Nếu chiếc máy của anh em vẫn còn khay ổ đĩa quang (ODD) thì đã đến lúc cho nó về vườn, thay bằng một chiếc ổ cứng hay ổ SSD 2,5" khác. Mình mới gắn thêm ổ cho chiếc ThinkPad P70, tiện thể hướng dẫn anh em mua caddy bay gắn thêm ổ và thiết lập RAID.
Khay ổ quang trên laptop thường có 2 cỡ độ dày là 9,5 mm và 12,7 mm và để gắn ổ SSD hay HDD 2,5" thay vào thì chúng ta cần mua caddy bay. Ngoại trừ một số dòng máy cũ có khay gắn ổ quang khác biệt thì laptop bây giờ đều dễ tìm mua caddy bay phù hợp. Dựa trên kích cỡ chiếc ổ quang tháo ra thì anh em chỉ cần tìm caddy bay 9,5 mm hay caddy bay 12,7 mm. Ổ quang cũng dùng giao tiếp SATA, một số ổ cũ dùng ATA nhưng giờ gần như tuyệt chủng nên phải đến 99% caddy bay anh em mua sẽ dùng SATA.
Ở đây mình gắn thêm ổ SSD WD Blue 500 GB cho chiếc ThinkPad P70. Trên máy trước đó mình đã gắn một ổ tương tự và giờ khi mà giá ổ SSD đã rẻ hơn nhiều, mình mua thêm 1 ổ 500 GB cùng loại nữa để chạy RAID 0 cho nhanh. Trước khi làm gì với phần cứng thì anh em nhớ là tháo pin để ngắt hẳn nguồn điện nhé.
Mặc dù máy dày cui nhưng nó vẫn dùng ổ đĩa quang 9,5 m, mình xin được cái caddy bay 9,5 mm của một người bạn, nó hơi móp nhưng vẫn dùng tốt.
Khi anh em tháo cái ổ đĩa quang cũ ra thì đa phần sẽ thấy một cái ngàm bằng kim loại để bắt vít giữa ổ quang và máy. Việc cần làm là tháo cái ngàm này ra và gắn vào caddy bay vì nó sẽ thay thế cho ổ đĩa quang.
Các loại caddy bay hiện tại thường có 2 hoặc 4 lỗ bắt ốc và hỗ trợ nhiều loại ổ 2,5". Có một điều mình muốn lưu ý với anh em là ổ SSD 2,5" thường chỉ có độ dày 7 mm nhưng với ổ cứng cơ thì nó có khá nhiều cỡ độ dày, 7 mm, 9,5 mm, 12,5 mm hay thậm chí là 15 mm. Thành ra nếu chiếc caddy bay anh em mua là 9,5 mm mà anh em gắn ổ cứng cơ 12,5 mm thì về cơ bản vẫn gắn vừa nhưng ổ sẽ dày hơn bay, do đó anh em sẽ không thể đẩy caddy bay vào khe ổ quang trên máy.
Lắp ổ xong thì nhớ siết 4 con ốc để cố định ổ, nhớ là phải siết cho nó vừa lút vào trong, không được để nhô ra bởi nếu ốc còn nhô ra ngoài thì anh em sẽ không đẩy bay vào khay ổ quang được.
Trên ổ quang cũ có một phần ốp nhựa, có nút bấm trên đó để mở khay đĩa cũng như để che ổ quang lại. Phần ốp nhựa này được thiết kế liền lạc với thân máy nên mỗi máy sẽ mỗi khác. Anh em cần tháo ốp nhựa đó ra và gắn vào caddy bay như hình trên.Như vậy là quá trình gắn thêm ổ đã xong. Mở máy lên anh em có thể vào Disk Management của Windows để kiểm tra và định dạng lại ổ.
RAID 0 thì sao?
