Chia sẻ kinh nghiệm làm nghề chụp ảnh thương mại - NAG Justin Mott

Làm đẹp cho portfolio của bạn
Hãy đứng lên và đi chụp ngay thể loại gì bạn muốn người ta thuê bạn chụp đi. Nếu bạn muốn chụp ảnh cưới thì có thể làm tay máy phụ, tập chụp chân dung của bạn bè, đi thực tập, hay làm bất cứ việc gì để có nhiều hình đại diện và ảnh mẫu hơn. Nếu bạn muốn chụp về kiến trúc, đi tìm mấy công trình mà bạn thấy hứng thú và dành nhiều thời gian chụp và trải nghiệm với nó. Nếu bạn muốn chụp tư liệu trong một dự án cá nhân, bạn có thể tham khảo bài viết khác của tôi tại đây. Ý của tôi là, bạn hãy chủ động lên.

Theo dõi những nhiếp ảnh gia chuyên nghiệp, không phải những người có ảnh hưởng
Theo dõi (ý tôi không phải là bám đuôi theo dõi một ai đó, mà là theo dõi trên mạng) và học tập những người đang làm công việc mà bạn nhắm tới, học quá trình phát triển của họ từ khởi đầu đến kết thúc. Đừng nghĩ đến việc bắt chước họ nhưng bạn có thể học hỏi từ các kênh truyền thông xã hội của họ. Học từ cách họ tiếp cận khách hàng, các việc kinh doanh nói chung, phía sau hậu trường, v.v... Ngày nay mọi người khá cởi mở trong việc chia sẻ kiến thức, các bạn có thể lên mạng học miễn phí.

Đối với những nhân vật có ảnh huởng trên Youtube hay Instagram, họ kiếm tiền bằng việc làm các bài đánh giá và hướng dẫn. Việc đó chẳng có gì sai và việc bạn theo dõi họ cũng vậy. Nhưng đừng nhầm lẫn giữa thành công của họ trong việc có nhiều người theo dõi hay hâm mộ với sự thành công trong lĩnh vực nhiếp ảnh.

Tôi phải công nhận là họ giỏi hơn tôi và kiếm nhiều tiền hơn tôi với cách thức đó, nhưng đơn giản là họ không phải là nhiếp ảnh gia tài giỏi. Nghiêm túc mà nói, nhìn vào một số công việc và khách hàng của họ, có thể nhận thấy họ ít khi nhận được việc từ khách hàng trả tiền nào ngoài các nhà quảng cáo và các công ty máy ảnh, mà theo tôi như vậy cũng tốt cho họ thôi. Một lần nữa, tôi cũng không có ý gì với những người ảnh hưởng đó, tôi chỉ muốn nói với những khán giả của họ đang tấn công tôi, rằng hãy học cách phân biệt những gì họ nói đi. Tất nhiên là cũng có vài trường hợp nhiếp ảnh gia làm tốt cả 2 việc, như anh bạn Joey L. mà tôi biết.

Phần này khá dài rồi và tôi chỉ xin nhắc lại rằng: hãy học cách gây ảnh hưởng từ những người có ảnh hưởng, và học cách gây dựng việc kinh doanh nhiếp ảnh từ những nhiếp ảnh gia thành công.

Tìm hướng đi riêng
Cần tìm ra tiếng nói riêng của bạn trong nhiếp ảnh và tìm hiểu cách thức để bán nó và bán cho ai. Nói thì bao giờ chẳng dễ hơn làm, nhưng để đưa ra ví dụ về cách làm được điều này, tôi sẽ kể bạn nghe một câu chuyện của tôi.

Nhiều năm về trước, khi thị trường chụp ảnh mẫu đã bão hòa, tôi quyết định mở rộng sang nhiếp ảnh thương mại. Tôi đã có nhiều kinh nghiệm chụp cho tạp chí du lịch Conde Nast Traveller và mục tin tức du lịch của Thời báo New York. Tôi để ý thấy rất nhiều ảnh chụp khách sạn trông khá nhàm chán và lỗi thời, nhất là những bức chụp với người mẫu. Tôi biết thế mạnh của mình là chụp người với cảnh thật và theo kiểu tự nhiên nên tôi đã thương mại hóa phong cách của mình và kinh doanh nó cho các khách sạn và khu nghỉ dưỡng. Điều đó đã làm nên thương hiệu thành công của tôi là Mott Visuals, chúng tôi hiện chuyên chụp các khách sạn và khu nghỉ dưỡng trên toàn thế giới.



