Vì sao các máy Android cần rất lâu mới được cập nhật và Google đang làm gì để khắc phục

Ngoài ra, một bản update lớn đâu chỉ đổi phần nhân Android, các nhà sản xuất còn tích hợp thêm nhiều tính năng mới khác của riêng họ nữa, và nó cũng cần thời gian để xây dựng, thử nghiệm. Ví dụ, Samsung vừa rồi phát hành Android 9 cho các máy Galaxy S, Note của mình kèm theo giao diện One UI mới hoàn toàn. Xiaomi hồi cập nhật MIUI 10 cũng vừa update phần lõi Android vừa bổ sung thêm cả tá chức năng thú vị mới. Điều đó lại càng khiến thời gian update kéo dài ra. Có các hãng dùng Android gốc như Nokia thì mới update nhanh do họ không có nhiều thứ cần tùy biến, bổ sung.


Ở Việt Nam thì nhà sản xuất sẽ chịu trách nhiệm phát hành bản update và không cần phải làm nhiều việc nhà mạng, nhưng ở các nước như Mỹ, Hàn thì nhà mạng có vai trò rất mạnh và họ cũng muốn kiểm soát các bản update Android nhằm đảm bảo rằng thiết bị tương thích với hạ tầng viễn thông của mình. Đó là lý do mà nhiều dòng máy bán ở Mỹ, Hàn có thời gian update đôi khi chậm hơn so với bản quốc tế.

Những chức năng đặc thù chính là thứ đem lại giá trị cho thiết bị của bạn, và buồn thay nó cũng chính là rào cản khiến tốc độ cập nhật Android bị chậm hơn so với iOS vốn gom hết về tay Apple. Đây là vấn đề thuộc về bản chất và mô hình kinh doanh, và chắc chắn nó sẽ không bao giờ thay đổi cho tới khi Android chết (mà Android đang nắm hơn 80% thị phần thiết bị di động toàn cầu, nên chuyện nó chết là còn rất rất lâu).


Nói như vậy không có nghĩa là Google để mặc cho việc update Android cứ thế mà chậm trễ. Google đang thực hiện nhiều kế hoạch để rút ngắn thời gian update phần mềm và đem lại trải nghiệm tốt hơn cho người dùng, cũng như làm họ hài lòng hơn với hệ sinh thái Android.

Sáng kiến đầu tiên là Android One, và nó vẫn đang làm tốt vai trò của mình. Các thiết bị Android One được cam kết sẽ nhận bản update Android trong 2 năm và các bản vá bảo mật trong 3 năm kể từ khi máy bán ra. Thời gian để update điện thoại Android One cũng ngắn hơn do không phải tùy biến nhiều và được Google trực tiếp hỗ trợ. Ví dụ, Nokia có các máy Android One, chúng là một trong những thiết bị đầu tiên được update lên Android 9 Pie trong đợt cuối năm 2018. Chiếc Mi A1, A2 của Xiaomi cũng được cập nhật rất sớm, trong khi các hãng như Samsung phải tới đầu năm 2019 mới được "ăn bánh".

Bạn có thể đọc kĩ hơn về Android One trong bài này.

Một thứ khác tham vọng hơn và có tác dụng mạnh hơn đó là Project Treble. Dự án này thay đổi thiết kế của Android để nó có thể được update nhanh chóng hơn mỗi khi có bản Android mới mà không phải chờ đợi driver từ các nhà sản xuất chip, và cũng giảm thiểu sự phụ thuộc cho phần mềm vào các thành phần cốt lõi của Android.

Hãy đi từng bước trước nhé, đầu tiên là vụ driver phần cứng. Phần cứng ở đây chủ yếu là SoC, thành phần có thể bị ảnh hưởng nhiều nhất mỗi khi có bản cập nhật Android. Đó cũng là lý do vì sao mà mỗi khi có bản Android mới được phát hành thì các hãng Qualcomm, MediaTek, Samsung phải là đơn vị đầu tiên tải mã nguồn về và kiểm tra tính tương thích với driver mà họ đã viết cho các con chip Snapdragon, Helio và Exynos. Họ làm ra một thứ gọi là Vendor Implementation (VI), tức là những phần mềm được viết nên giúp Android có thể nhận biết, giao tiếp với chip. Mỗi khi có bản Android mới, phần VI này đều phải được tinh chỉnh lại.



Tất nhiên, quá trình này kéo dài vì bản chất con chip đã phức tạp, việc đảm bảo tất cả mọi thành phần từ CPU, GPU, chip Wi-Fi, chip mạng cho đến chip điều khiển cổng kết nối chạy được tốt đúng như thiết kế không hề đơn giản. Ngay cả khi đã viết và tinh chỉnh driver xong, hãng làm chip vẫn phải đưa chip qua một quy trình test công phu, kĩ lưỡng để đảm bảo không có vấn đề gì xảy ra. Sau khi driver phần cứng đã ổn, nó sẽ được chuyển tiếp qua nhà sản xuất thiết bị, là những cái tên như Samsung, Sony, LG, HTC, Huawei, Xiaomi...

Như đã nói ở trên, ở Android 7.0 trở về trước, mỗi khi có bản update mới thì VI phải được nâng cấp, trong khi ở Android 8.0 Oreo trở về sau, lớp VI đã được tách riêng. Nó có những chuẩn mực chung để tầng Android có thể thay đổi thoải mái trong khi vẫn đảm bảo giao tiếp được với chip. Nói cách khác, Google đã tái cấu trúc Android để Qualcomm, MediaTek, Samsung không cần phải làm mới tầng VI mỗi khi có bản Android mới ra đời.


Project Treble có thể giúp quá trình test tương thích của chip với bản Android rút ngắn lại, ít tốn thời gian hơn, và cũng có nghĩa là nhà sản xuất có thể đưa bản update đến tay người dùng sớm hơn. Tuy nhiên, việc có thể dùng Trebel cho các máy hiện tại hay không thì còn tùy, ví dụ Google Pixel áp dụng Treble được trong khi các máy Nokia, HTC thì lại không. Có lẽ phải đợi tới năm sau trở đi thì Project Treble mới phát huy tác dụng một cách mạnh mẽ nhất.

Project Treble chính là thứ giúp nhiều máy Android được trải nghiệm Android P Beta vào giữa năm ngoái, và Google chia sẻ rằng cũng nhờ Project Treble mà nhiều thiết bị hơn nữa sẽ được thử Android Q Beta trong năm 2019 này. Đó là thành quả sau một năm làm việc của Google cũng như của các nhà sản xuất nhằm tăng tính linh hoạt cho bản update của họ.

Ngày càng nhiều thiết bị bán ra hỗ trợ Project Treble, và đây là tín hiệu tốt để chúng ta hi vọng rằng thời gian cập nhật phiên bản mới của Android sẽ ngày càng ít đi.


Và nghe nói Google cũng đang xây dựng Fuschia, một hệ điều hành dùng được cho mọi thiết bị, thay cho cả Android và Chrome OS. Khi Fuschia ra đời, chúng ta có thể kỳ vọng rằng thời gian update sẽ nhanh hơn do Google chỉ cần quản lý, cập nhật một hệ thống mà thôi, các nguồn lực về nhân sự sẽ được sử dụng hiệu quả hơn và tính tương thích cũng cao hơn.