RAID hay Redundant Array of Independent Disks là một công nghệ được sử dụng để tăng hiệu năng và/hoặc độ ổn định của hệ thống ổ lưu trữ. Hệ thống RAID bắt buộc phải có từ 2 hoặc nhiều hơn ổ cứng hoạt động cùng nhau, có thể là ổ HDD hoặc ổ SSD. Có rất nhiều cấp RAID, mỗi cấp có đặc tính khác nhau nhưng thông thường sẽ là RAID 0 và RAID 1 với hệ thống 2 ổ trên laptop. Mình thì thường dùng RAID 0 để có tốc độ truy xuất nhanh hơn với những dữ liệu không quan trọng.
RAID 0 đòi hỏi 2 ổ phải giống hệ nhau về dung lượng lẫn tốc độ. Với ổ HDD thì anh em có thể chú ý đến tốc độ quay như 7200 rpm hay 5400 rpm, anh em có thể dùng 2 ổ dung lượng 1 TB chẳng hạn để tạo RAID 0 miễn sao 2 ổ cùng tốc độ quay, không quan trọng lắm chuyện thương hiệu. Như tình huống của mình thì mình dùng 2 ổ WD Blue 500 GB giống nhau để tạo RAID 0 nhằm tối ưu về hiệu năng.Khi thiết lập RAID 0 thì 2 ổ 500 GB sẽ được gộp dung lượng lại thành 1 TB trên lý thuyết, dữ liệu khi ghi vào hệ thống 2 ổ này sẽ được chia thành các block có kích thước bằng nhau. Chẳng hạn như file có dung lượng 1 GB thì nó sẽ được chia đều thành các block nhỏ và được 2 ổ ghi đồng thời cho đến khi hết. Có thể hình dung 512 MB của file sẽ nằm bên ổ số 1 và 512 MB còn lại nằm trong ổ số 2. Do đọc ghi đồng thời nên RAID 0 mang lại hiệu năng lớn hơn theo cấp số nhân, 2 ổ thì tốc độ gấp đôi, n ổ thì n lần. Tuy nhiên, RAID 0 có đặc điểm là không thể phục hồi dữ liệu lỡ như 1 ổ trong hệ thống bị hỏng. Với file 1 GB kia, nhỡ như ổ 1 hỏng thì coi như mất luôn bởi ổ 2 chỉ có 1 nửa file đó. Thành ra mình dùng RAID 0 để chứa những dữ liệu không quan trọng hay dùng để cài những ứng dụng, game có dung lượng lớn.
Quảng cáo
Theo mình RAID 0 sẽ rất lý tưởng để anh em làm những thứ như chứa tạm các project video hay hình ảnh, khi xuất video sang hệ thống ổ RAID 0 thì tốc độ cũng nhanh hơn và các thao tác với file cũng nhanh hơn. Mình nhấn mạnh chữ tạm bởi sản phẩm cuối cùng cần lưu lại, anh em nên lưu sang một ổ đơn.
Làm sao để biết chiếc laptop của mình có hỗ trợ RAID hay không?
RAID sẽ cần ít nhất 2 ổ lưu trữ cùng loại, thành ra điều kiện tiên quyết là máy của anh em phải có chỗ để gắn 2 ổ 2,5". Điều tương tự cũng áp dụng với những chiếc máy dùng ổ M.2, phải có 2 khe M.2 hỗ trợ cùng giao thức.
Tiếp theo là phải đảm bảo chipset và vi điều khiển ổ lưu trữ hỗ trợ RAID. Theo mình thì cách nhanh nhất để kiểm tra là vào BIOS máy. Như máy mình vào BIOS sẽ có phần thiết lập RAID riêng, nằm bên ngoài dễ thấy. Trên nhiều chiếc máy khác thì thiết lập này nếu có sẽ nằm trong các phần như thiết lập lưu trữ (Storage Configuration) cũng như thiết lập chế độ SATA (SATA Mode) mặc định sẽ là AHCI, bấm vào mà có tùy chọn RAID là được.Anh em có thể dùng phần mềm Intel Rapid Storage trên Windows để thiết lập RAID hoặc dùng công cụ này từ BIOS. Mình thì thường thiết lập từ BIOS luôn bởi nó dễ làm và đơn giản hơn.
