Tại triển lãm CES 2019, không chỉ có những thiết bị âm thanh mới mà Sony cũng giới thiệu chuẩn âm thanh vòm mới của họ mang tên 3D Reality Audio. Không như những công nghệ âm thanh vòm trước đây như Dolby 5.1, 7.1 hay Atmos, anh em phải setup nhiều loa vệ tinh đặt quanh phòng nghe, chuẩn âm thanh mới của Sony tập trung nhiều hơn vào cách các nghệ sỹ và những người làm công việc mastering phân chia các lớp âm thanh trong một bản thu, nói cách khác là tập trung vào phần mềm hơn là phần cứng.
Nhờ đó, tại sự kiện CES 2019 đang diễn ra, Sony có thể trình diễn âm thanh vòm chỉ bằng một hệ thống loa prototype nhiều driver thay vì một hệ thống 7.1 phức tạp và lằng nhằng trong việc chọn vị trí setup. Sony cho biết, chỉ với một hệ thống loa đơn lẻ, cảm giác âm thanh sẽ chi tiết và có không gian trình diễn rộng hơn nhiều so với những hệ thống 5.1 hiện có. Họ so sánh format mới này giống như khi nghe nhạc bằng một hệ thống âm thanh vòm 13 loa đặt ở các vị trí khác nhau quanh người nghe.
360 Reality Audio format giống như phiên bản nâng cấp của Hi-Res Audio, tạo ra chiều sâu cho những bản thu âm số chất lượng cao để đánh lừa tai người nghe rằng họ đang ngồi giữa một khán phòng hoặc nghe thấy âm thanh phát ra từ mọi phía trong căn phòng nghe hoặc phòng khách của mình. Công nghệ này được phát triển chung với Fraunhofer IIS, một trong những cha đẻ của format MP3 huyền thoại.
3D Reality Audio dựa trên format MPEG-H 3D Audio. Thực tế format này không mới, vì đã được giới thiệu từ năm 2013, và được trình diễn lần đầu bởi Fraunhofer IIS hồi năm 2014. Sony chỉ đơn thuần góp tay phát triển công nghệ này và đem nó đến đại chúng thông qua những thiết bị audio cũng như thông qua việc bắt tay với các hãng thu âm.
Nhờ đó, tại sự kiện CES 2019 đang diễn ra, Sony có thể trình diễn âm thanh vòm chỉ bằng một hệ thống loa prototype nhiều driver thay vì một hệ thống 7.1 phức tạp và lằng nhằng trong việc chọn vị trí setup. Sony cho biết, chỉ với một hệ thống loa đơn lẻ, cảm giác âm thanh sẽ chi tiết và có không gian trình diễn rộng hơn nhiều so với những hệ thống 5.1 hiện có. Họ so sánh format mới này giống như khi nghe nhạc bằng một hệ thống âm thanh vòm 13 loa đặt ở các vị trí khác nhau quanh người nghe.
360 Reality Audio format giống như phiên bản nâng cấp của Hi-Res Audio, tạo ra chiều sâu cho những bản thu âm số chất lượng cao để đánh lừa tai người nghe rằng họ đang ngồi giữa một khán phòng hoặc nghe thấy âm thanh phát ra từ mọi phía trong căn phòng nghe hoặc phòng khách của mình. Công nghệ này được phát triển chung với Fraunhofer IIS, một trong những cha đẻ của format MP3 huyền thoại.
3D Reality Audio dựa trên format MPEG-H 3D Audio. Thực tế format này không mới, vì đã được giới thiệu từ năm 2013, và được trình diễn lần đầu bởi Fraunhofer IIS hồi năm 2014. Sony chỉ đơn thuần góp tay phát triển công nghệ này và đem nó đến đại chúng thông qua những thiết bị audio cũng như thông qua việc bắt tay với các hãng thu âm.
Giờ đây âm thanh không chỉ còn phụ thuộc vào vị trí đặt loa nữa, mà anh em có thể quên đi nỗi lo ngồi nghe nhạc âm thanh phát ra (dường như ở vị trí) quá thấp hoặc quá cao. Cái này mình gặp khá nhiều với những dàn loa vi tính khi driver không đặt ngang tầm tai người nghe, tiếng khá khó chịu. Thay vào đó với những bản thu 360 Reality Audio, các nghệ sỹ lẫn các hãng thu âm hoặc người làm âm thanh cho phim ảnh hoàn toàn có thể lợi dụng hiệu ứng ảo giác thính giác để tạo ra không gian âm thanh ấn tượng nhất, giống như ngồi trong rạp phim IMAX, trên dưới trái phải và sau lưng đều có âm thanh.
