Tại sự kiện ngày 25/3 vừa qua, Apple đã giới thiệu dịch vụ Apple Arcade - một dịch vụ chơi game thuê bao tháng với rất nhiều tựa game được kiểm duyệt về chất lượng, tập trung vào tính giải trí thay vì bào tiền từ người chơi. Nói tới đây, những tựa game miễn phí nhưng vận hành theo kiểu free nhưng có trả phí trong game hay pay to win liệu sẽ còn đất sống và ngược lại, phải chăng Apple đang tạo ra một trò chơi mẹ của tất cả trò chơi là Arcade?
Vậy liệu những tựa game miễn phí sẽ gặp trở ngại với Apple Arcade?
Những tựa game miễn phí ở đây có thể hiểu là free to play, chơi thì miễn phí nhưng hỗ trợ in-app purchase tức là mua vật phẩm, tắt quảng cáo hay giờ chơi. Thực chất đây là một chính sách do chính Apple đề ra khi xưa, vào tháng 10 năm 2009, Apple đã gởi email cho các lập trình viên iOS công bố rằng ứng dụng miễn phí "được phép hỗ trợ in-app purchase". Hãng đã tự mở ra cánh cửa cho vô số các tựa game free to play thay vì free hoàn toàn xuất hiện nhan nhản trên App Store. Thế nhưng Apple đã phải sớm thay đổi chính sách vào tháng 6 năm đó khi quy định hình thức thanh toán trong ứng dụng chỉ dành cho các ức dụng có trả phí. Phó chủ tịch mảng iOS - Scott Forstall nói tại hội nghị WWDC 2009 rằng: "In-app purchase chỉ dành cho các ứng dụng trả phí, ứng dụng miễn phí phải là miễn phí."
Apple Arcade sẽ là một không gian game, tập trung các tựa game chất lượng, không quảng cáo, không kiểu chơi miễn phí trong vài giờ vài ván, không thanh toán, mua vật phẩm trong game, không yêu cầu luôn duy trì kết nối Internet. Chỉ việc trả cho Apple một khoản phí hàng tháng thì bạn sẽ có thể chơi hàng trăm tựa game độc quyền, chỉ có trên kho App Store, xuyên suốt các nền tảng của Apple từ Mac đến iPhone hay Apple TV. Apple đã đầu tư rất nhiều vào dịch vụ này để chúng ta không phải tốn tiền thêm trong quá trình chơi nhưng cũng là cách để gây quỹ phát triển. Apple Arcade giống như một sự kết hợp giữa Xbox Game Pass và máy chơi game Nintendo Switch với khả năng chơi mọi lúc mọi nơi, chơi trên màn hình lớn và thuê bao để chơi.Vậy liệu những tựa game miễn phí sẽ gặp trở ngại với Apple Arcade?
Những tựa game miễn phí ở đây có thể hiểu là free to play, chơi thì miễn phí nhưng hỗ trợ in-app purchase tức là mua vật phẩm, tắt quảng cáo hay giờ chơi. Thực chất đây là một chính sách do chính Apple đề ra khi xưa, vào tháng 10 năm 2009, Apple đã gởi email cho các lập trình viên iOS công bố rằng ứng dụng miễn phí "được phép hỗ trợ in-app purchase". Hãng đã tự mở ra cánh cửa cho vô số các tựa game free to play thay vì free hoàn toàn xuất hiện nhan nhản trên App Store. Thế nhưng Apple đã phải sớm thay đổi chính sách vào tháng 6 năm đó khi quy định hình thức thanh toán trong ứng dụng chỉ dành cho các ức dụng có trả phí. Phó chủ tịch mảng iOS - Scott Forstall nói tại hội nghị WWDC 2009 rằng: "In-app purchase chỉ dành cho các ứng dụng trả phí, ứng dụng miễn phí phải là miễn phí."
