Mấy nay post bài lên tinhte.vn thì mình để ý là anh em cũng quan tâm về vấn đề kỹ thuật tai nghe, nào là tần số đáp ứng, chọn tai nghe, số lượng driver trong một tai nghe có quan trọng không, tai nghe chống ồn và cách âm là như thế nào.... Thì trong bài này mình sẽ nói một vài ý ngắn gọn để anh em tham khảo và cùng nhau thảo luận. Mình dùng khá nhiều tai nghe từ in-ear tới fullsize nên những gì mình post trong bài là kinh nghiệm qua năm qua tháng, anh em có thể bổ sung rồi mình sẽ update lên sau.
1. Tai nghe có dải tần đáp ứng càng rộng thì nghe càng hay
Sai. Tần số đáp ứng của một chiếc tai nghe chỉ thể hiện giới hạn tần số thấp nhất và cao nhất mà chiếc tai nghe đó có thể hoạt động. Nghĩa là nó..."đáp ứng" với tín hiệu AC (nhạc) từ nguồn phát, bạn cắm 1 máy tạo sóng quét xuống 5Hz mà nó rung nghĩa là nó đáp ứng, còn nó... bốc khói thì nó không đáp ứng được 😁 Tai người có khả năng nghe dải tần trong khoảng 20Hz ~ 20kHz và nhạy cảm nhất trong khoảng 100Hz ~ 10kHz. Hài âm các thứ, cộng hưởng các kiểu nếu có thì cũng không lên hơn 20kHz đâu nên bạn đừng tưởng tượng, chủ yếu là đua thông số giữa các hãng với nhau cho nó oách. Đa số tai nghe Hi-Res đều có mức tần số đáp ứng khoảng 10Hz ~ 50kHz. Thông số này không liên quan gì đến chất lượng âm thanh, nó chỉ thể hiện ngưỡng tần số mà chiếc tai nghe có thể đạt được mà thôi.
2. Tai nghe có thể bị hư hại khi hoạt động với âm lượng quá lớn
1. Tai nghe có dải tần đáp ứng càng rộng thì nghe càng hay
Sai. Tần số đáp ứng của một chiếc tai nghe chỉ thể hiện giới hạn tần số thấp nhất và cao nhất mà chiếc tai nghe đó có thể hoạt động. Nghĩa là nó..."đáp ứng" với tín hiệu AC (nhạc) từ nguồn phát, bạn cắm 1 máy tạo sóng quét xuống 5Hz mà nó rung nghĩa là nó đáp ứng, còn nó... bốc khói thì nó không đáp ứng được 😁 Tai người có khả năng nghe dải tần trong khoảng 20Hz ~ 20kHz và nhạy cảm nhất trong khoảng 100Hz ~ 10kHz. Hài âm các thứ, cộng hưởng các kiểu nếu có thì cũng không lên hơn 20kHz đâu nên bạn đừng tưởng tượng, chủ yếu là đua thông số giữa các hãng với nhau cho nó oách. Đa số tai nghe Hi-Res đều có mức tần số đáp ứng khoảng 10Hz ~ 50kHz. Thông số này không liên quan gì đến chất lượng âm thanh, nó chỉ thể hiện ngưỡng tần số mà chiếc tai nghe có thể đạt được mà thôi.
2. Tai nghe có thể bị hư hại khi hoạt động với âm lượng quá lớn
Có chứ. Tai nghe có khả năng tạo ra mức áp suất âm cực lớn (Sound Pressure Level - SPL) trước khi có thể bắt đầu bị hư hại. Lúc này âm lượng sẽ không tăng nữa mà độ méo tiếng bắt đầu tăng. Tất cả các thiết kế tai nghe hiện nay đều có ngưỡng tín hiệu điện cực hạn cao hơn nhiều so với ngưỡng méo tiếng, nhưng mở quá lớn hơn mức input power được chỉ định thì điện áp vào voice-coil sẽ rất lớn và làm đứt voice-coil. Tuy nhiên âm thanh lớn hơn 85dB có thể làm ảnh hưởng không tốt đến thính giác của người nghe, đây là sự thật.
3. Tai nghe open-back chỉ nên sử dụng chuyên cho môi trường phòng thu, mastering và mixing do nó cho chất âm chính xác nhất.
Sai và cực kỳ sai. Mỗi dạng tai nghe đều có kiểu âm khác nhau phù hợp riêng với nhu cầu và sở thích của mỗi người, do đó không có dạng tai nghe nào chuyên dụng cho nhu cầu sử dụng riêng biệt nào cả. Điểm khác biệt lớn nhất ở tai nghe closed-back và open back là độ kín của buồng âm. Tai nghe open-back thường được sử dụng trong phòng kín và yên lặng để cho cảm giác âm thoáng mát hơn, dùng trong thời gian chừng vài tiếng đồng hồ trở lên. Đó là lý do vì sao tai nghe open-back thường xuất hiện trong studio thu, chứ không hoàn toàn là vì nó “chuyên dụng” cho nhu cầu đó. Thực tế, ta thấy Beyerdynamic nổi tiếng với 2 dòng tai nghe chuyên dụng cho phòng thu là DT880 và DT770, một con là open, một con closed-back là DT770 nhưng mấy kỹ sư âm thanh cũng dùng để mastering ầm ầm từ xưa đến nay :D
4. Tai nghe chống ồn ( Noise Cancelling ) có tác dụng tốt hơn tai nghe kín âm (Sound Isolating)
Quảng cáo
Tùy. Chúng chỉ có cấu tạo khác nhau chứ không hoàn toàn có thể được so sánh là hơn hay kém. Công nghệ chống ồn chủ động ( Active Noise Cancelling ) là một quá trình điện tử sử dụng micro chống ồn bên trong tai nghe. Micro này có tác dụng thu tiếng ồn và truyền đến mạch xử lý. Mạch xử lý sẽ đảo chiều sóng âm của tiếng ồn (phương pháp Noise Inversion) sau đó tích hợp sóng âm mới này vào âm thanh của tai nghe. Tiếng ồn gặp phần tín hiệu sóng âm mới này sẽ triệt tiêu lẫn nhau mang lại sự yên lặng khá tốt cho tai nghe. Còn chống ồn thụ động thì dùng vật liệu cách âm và tiêu âm, cũng như earpad được thiết kế để mang lại buồng âm thật kín.