*Lưu ý: Khi tạo mới RAID thì toàn bộ dữ liệu đang có trên các ổ sẽ bị xóa. Mình đã chuyển dữ liệu cũ sang chỗ khác trước khi thực hiện.
Quảng cáo
Chẳng hạn như chiếc máy mình sau khi gắn thêm ổ WD Blue 500 GB SSD thì máy đã nhận ổ mới là WDC WDS500G2B0A, ổ còn lại mình gắn trước đó là WDC WDS500G1B0A. Kỳ thực thì chiếc ổ mình mới mua là WD Blue 500 GB thế hệ 2, mình được biết nó thay đổi chút về công nghệ NAND nhưng cơ bản vi điều khiển vẫn như cũ. 2 ổ này đều đồng dung lượng khả dụng là 465,7 GB và đang hiển thị dưới dạng các ổ non-RAID tức ổ rời.
Chọn dòng Create RAID Volume, hệ thống sẽ liệt kê toàn bộ các ổ đang có trên máy, thường thì anh em sẽ chỉ thấy những ổ sẵn sàng để chạy RAID, BIOS của chiếc ThinkPad P70 vẫn liệt kê 2 ổ SSD Samsung còn lại (đây là 2 ổ M.2 SATA mình đã cho chạy RAID 0 trước đó). Tới bước này anh em cẩn thận chọn đúng các ổ muốn tạo RAID. Có một thông số nữa là Strip Size - độ lớn của block dữ liệu khi nó được chia và ghi đồng thời vào 2 ổ, anh em chỉ cần để mặc định. Nếu giảm xuống 4KB thì nó chỉ hữu ích nếu anh em thường xuyên phải ghi chép những file dữ liệu có dung lượng rất nhỏ. RAID 0 cải thiện tốc độ đọc/ghi tuần tự (Sequential Read/Write) nên việc chỉnh Strip Size xuống không mang lại nhiều tác động.
Tạo xong thì hệ thống RAID 0 mới xuất hiện với dung lượng gộp 2 ổ là 931,5 GB.
Muốn xóa thì sao? Anh em sẽ thấy tùy chọn Delete và chỉ việc chọn hệ thống RAID muốn xóa, 2 ổ sẽ được tách ra, trả về như cũ và dĩ nhiên dữ liệu cũng mất luôn.
Sau khi thiết lập xong thì Exit Saving Changes để BIOS lưu lại các thiết lập và khởi động lại máy.Thiết lập ổ RAID mới bằng Disk Management
Sau khi khởi động xong anh em trở lại Windows, mở công cụ quản lý các ổ đĩa trên máy (click chuột phải vào nút Start chọn Disk Management). Công cụ này sẽ lập tức báo có ổ lưu trữ mới và yêu cầu khởi động. Anh em chọn GPT như trong hình với ổ RAID đã tạo.
Click chuột phải vào ổ RAID, chọn Create new volume > gán ký tự cho ổ và nhấn Next để chuyển sang bước định dạng.
Định dạng ổ mới, mặc định là NTFS, anh em có thể đặt tên cho ổ mới trong mục Volume label và nhấn Next để hoàn tất.
Như vậy chúng ta đã có một ổ RAID mới dung lượng thực 931 GB như đã tạo trong BIOS.Với chiếc ổ WD Blue 500 GB trước đó mình đã lưu khoảng 373 GB dữ liệu thì tốc độ đọc/ghi tuần tự của nó khoảng 532,6 MB/s đọc và 482,4 MB/s. Và sau khi tạo RAID thì tốc độ đọc/ghi được cải thiện đáng kể, đọc tuần tự lên 1020,2 MB/s và ghi tuần tự cũng gấp đôi thành 934,9 MB/s.