Thành ra các nhà làm game đã tìm cách thay đổi mô hình thanh toán trong game. Chẳng hạn như Ngmoco với tựa game Rolando 2 lúc đó, người dùng được chơi Chapter 1 của game miễn phí, muốn chơi thêm các Chapter tiếp theo thì phải bỏ tiền mua. Tương tự với tựa game bắn súng FPS Eliminate, hãng cũng đổi sang mô hình giới hạn tài nguyên trong game theo thời gian. Nếu người chơi muốn hồi lại năng lượng nhanh, nâng cấp vật phẩm thì phải bỏ tiền mua credit, còn không thì phải đợi khi đồng hồ đếm thời gian reset để có thêm credit. Hiện tại rất nhiều game vẫn hoạt động theo mô hình này và những ai không đủ kiên nhẫn chờ đợi thì họ buộc phải nạp tiền để tiếp tục chơi.
Đến tháng 1 năm 2011, công ty phân tích Flurry đã ước tính những tựa game free to play chiếm đến 39% lợi nhuận game trên iOS và đến tháng 6 cùng năm, con số này lên 65% với những tựa game có hỗ trợ thanh toán trong game. Trong những năm sau đó, rất nhiều tựa game thành công với mô hình trả phí để "giải thoát ức chế" ra đời như Candy Crush Saga (ước tính đạt lợi nhuận hơn 3,91 tỉ USD), Clash of Clans (ước tính trên 6,4 tỉ USD) và nhiều hãng làm game lao vào mỏ vàng này để khai thác cơ chế của App Store.
Đến nay những tựa game theo mô hình trên vẫn thống trị các bảng xếp hạng về ứng dụng của iOS. Dù vẫn có những tựa game chỉ lấy phí 1 lần khi mới mua như Minecraft nằm ở vị trí cao trên bảng xếp hạng nhưng phần còn lại là game free to play có hỗ trợ thanh toán mua vật phẩm hay tính năng trong game. Thậm chí trong số 50 game đầu bảng thì có đến 49 game dạng này, Minecraft của Microsoft là cái tên duy nhất tách biệt, nằm ở vị trí 48, theo App Annie.App Store được chia thành 2 loại có phí và miễn phí, những tựa game phải mua từ đầu mới chơi được vẫn có chỗ đứng nhưng đó không phải là cách các nhà phát triển có thể kiếm tiền tối ưu nhất. Tại sao phải làm một tựa game trả phí, đầu tư hoành tráng và bán với giá cao khiến không phải ai cũng sẵn sàng mua trong khi họ có thể khiến tựa game này free to play và áp dụng mô hình thanh toán trong game để kiếm được nhiều tiền hơn mà game vẫn có thể chơi miễn phí dù khó "cày cuốc" hơn?
Bên cạnh Minecraft, một ví dụ thành công về game trả phí 1 lần là Monument Valley 2 đang có giá khoảng 5 USD trên App Store. Có nhiều yếu tố khiến nó thành công, chẳng hạn như đây là phần tiếp theo được nhiều người dùng chờ đợi và cũng là game được đầu tư tốt, Apple còn chọn Monument Valley 2 để trình diễn tại buổi keynote và từng nằm top ứng dụng thời iOS 11 khi Apple mới làm lại App Store theo hướng làm nổi bật các ứng dụng/game mới. Thế nhưng câu chuyện thành công này là số hiếm, dường như là một ngoại lệ và vẫn có sự khác biệt lớn về thành công giữa thế giới game trả phí và game free to play có in-app purchase.Thế nên có thể dự đoán những tựa game free to play vẫn sống khỏe, song song với Apple Arcade. Các nhà phát triển vẫn có thể kiếm tiền tốt chừng nào Apple chưa thay đổi chính sách như hiện tại.
