Bài viết của Leander Kahney, đăng ngày 17/04/2019 trên Wired. Kahney là tác giả cuốn sách mới xuất bản có tên "Tim Cook: The Genius Who Took Apple to the Next Level".
Vị CEO quá cố Steve Jobs rõ ràng là một người sáng tạo phi thường, nhưng lại không phải là một CEO nếu xét theo những gì một CEO phải làm. Trái ngang ở chỗ, bất chấp điều này, những sản phẩm tuyệt vời của Apple vẫn giúp ông trở thành một vị giám đốc điều hành thành công. Giờ này nghĩ lại, không cần hoài nghi về khả năng phát triển những sản phẩm công nghệ mới của Jobs, nhưng thế mạnh của ông chỉ nằm ở đó, chứ không phải khả năng quản trị cả tập đoàn. Trong khi đó, Tim Cook, CEO hiện tại của Apple lại tự chứng minh việc ông là một CEO toàn diện hơn nhiều, nếu chỉ xét tới khả năng quản lý. Nhờ đó, ông đã trở thành vị giám đốc điều hành xuất sắc nhất mà Apple từng có.
Bằng chứng cho câu nói này đến từ chính những con số. Apple là công ty đầu tiên đạt giá trị nghìn tỷ Đô, cột mốc dưới thời Tim Cook vào ngày 02/08/2018, khi giá trị cổ phiếu của họ chạm ngưỡng 207,05 USD. Con số này khi Steve Jobs mất ngày 05/10/2011 chỉ là 50,83 USD một cổ phiếu, và giá trị của Apple khi ấy là 300 tỷ USD.
Cũng trong thời kỳ lèo lái Apple, Cook đã nâng doanh thu của Apple lên gấp gần 3 lần, từ 108 tỷ USD trong năm 2011 lên 265,6 tỷ USD trong năm 2018. Ấy vậy mà hẳn anh em còn nhớ, khi được Apple đưa lên làm CEO, nhiều chuyên gia đã bày tỏ lo ngại về việc Tim Cook sẽ rất khó có thể giúp tăng mạnh doanh thu của Apple, vì một quy luật có tên là “quy luật số lớn”. Đại khái, theo họ, việc tăng vài chục đến vài trăm triệu USD vào doanh thu của Apple thì dễ, nhưng để khiến doanh thu tăng gấp đôi gấp 3 như hiện tại thì gần như không thể.
Vị CEO quá cố Steve Jobs rõ ràng là một người sáng tạo phi thường, nhưng lại không phải là một CEO nếu xét theo những gì một CEO phải làm. Trái ngang ở chỗ, bất chấp điều này, những sản phẩm tuyệt vời của Apple vẫn giúp ông trở thành một vị giám đốc điều hành thành công. Giờ này nghĩ lại, không cần hoài nghi về khả năng phát triển những sản phẩm công nghệ mới của Jobs, nhưng thế mạnh của ông chỉ nằm ở đó, chứ không phải khả năng quản trị cả tập đoàn. Trong khi đó, Tim Cook, CEO hiện tại của Apple lại tự chứng minh việc ông là một CEO toàn diện hơn nhiều, nếu chỉ xét tới khả năng quản lý. Nhờ đó, ông đã trở thành vị giám đốc điều hành xuất sắc nhất mà Apple từng có.
Bằng chứng cho câu nói này đến từ chính những con số. Apple là công ty đầu tiên đạt giá trị nghìn tỷ Đô, cột mốc dưới thời Tim Cook vào ngày 02/08/2018, khi giá trị cổ phiếu của họ chạm ngưỡng 207,05 USD. Con số này khi Steve Jobs mất ngày 05/10/2011 chỉ là 50,83 USD một cổ phiếu, và giá trị của Apple khi ấy là 300 tỷ USD.
Cũng trong thời kỳ lèo lái Apple, Cook đã nâng doanh thu của Apple lên gấp gần 3 lần, từ 108 tỷ USD trong năm 2011 lên 265,6 tỷ USD trong năm 2018. Ấy vậy mà hẳn anh em còn nhớ, khi được Apple đưa lên làm CEO, nhiều chuyên gia đã bày tỏ lo ngại về việc Tim Cook sẽ rất khó có thể giúp tăng mạnh doanh thu của Apple, vì một quy luật có tên là “quy luật số lớn”. Đại khái, theo họ, việc tăng vài chục đến vài trăm triệu USD vào doanh thu của Apple thì dễ, nhưng để khiến doanh thu tăng gấp đôi gấp 3 như hiện tại thì gần như không thể.
8 năm qua, Tim Cook đã chứng minh những chuyên gia này đều sai lầm.
Bất chấp nhu cầu iPhone trong năm 2018 giảm, nhưng trong năm vừa rồi họ vẫn bán được 216 triệu chiếc điện thoại, một kỷ lục mới. Cũng trong năm ngoái, họ bán được 43,5 triệu chiếc iPad và 18 triệu chiếc máy Mac. Bên cạnh đó, Apple Watch cũng là một thành công đáng nể. Trong báo cáo tài chính, Apple không công bố doanh số bán ra của chiếc smartwatch, nhưng các nhà phân tích thị trường của Canalys đã đưa ra con số xấp xỉ 50 triệu Apple Watch đã được bán ra kể từ khi ra mắt. Con số này, theo họ, là nhiều hơn cả thị trường đồng hồ Thụy Sỹ cộng lại.
Trong khi đó, chính những dịch vụ mà Apple đang và sẽ đầu tư sẽ trở thành tương lai của Apple, khi thị trường phần cứng đang giảm về nhu cầu.
