vực lưu trữ vật tư trước khi sản xuất
Tại xưởng gia công thân vỏ động cơ, các phôi thô được xử lý bằng những máy gia công hiện đại, có độ chính xác cao. Đây là những máy gia công thế hệ mới nhất được tích hợp nhiều công nghệ tiên tiến nhằm quản lý và giám sát quá trình gia công tự động. Với mỗi loại chi tiết gia công sẽ bao gồm rất nhiều chương trình gia công đặc biệt phù hợp với từng điều kiện của quá trình gia công tự động.
Các phôi thân vỏ động cơ thô chờ được xử lý
Phôi thô còn nhiều phần gia công thừa, chưa hoàn thiện để đưa vào sản xuất
Máy xử lý tinh vận hành hoàn toàn tự động. Cùng lúc có thể tiện, mài nhiều trục trên thân vỏ động cơ
Thân vỏ động cơ sau khi xử lý có các bề mặt sáng bóng, không còn các mảng kim loại thừa
Giữa mỗi công đoạn gia công, các chi tiết sau gia công đều được kiểm tra độ chính xác gia công bằng những thiết bị đo đặc biệt và chuyên dụng có độ chính xác rất cao nhằm đảm bảo rằng tất cả các nguyên công đều được thực hiện theo yêu cầu.
Quảng cáo
Mỗi lô vật tư sau khi xử lý sẽ được tiến hành kiểm tra bằng các dụng dụ đo chuyên dụng
Thân vỏ động cơ sau khi hoàn tất qua công đoạn gia công được chuyển qua công đoạn làm sạch tự động. Tại công đoạn này các chi tiết được đưa vào máy rửa kín và làm sạch đặc biệt. Chi tiết cần làm sạch được đưa tới buồng rửa thông qua dây chuyền, Robot sẽ gắp và giữ chi tiết để đưa qua từng công đoạn rửa bằng áp lực cao, sau khi được sấy khô và làm sạch trong môi trường chân không chi tiết được di chuyển tới xưởng lắp ráp động cơ.
Xưởng lắp ráp động cơ được thiết kế là một dây chuyền lắp ráp khép kín, liên tục và tự động hoàn toàn. Tất cả các thiết bị, máy móc được nhập khẩu từ Ý và Châu âu. Do động cơ là “trái tim” của sản phẩm Piaggio nên phần lớn những tinh túy của công nghệ Piaggio được tập trung tại xưởng này.
Điểm bắt đầu của dây chuyền lắp ráp động cơ i-Get
Quá trình lắp ráp động cơ được bắt đầu từ kế hoạch sản xuất và mỗi động cơ được gắn với “thẻ động cơ”, hay còn gọi là số máy của riêng mình. Từ các thông tin của thẻ động cơ, hệ thống phần mềm quản lý SAP sẽ in ra mã số riêng (barcode) của từng động cơ và truyền thông tin tới chương trình quản lý sản xuất PLC trên máy chủ. Sau khi tiếp nhận và đối chiếu, PLC sẽ kiểm soát toàn bộ các quá trình lắp ráp động cơ từ công đoạn đầu tiên là đóng số máy cho đến khi kết thúc toàn bộ quá trình.
Động cơ đang được khắc số máy để xác định tên tuổi, khai sinh trước khi bắt đầu bắt đầu lắp ráp
Để đảm bảo quản lý chất lượng của từng công đoạn lắp ráp, hệ thống kiểm soát và truy vết qua từng thao tác được lưu trữ và điều khiển bởi trung tâm kiểm soát sản xuất. Chỉ những khâu nào đạt chuẩn và đảm bảo chất lượng thì mới được chuyển tiếp tới công đoạn tiếp theo, còn không thì dây chuyền sẽ dừng cho tới khi vấn đề được xử lý triệt để.
Quảng cáo
Các ổ bi (bạc đạn) được ép vào thân vỏ động cơ hoàn toàn bằng máy tự động
Trong xưởng lắp ráp động cơ, việc kiểm soát các yếu tố chất lượng là vô cùng quan trọng. Từ việc kiểm soát lực ép vòng bi, lực siết bu lông cho đến độ kín của các khoang kín trong động cơ đều được kiểm soát chặt chẽ bằng các thiết bị, dụng cụ đo chuyên dụng và đặc biệt. Việc kiểm soát các công việc liên quan đến hiệu chuẩn, hiệu chỉnh các thiết bị và dụng cụ đo này cũng được thực hiện thường xuyên và quản lý chặt chẽ.