Đó chính là trở ngại gần như lớn nhất của chuẩn âm thanh vòm này. Không đơn giản như chia kênh 7.1 hay Atmos, để một bản thu âm 360 Reality Audio thực sự hay và tận dụng hết khả năng chơi nhạc của những bộ loa hỗ trợ chuẩn âm thanh này, bản thân các hãng thu âm và các studio sẽ phải làm việc sáng tạo hơn nhiều so với trước để đem tới thị trường giải trí những tác phẩm thực sự chất lượng.
Những bản thu sẽ không còn chia từng kênh âm thanh theo nhạc cụ và giọng hát nữa, mà sẽ phải tuân thủ theo chuẩn âm thanh của Sony, để bản nhạc khi phát ra từ loa đủ khả năng đánh lừa đôi tai người nghe, khiến họ tưởng rằng mình đang ngồi chính giữa phòng thu âm, phân biệt được vị trí của từng người chơi nhạc cụ trong một bài hát. Điều này có nghĩa là, file thu âm sẽ có cả thông tin vị trí của từng channel âm trong một track để từ đó thiết bị chơi nhạc một cách chính xác nhất.
Sony đã thỏa thuận hợp tác với nhiều hãng đĩa và dịch vụ nhạc số như Deezer, Qobuz, TIDAL, Live Nation và Warner Music Group để ứng dụng chuẩn 3D Reality Audio cho những album trong tương lai. Còn về phần Sony, bên cạnh Sony Music Entertainment, tập đoàn khổng lồ này sẽ tập trung vào mảng phần cứng, những thiết bị phục vụ nhu cầu nghe nhạc và giải trí.
Vậy còn những bản nhạc hiện tại và trước đây thì sao? Sony cho biết, chỉ cần được thu âm dưới dạng multi-track, một bản thu cũ cũng có thể được nâng cấp lên thành bản thu 3D Reality Audio, anh em không phải lo thế hệ thiết bị âm thanh mới bỏ rơi những bản nhạc cũ vốn đi vào lòng người nghe ngót nghét vài thập kỷ.
Quảng cáo
Về mặt thiết bị, Sony cho biết cứ hệ thống loa nào có khả năng phát âm theo nhiều hướng khác nhau đều có thể sử dụng để chơi các bản thu theo chuẩn 3D mới, và hiện tại Fraunhofer IIS đang cùng Sennheiser phát triển hệ thống soundbar mới có tên Ambeo 3D, có thể là một trong số những thiết bị đầu tiên chơi nhạc 3D Reality Audio. Tuy nhiên có lẽ sẽ phải chờ đến khoảng 1 năm nữa để các hãng sản xuất thiết bị âm thanh quyết định xem có nên chạy theo chuẩn mới để tạo ra những thiết bị loa và tai nghe phục vụ 3D Reality Sound hay không, giống hệt như Hi-Res Audio vài năm trở lại đây.
Thực tế trải nghiệm, hiện tại chuẩn âm thanh 3D Reality Audio này hợp với tai nghe hơn là với loa. Có thể do gian hàng của Sony hơi ồn ào và chiếc tai nghe cho anh em tham dự sự kiện trải nghiệm âm thanh 3D là MDR-Z7M2, sản phẩm cao cấp nhất mà Sony đang có, nhưng thực sự khi nghe thử demo âm thanh vòm bằng tai nghe ấn tượng hơn nhiều so với chiếc loa prototype mà Sony đem tới CES 2019.
Nói như vậy không có nghĩa là bộ loa thử nghiệm trình diễn tồi. Vài người trong gian hàng thử cố tìm xem Sony có giấu loa vệ tinh ở đâu đó quanh gian hàng hay không, nhưng đều không tìm thấy. Chỉ một thiết bị đặt giữa phòng đã đủ để tạo ra trải nghiệm âm thanh rất ấn tượng với những người tham quan rồi.
Vậy là có vẻ như, Sony đã có câu trả lời cho bài toán âm thanh vòm cạnh tranh lại được những chuẩn âm thanh của Dolby Lab hay DTS, tạo điều kiện để trải nghiệm âm thanh chất lượng cao trong những không gian nhỏ hẹp không phù hợp lắp đặt những hệ thống 5.1 hay 7.1 phức tạp.