Và kể từ lúc trở thành CEO, Tim Cook đã và đang biến Apple trở thành một công ty tập trung vào những giá trị cốt lõi như tính riêng tư, sự đa dạng và thậm chí là cả bảo vệ môi trường nữa. Năm 2011, Greener Electronics Guide của tổ chức Hòa Bình Xanh đã chấm Apple đạt 5/10 điểm xét đến nỗ lực bảo vệ môi trường. Giờ đây Apple đầu tư hàng tỷ USD cho nguồn năng lượng tái tạo, và hiện tại cả công ty đang sử dụng năng lượng sạch trên toàn thế giới.
Tham vọng của Apple là đòi cả chuỗi cung ứng của họ cũng sử dụng năng lượng sạch và có mô hình hoạt động bền vững với môi trường. Con số hiện tại mà Apple đạt được đang là 30%.
Cũng phải nói rằng, kể từ khi ra đi vì ung thư, vô tình xung quanh hình tượng Steve Jobs là sự sùng bái đến kỳ lạ. Ông là một trong những nhà sáng tạo xuất sắc nhất lịch sử loài người, và hoàn toàn xứng đáng với những lời khen ngợi của anh em. Nhưng hẳn anh em cũng còn nhớ, không phải sản phẩm nào ông chạm tay vào phát triển cũng đều trở thành những sản phẩm thành công rực rỡ. Sau khi rời khỏi Apple năm 1985, công ty máy tính NeXT mà ông sáng lập gần như không có thành công nào đáng kể, và sau này được Apple mua lại với giá 400 triệu Đô để mang hệ điều hành họ phát triển, và nhân tiện, đưa luôn Jobs trở lại Apple.
Quảng cáo
Trong khi đó Pixar, studio với những bộ phim hoạt hình đẳng cấp, giành được nhiều giải Oscar, lại không hẳn là “công ty của Steve Jobs”. Ông chỉ đơn giản bỏ vốn 10 triệu USD để đầu tư cho studio này khi họ từ Computer Graphics Divisions của Lucasfilm tách riêng ra để làm phim hoạt hình. Ngay từ đầu, Pixar đã là đứa con đẻ được nuôi nấng cẩn thận của John Lasseter và Ed Catmull, một nhà làm phim và một kỹ sư IT xuất sắc.
Khi trở lại Apple năm 1997, Steve Jobs đã tạo ra rất nhiều sản phẩm thành công cho Apple. Nhưng khi ấy, công ty quy mô còn nhỏ, và ông làm việc với tâm thế cứu Apple khỏi bờ vực phá sản. Phải khẳng định lại là, Jobs đã giúp tạo ra cú lội ngược dòng xuất sắc nhất lịch sử ngành công nghệ, nhưng khi mọi thứ trở nên ổn thỏa, ông gần như giao hết lại mọi thứ cho Cook quản lý để chuyên tâm phát triển những sản phẩm tuyệt vời khác cùng Jony Ive. Đó chính là thứ mà ông thích làm nhất.
Khi ấy, Tim Cook đứng phía sau cánh gà và điều hành gần như toàn bộ công ty, từ quản lý chuỗi cung ứng cho đến phân phối sản phẩm, thứ giúp Apple thành công như ngày hôm nay.
Jobs là một vị CEO độc đáo. Khi trên danh thiếp của ông ghi chức danh giám đốc điều hành, công việc mà ông làm nhiều nhất chính là giám đốc phát triển sản phẩm. Horace Dediu, nhà sáng lập đơn vị thống kê Asymco cho rằng: “Khi ấy rất nhiều người chờ đợi Cook thất bại vì ông không phải một người phát triển sản phẩm xuất sắc. Nhưng chức danh CEO không có nghĩa họ phải tạo ra những sản phẩm tốt, không phải việc của ông ấy.”
Quảng cáo
Điều khiến nhiều người bất ngờ là, bất chấp việc từng làm việc chung với Steve Jobs trong rất nhiều năm, thậm chí gọi Jobs là “thầy”, nhưng sau năm 2011, Jony Ive vẫn có thể tiếp tục tạo ra những sản phẩm sáng tạo với thiết kế ấn tượng. Một trong số đó là Apple Watch. Theo Jony Ive, đây là sản phẩm đầu tiên mà ông thiết kế phát triển mà không có sự trợ giúp của Jobs. Thành công của nó là không cần phải bàn cãi.
Và rồi chúng ta có AirPods, FaceID, Apple Pay, hay chip A12 Bionic với sức mạnh đáng nể bên trong chiếc iPhone XS nữa.
“Triều đại” của Cook hoàn toàn không hoàn hảo. Những vấn đề với sản phẩm như bàn phím trên Macbook, hủy dự án pad sạc không dây AirPower, iPhone càng ngày càng đắt, hay những scandal liên quan đến họ vẫn là những mặt trái trong quãng thời gian thành công khi Tim Cook lèo lái con thuyền Apple.
Giờ đây Apple đã trở thành một công ty khổng lồ với những sản phẩm, dịch vụ và thị trường ngày một phát triển mạnh. Và ở giữa thời điểm đó, khó lòng có thể phủ nhận rằng Tim Cook điều hành Apple theo cách mà Jobs không thể làm được. Dediu cho rằng: “Khi công ty trở thành một gã khổng lồ với rất nhiều nhân viên và nhiều mô hình kinh doanh khác nhau, họ sẽ cần một vị giám đốc đa tài hơn. Đó chính là Tim Cook.”
Theo Wired