Chống ồn chủ động đòi hỏi tích hợp thêm mạch chống ồn và thường sử dụng nguồn năng lượng riêng (pin sạc hoặc pin viên), đôi khi gây ra nhiễu điện (tiếng xì hoặc ù nhỏ) làm khó chịu khi sử dụng trong thời gian dài. Nhưng hiện nay mấy anh lớn làng tai nghe như Bose, Sony hay Sennheiser đều tối ưu mạch chống ồn ANC rồi nên chuyện ù xì cũng không còn là vấn đề nữa.
Tai nghe in-ear như của Shure hoặc Westone dùng phương thức Sound Isolating, hoạt động một cách thụ động hơn, chủ yếu nhờ vào eartip giúp ngăn cách không gian bên trong ống tai và môi trường xung quanh, mang lại khả năng ngăn cách tiếng ồn hiệu quá. Các tips silicon hay foam này cần phải được lựa chọn đúng size và đeo đúng cách để mang lại hiệu quả tốt nhất.
5. Cách duy nhất để khử mùi cho earpad là thay mới?
Bậy, tốn tiền, khi nào nó hư nặng lắm hãy thay. Earpad sau một thời gian sử dụng thường có mùi lạ, do chúng bị ảnh hưởng từ mồ hôi hay độ ẩm của môi trường, thậm chí là nổi mốc, mục rửa. Chúng có thể được “chăm sóc” để gia tăng độ bền bằng các cách đơn giản và không tốn quá nhiều thời gian như lau nhẹ bằng giấy thấm hay vải sạch sau khi sử dụng, giặt nhanh bằng các loại chất tẩy nhẹ và phơi nắng khoảng 60 phút. Trong trường hợp hôi quá hoặc bụi bẩn ghê quá không chịu nổi thì tốt nhất là tìm cách tháo nó ra đi giặt. Các tai nghe cao cấp thường gỡ được earpad ra, bạn cần nhẹ tay và thận trọng một tẹo thôi là ok.
Quảng cáo
6. Quá nhiều mồ hôi sẽ làm hư hỏng tai nghe
Sai. Đa phần những dòng tai nghe in-ear monitor thường không bị ảnh hưởng từ mồ hôi. Các nghệ sỹ thường đeo tai nghe trên sân khấu để biểu diễn mà không phát sinh ra sự cố tai nghe nào. Trong những trường hợp đặc biệt, ráy tai ẩm hoặc mồ hôi sẽ kẹt, đọng lại trong nozzle, tai nghe có thể sẽ giảm âm lượng hơn một chút, tuy nhiên vấn đề này có thể được khắc phục khi để chiếc tai nghe khô đi sau một đêm, hiệu năng của nó sẽ trở lại bình thường. Lau sạch tai nghe bằng giấy thấm cũng là một cách bảo vệ hữu hiệu.
7. Tai nghe càng nhiều driver thì nghe càng hay
Tùy. Tai nghe sử dụng 1 driver thường có khả năng làm việc trên toàn dải tần đáp ứng của nó (thường là 20Hz ~ 20kHz) chỉ bằng 1 driver đó. Điểm trừ duy nhất của thiết kế này là nó chỉ đạt được mức âm lượng không quá cao trước khi bắt đầu méo tiếng. Để khắc phục điểm này, thiết kế sử dụng nhiều driver cho phép mỗi driver (hay cụm driver) chú trọng hoạt động ở một dải tần cố định nhằm điều tiết độ nhạy, phối hợp trở kháng, tối ưu đáp pha của chiếc tai nghe. Dùng nhiều driver là phương pháp dễ phù phép và dễ tạo ra nhiều chất âm nhất vì chỉ cần vài thay đổi nhỏ về phân tần hoặc chiều dài ống nozzle của riêng từng cụm driver hoặc các driver đơn lẻ đều tạo ra chất âm khác biệt.
8. Tai nghe electrostatic có khả năng xừ lý dải tần thấp kém hơn so với tai nghe thông thường
View attachment 3917780
Sai. Hoàn toàn không có tài liệu hay minh chứng, đo đạc nào cho phát biểu này. Stax SR-009 hoàn toàn có dải tần đáp ứng hoặc số đo vượt trội hơn các tai nghe dynamic hoặc planar magnetic khác trên thị trường.
