Anh em có thể không tin, nhưng ô lịch ngày trên chiếc đồng hồ của anh em, thứ bây giờ tưởng chừng là chiếc nào cũng phải có, lại là thứ từng được coi là cuộc cách mạng của thế giới những cỗ máy thời gian. Chúng ta giờ coi ô lịch ngày là thứ rất đỗi bình thường, kỳ thực chính là vì một trong những chiếc đồng hồ nổi tiếng dễ nhận ra nhất lịch sử: Rolex Datejust. Năm 1945, một thay đổi trong thiết kế mặt đồng hồ đã thay đổi luôn cả ngành công nghiệp.
Giờ đây trên những chiếc đồng hồ, từ cơ đến quartz, ô lịch được đặt ở góc 3h hoặc 6h, như Seamaster Professional phiên bản 2018. Phía dưới mặt đồng hồ là một đĩa số 31 ngày, cứ 24h lại nhảy một số. Cơ chế đổi ngày mỗi loại một khác. Như Datejust lịch sẽ nhảy tách một cái khi kim đồng hồ chạm đúng con số 12h đêm, trong khi đó Seiko SXK-007 thì có ô thứ và ngày chuyển dần dần từ 10h đến 12h đêm đối với ô ngày, còn ô thứ sẽ nhảy ở quãng 1h đêm.
Dĩ nhiên, với những tháng có ít hơn 31 ngày, anh em chơi đồng hồ sẽ phải ngồi chỉnh ngày khi bước sang tháng mới để nó hiển thị chuẩn. Anh em nào có nhiều tiền mua perpetual calendar hay annual calendar thì có lẽ khỏi chỉnh vì hệ thống máy cơ bên trong chiếc đồng hồ được tính toán để biết trước được tháng 2 năm đó có 28 hay 29 ngày đối với perpetual calendar. Còn với Annual calendar thì nếu tháng 2 năm nhuận sẽ phải chỉnh bằng tay, nhưng 4 năm mới phải chỉnh một lần.
Giờ đây trên những chiếc đồng hồ, từ cơ đến quartz, ô lịch được đặt ở góc 3h hoặc 6h, như Seamaster Professional phiên bản 2018. Phía dưới mặt đồng hồ là một đĩa số 31 ngày, cứ 24h lại nhảy một số. Cơ chế đổi ngày mỗi loại một khác. Như Datejust lịch sẽ nhảy tách một cái khi kim đồng hồ chạm đúng con số 12h đêm, trong khi đó Seiko SXK-007 thì có ô thứ và ngày chuyển dần dần từ 10h đến 12h đêm đối với ô ngày, còn ô thứ sẽ nhảy ở quãng 1h đêm.
Dĩ nhiên, với những tháng có ít hơn 31 ngày, anh em chơi đồng hồ sẽ phải ngồi chỉnh ngày khi bước sang tháng mới để nó hiển thị chuẩn. Anh em nào có nhiều tiền mua perpetual calendar hay annual calendar thì có lẽ khỏi chỉnh vì hệ thống máy cơ bên trong chiếc đồng hồ được tính toán để biết trước được tháng 2 năm đó có 28 hay 29 ngày đối với perpetual calendar. Còn với Annual calendar thì nếu tháng 2 năm nhuận sẽ phải chỉnh bằng tay, nhưng 4 năm mới phải chỉnh một lần.
Thực tế thì không nhất thiết ô lịch ngày trên mặt đồng hồ phải ở một trong hai vị trí đó, vì bánh xe 31 ngày chạy vòng quanh trục chính của đồng hồ, nên đặt ô lịch ở đâu cho đẹp mắt là quyền của các hãng, như Omega Speedmaster Panda có ô lịch ở giữa vạch 4 và 5h, hay IWC Mark XVII thì có hẳn ô lịch 3 ngày và một cái mũi tên đo đỏ chỉ vào ngày hiện tại.
Thế nhưng trước khi Datejust xuất hiện, một trong những cách hiển thị ngày mà nhiều hãng đồng hồ lớn lựa chọn là đánh số từ 1 đến 31 ở viền ngoài mặt đồng hồ và có một kim phụ từ tâm di chuyển để chỉ ngày. Giờ những chiếc đồng hồ như thế vẫn còn nhiều, như JLC Master Calendar chẳng hạn, nhìn rất cổ điển và lạ mắt.
Trong khi đó một vài hãng khác, như Lange thì có ô lịch rất to, rõ ràng và đẹp mắt ở vị trí trung tâm như thế này. Số hàng chục và hàng đơn vị của ngày hiển thị xoay độc lập với nhau:
Đóng góp của Rolex đối với ngành công nghiệp đồng hồ thế giới vừa đơn giản lại vừa thực dụng. Nó phù hợp với những chiếc đồng hồ giá rẻ sử dụng hàng ngày cho mọi đối tượng người dùng thay vì là một hệ thống cơ khí phức tạp trong những chiếc đồng hồ đắt tiền. Mặc dù vậy, chiếc đồng hồ đầu tiên có ô lịch ngày ở góc 3h lại là mẫu Oyster Perpetual 4467 ra mắt năm 1945 vỏ vàng 18K đường kính case 36mm. Không chỉ giới thiệu ô ngày, mà 4467 còn giới thiệu mẫu dây jubilee. Gọi là dây jubilee vì 4467 cũng chính là chiếc đồng hồ kỷ niệm 40 năm kể từ ngày Hans Wilsdorf và Alfred Davis thành lập công ty đồng hồ mà 10 năm sau trở thành Rolex. Trong năm này họ tổ chức một buổi lễ kỷ niệm (jubilee) với chiếc 4467 được giới thiệu.
Quảng cáo
Kể từ đó, sau nhiều lần thay đổi thiết kế, máy móc và đường nét, Datejust của ngày hôm nay vẫn là một trong số những chiếc đồng hồ được yêu thích nhất, nổi tiếng nhất, bị làm giả và copy mẫu mã cũng nhiều nhất luôn. Chiếc Datejust hiện đại sở hữu bộ máy 3235 lên cót tự động, và một chiếc kính phóng to 2.5x ở ô lịch, giúp nhìn ngày dễ dàng hơn. Cái này anh em chơi đồng hồ gọi là cyclop, được giới thiệu năm 1955 và 1956 với hai mẫu Rolex đã trở thành huyền thoại, GMT Master và Day-Date.
Những đường nét của Datejust, nói không ngoa, đã có ảnh hưởng quá lớn tới ngành thiết kế đồng hồ. Từ vành bezel, ô lịch và cả kính lúp xem ngày nữa.
Dĩ nhiên trong trường hợp nếu một nhà thiết kế làm ăn cẩu thả, thì ô lịch chắc chắn sẽ khiến cho toàn bộ cảm giác thẩm mỹ của mặt đồng hồ trở nên xấu đi, ví như những chiếc đồng hồ quartz giá rẻ, số to đẹp mà ô lịch bé xíu anh em ra chợ có thể nhìn thấy chẳng hạn, hay khét tiếng hơn thì có IWC Mark XVIII Pilot như hình dưới đây. Ô lịch đã đặt không cân bằng với hai vạch số 2h và 4h, đã vậy còn bé xíu:
Quảng cáo
Nhưng nói gì đi chăng nữa, một thay đổi “nho nhỏ” của Rolex đã có hiệu ứng quá lớn, khiến cả thị trường đồng hồ thế giới phải chạy theo như ngày hôm nay.