Bạn cần phải tự rèn luyện
Nếu bạn đến với nhiếp ảnh để ngồi lê la quán cafe rồi "thẩm du tinh thần", tự xưng mình là một nhiếp ảnh gia với tất cả mọi người thì cuối cùng bạn chỉ là một "coffee shop photographer" thôi. Tôi khá thích cụm từ này, nếu bạn mà dùng nó thì phải dẫn nguồn của tôi nhé, tôi chiếm bản quyền rồi đấy. Ôi trời, mà khi tôi đặt cái tiêu đề cho mục này, tôi cũng đâu có ý đồ dùng từ "grind" (xay thành bột, cũng có nghĩa là mài giũa, rèn luyện) với "coffee" đâu, chúng tự nhiên đi với nhau đấy chứ.

Tôi chắn chắn cũng đã dành nhiều thời gian ngồi cafe nhưng mà là kiểu ngồi chăm chỉ cày cuốc cơ. Tôi học mọi thứ từ công việc của đối thủ, công việc của bản thân, học kĩ năng mới, viết bài gửi ban biên tập, viết báo, và tin tôi đi, việc học không bao giờ là đủ.

Loại bỏ tiêu cực
Một số trong các chủ đề nhiếp ảnh là một hố sâu không đáy của sự tiêu cực. Hãy tích cực và bao quanh bạn bởi những người bạn có tâm và tích cực cả trên mạng lẫn ngoài đời. Tôi từng chơi với nhiều kiểu người tiêu cực tôi gọi là Nelly (không phải là rapper đâu), những người luôn có thái độ tiêu cực và ghen tị, điều đó gây ra sự đối nghịch và lây nhiễm, vì thế tôi đã dừng lại. Tôi đã nhận được nhiều bình luận tiêu cực khi bài viết của tôi đăng trên các cửa hàng lớn nhưng hãy đoán xem, tôi có thể đưa ra 2 kết luận. Anh chàng/cô nàng ngốc nghếch đó chẳng phải là người thuê tôi, họ cũng chẳng làm nhiều bằng tôi và vấn đề lớn nhất ở đây chính là thái độ của họ. Nghe thì có vẻ tự phụ, nhưng đó là sự thật.



Hãy kiên trì
Đừng có mơ là sẽ được vào New York Times chỉ trong một đêm. Con đường dẫn đến đó của tôi phải thông qua workshop Eddie Adams khi tôi còn đang học trong trường đại học và tự bỏ tiền làm một dự án cá nhân ở Việt Nam. Sau đó tôi gặp một số biên tập viên, rồi công việc được thông qua, rồi vài tháng sau tôi nhận nhiệm vụ đầu tiên. Mỗi người có một quỹ đạo khác nhau và một số người có thể tiến nhanh hơn bằng việc được giới thiệu, nhưng điều đó không phải là chuẩn mực. Phải qua thời gian mới cứng cáp được vì vậy đừng nản chí khi mọi thứ không nhanh như bạn muốn.

Điều đó cũng diễn ra tương tự với công việc nhiếp ảnh thương mại, tôi đã chụp rất nhiều khách sạn 3-4 sao ở địa phương và rèn giũa kĩ năng của mình trước khi được nhận trở thành nhiếp ảnh gia chính thức cho InterContinental, phải mất nhiều thời gian.



Lối đi tắt không hiệu quả
Đừng nói dối về kinh nghiệm làm việc cũng như phóng đại các kĩ năng của bạn. Bạn sẽ sớm bị phát hiện, danh tiếng bị hủy hoại, và đơn giản là nó trái với đạo đức nghề nghiệp.

Coi bản thân như một doanh nghiệp
Các nhiếp ảnh gia thành công tự coi họ như một doanh nghiệp nhỏ. Họ có ngân sách, họ tự làm phần kế toán hoặc thuê ngoài, và có chiến lược marketing hẳn hoi. Lúc nào mà bạn không phải đi chụp thì nên sắp xếp thời gian trống của mình làm những thứ tôi đã liệt kê ở trên, chứ đừng có lê la tán gẫu với mấy tay "coffee shop photographer".

Tôi xin lỗi nếu như một số ý kiến trên đây có vẻ khắc nghiệt, nhưng chúng là những kinh nghiệm trong sự nghiệp nhiếp ảnh của tôi từ trước đến nay và tôi nói ra chỉ nhằm mục đích giúp đỡ và chia sẻ.

Justin Mott là một biên tập viên, đạo diễn điện ảnh kiêm nhiếp ảnh gia du lịch và thương mại từng giành nhiều giải thưởng, đã làm việc tại Việt Nam hơn 10 năm. Ông đã chụp rất nhiều dự án và tác phẩm trên khắp Việt Nam và Đông Nam Á về thảm kịch, du lịch, đặc trưng văn hóa, kinh doanh và những khoảnh khắc lịch sử. Ông cũng từng làm giám khảo cuộc thi ảnh Canon PhotoMarathon 2017.