Vậy những tựa game trả phí 1 lần, game chất lượng cao làm sao sống? Apple Arcade là câu trả lời:
Nếu anh em hay chơi các tựa game của EA Games trên máy tính qua Origin thì anh em hẳn đã biết các gói như Origin Access Premier - trả thuê bao tháng để có thể chơi tất cả các tựa game từ mới tới cũ do EA Games phát hành mà không phải tốn tiền mua từng game vốn có giá không hề rẻ. Bản thân mình cũng đang đăng ký Origin Access để được chơi nhiều tựa game hơn với chi phí cố định mỗi tháng. Apple Arcade tương tự, chỉ khác đây là dịch vụ thuê bao game trên di động đầu tiên.
Apple nói hãng "lựa bằng tay" những tựa game chất lượng, sáng tạo, vui và hút người chơi ở mọi lứa tuổi. Arcade sẽ mang lại cho người dùng sự tự do chơi thử và chơi tiếp mọi tựa game có trong thư viện. Hãng cũng nói "những tựa game trả phí từ đầu, chất lượng cao thường được đánh giá cao và yêu thích bởi những người đã mua và chơi nhưng để cạnh tranh với game miễn phí free to play rất khó. Ngay cả những trò chơi hay nhất trong số đó cũng chỉ đạt được một lượng khán giả nhỏ… Arcade sẽ đem các trò chơi cao cấp, đắt tiền này đến với hơn 1 tỉ người dùng … và là một sự bổ sung hoàn hảo cho danh mục game miễn phí đã rất phổ biến trên App Store, biến iOS trở thành nền tảng chơi game hàng đầu cho người chơi ở mọi lứa tuổi."Quảng cáo
Với những gì Apple nói, các nhà phát triển game hiển nhiên hào hứng với Apple Arcade nhưng cũng rất thận trọng. Apple không chỉ tạo cơ hội cho họ đưa game của mình đến nhiều người dùng hơn mà hãng còn "góp chi phí phát triển và làm việc chặt chẽ với các nhà làm game để đưa game lên App Store… Dịch vụ này trước mắt sẽ bao gồm game và nội dung của nhiều xưởng tên tuổi như Annapurna Interactive, Bossa Studios, Cartoon Network, Finji, Giant Squid, Klei Entertainment, Konami, LEGO, Mistwalker Corporation, SEGA, Snowman, utswo games …"Rõ ràng các nhà phát triển có lý do để thận trọng. Họ sợ rằng dịch vụ Apple Arcade sẽ chỉ hướng đến các game có đầu tư bài bản, cao cấp đến từ các hãng game lớn. Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời như cách vận hành Apple Arcade, tỉ lệ ăn chia giữa Apple và nhà phát triển game, chi phí tham gia dịch vụ của nhà phát triển game. Cũng có những lo ngại Apple Arcade sẽ lấy phần lớn doanh thu của các tựa game trả phí trong tương lai hoặc tạo ra rào cản khiến các nhà làm game nhỏ, mới nổi không thể gia nhập dù game họ hay.
Thêm vào đó, Apple có lý do để phát hành Arcade bởi ngày càng nhiều mối quan ngại về việc người chơi nghiện các tựa game free to play và đổ tiền vào mua vật phẩm. Cơ chế pay to win vẫn khiến rất nhiều người chơi muốn đốt cháy giai đoạn chi tiền và nó cũng gây ra những vấn đề thực tế: nó gây nghiện, gây thiệt hại về tài chính của người chơi và các game thì liên tục cập nhật những vật phẩm hấp dẫn người chơi. Apple rõ ràng muốn người dùng tránh những tựa game như vậy.
Arcade có thể giúp Apple thực hiện điều này bằng việc tạo ra một nguồn lợi nhuận mới cho công ty cũng như giúp những tựa game tốt nhất sớm xuất hiện trên các nền tảng của hãng. Liệu Apple Arcade có trở thành một con quái vật hút máu mới của quả táo hay không, chúng ta phải đợi đến cuối năm nay khi dịch vụ này chính thức hoạt động.