Mỗi bộ động cơ được đặt cùng nhau sau khi đóng số máy và chuyển sang khâu lắp ráp tiếp theo
Ở khâu này phần trục khuỷu đã được nối vào một đầu của bộ dây curoa, trục bánh sau đã lắp sẵn guốc phanh
Lắp piston vào động cơ
Thao tác xiết các bu-lông được thực hiện bằng súng, có đồng đo lực
Kết thúc công đoạn lắp piston, chờ chuyển sang line lắp cụm cò mổ, van (xupap) cho động cơ
Thao tác xiết các bu-lông được thực hiện bằng súng, có đồng đo lực
Kết thúc công đoạn lắp piston, chờ chuyển sang line lắp cụm cò mổ, van (xupap) cho động cơ
Động cơ i-Get này có 3 van, cấu tạo trục cam đơn với kiểu cò mổ
Động cơ hoàn chỉnh với phần xi-lanh và các cánh tản nhiệt bên ngoài
Điều đặc biệt và thú vị đối với công nghệ lắp ráp động cơ của Piaggio là quy trình thử nổ động cơ. Động cơ sau khi được kiểm tra “nguội” qua các chức năng về phần điện, áp suất dầu, độ kín khít… sẽ được chuyển đến các buồng để thử nổ, băng chuyền sẽ tự động phân loại và chuyển động cơ tới các buồng trống để kiểm tra. Bằng những chương trình đặc biệt lập trình sẵn, động cơ sẽ tự khởi động và kiểm tra tất cả các chức năng để đảm bảo động cơ này đáp ứng được mọi thông số thiết kế và đạt chất lượng đề ra.
Khâu chạy thử động cơ trước khi đóng gói thành phẩm
Các thông số được ghi nhận và điều kiện chạy thử được điều khiển bằng điện tử
Khí thải được hút vào đường ống xử lý
Theo như thông tin mình trao đổi với đại diện của Piaggio VN, tùy theo thị trường xuất khẩu mà các động cơ sẽ được cài đặt bộ điều khiển ECU khác nhau để tối ưu nhất cho vận hành. Chẳng hạn như xe xuất sang Ý sẽ có thể hoạt động ổn định trong thời tiết lạnh của mùa đông. Trong khi đó xe tại Việt Vam sẽ chuyên trị các dạng thời tiết ẩm ướt, khô nóng. Tất cả các động cơ hoàn thiện sẽ được lưu trữ tại kho thành phẩm bên trong nhà máy động cơ và sẵn sàng cung cấp cho nhà máy lắp ráp xe cũng như xuất khẩu.
Động cơ ở cuối dây chuyền được đóng gói trước khi chuyển sang khu vực kho bãi
Khu vực kho bãi lưu trữ động cơ
Để chuyến tham quan đầy đủ đầu đuôi, Piaggio Việt Nam đã đưa mình đến xem khu vực lắp ráp động cơ vào khung gầm và thân xe. Tại đây các cụm chi tiết từ các khu vực nhà máy, kho bãi khác được tập trung và kết hợp lại cùng nhau.
Các khung xe đã được sơn hoàn chỉnh chờ lắp ráp
Các bộ phận khác của xe đang chờ sẵn để lên dây chuyền lắp ráp cuối cùng
Động cơ động cơ kết nối với hộp số, bánh sau và ống xả
Động cơ động cơ kết nối với hộp số, bánh sau và ống xả
Ráp vào khung xe
Châm tí xăng cho xe trước khi rời dây chuyền, đỡ phải dẫn bộ
Xe thành phẩm để cuối dây chuyền trước khi được "đáp đất"
Trong năm nay, mình đã được chạy thử 2 mẫu xe trang bị động cơ i-Get 125cc của Piaggio là Piaggio Medley và Vespa Sprint. Phải nói là 2 mẫu xe này đều khiến mình bất ngờ và hài lòng bởi độ mượt mà, êm ái của động cơ. Bên cạnh đó mức tiêu thụ nhiên liệu cũng ở mức khá tốt, anh em có thể bấm vào link để xem lại 2 bài thử tiêu thụ nhiên liệu của Medley 125 i-Get ABS và Sprint 125 i-Get ABS.
Bonus cho anh em một chi tiết thú vị mình phát hiện ra ở cuối buổi tham quan. Đó là một mẫu xe xuất khẩu của Piaggio sang thị trường Đài Loan. Về kiểu dáng, nó dựa trên chiếc Vespa LX và được tinh chỉnh các chi tiết như đèn chiếu sáng, đèn phản quan 2 bên, bản đồng hồ và tất nhiên là trang bị động cơ i-Get 125cc mới.