“Trông như cái grater mài phô mai”, “đồ Apple gì mà xấu thế?”, vân vân và mây mây… Đó là những phàn nàn của anh em mình đọc được trên Facebook sau màn giới thiệu Mac Pro phiên bản 2019 đêm qua của Apple. Đầu tiên mình xin thừa nhận luôn, mình là một trong số những anh em chê Mac Pro mới xấu. Nhưng cùng lúc, mình cũng hiểu được hai điều. Một, mình không cần Mac Pro, anh em làm video, âm nhạc hay dân đồ họa chuyên nghiệp mới cần. Hai, ‘xấu’ (xét trên mặt bằng chung sản phẩm Apple), nhưng Apple muốn nó như vậy để hoạt động hoàn hảo nhất, chạy 24/24 như yêu cầu của mọi người dùng chuyên nghiệp.
Tại sao lại thế? Mình sẽ phân tích những thay đổi trong thiết kế của Mac Pro qua những thế hệ gần đây nhất, để lý giải nguyên do Apple phải quay về thiết kế của Mac Pro phiên bản cũ, thêm thắt vài chi tiết thẩm mỹ và tăng tính tiện dụng như khung thép kiêm tay cầm, 4 chân lắp được bánh xe…
Xét về thiết kế, Mac Pro 2019 (thế hệ thứ 3) không khác nhiều so với Mac Pro thế hệ đầu tiên ra mắt vào năm 2006, dựa trên hình mẫu Power Mac G5. Lưới tản nhiệt ở mặt trước và mặt sau rất lớn, gần như chiếm trọn bề mặt lớp vỏ để tạo ra đường khí tản nhiệt thông thoáng nhất có thể. Bản chất workstation hay PC nào cũng vậy, đường khí làm mát cho hệ thống gần như là thứ quan trọng nhất giúp hiệu năng toàn bộ hệ thống không bị ảnh hưởng.
Tại sao lại thế? Mình sẽ phân tích những thay đổi trong thiết kế của Mac Pro qua những thế hệ gần đây nhất, để lý giải nguyên do Apple phải quay về thiết kế của Mac Pro phiên bản cũ, thêm thắt vài chi tiết thẩm mỹ và tăng tính tiện dụng như khung thép kiêm tay cầm, 4 chân lắp được bánh xe…
Đồ mài phô mai
Xét về thiết kế, Mac Pro 2019 (thế hệ thứ 3) không khác nhiều so với Mac Pro thế hệ đầu tiên ra mắt vào năm 2006, dựa trên hình mẫu Power Mac G5. Lưới tản nhiệt ở mặt trước và mặt sau rất lớn, gần như chiếm trọn bề mặt lớp vỏ để tạo ra đường khí tản nhiệt thông thoáng nhất có thể. Bản chất workstation hay PC nào cũng vậy, đường khí làm mát cho hệ thống gần như là thứ quan trọng nhất giúp hiệu năng toàn bộ hệ thống không bị ảnh hưởng.
Cũng chỉ vì mặt trước toàn lỗ như vậy mà 500 anh em trên mạng internet so sánh Mac Pro với chiếc grater mài phô mai. Công bằng mà nói, hiện giờ rất nhiều case máy tính dành cho anh em chơi phần cứng PC cũng có kết cấu tương tự, “mở” cả hai mặt trước và sau, thậm chí mở luôn bề mặt phía trên để lắp quạt tản nhiệt, radiance làm mát cho tản nước CPU, card đồ họa, từ đó tạo ra không gian thoáng mát bên trong cỗ máy, từ đó chơi game hay làm gì cũng không sợ ảnh hưởng đến hiệu năng.
Anh em làm một cú tìm kiếm nhẹ trên Google với từ khóa “gaming PC” là thấy, hầu hết những vỏ case lắp phần cứng chơi game khủng hiện tại đều có kết cấu tương tự, thậm chí khủng khiếp hơn Mac Pro khi lắp được 3 đến 4 quạt phía trước, 2 đến 3 quạt phía trên, nói chung là không khác gì hệ thống điều hòa nhiệt độ riêng cho bộ PC thân yêu của anh em. Xét về thiết kế, Mac Pro thua mỗi case máy tính chơi game hiện tại ở phần… đèn RGB lập lòe mà thôi, còn kết cấu và công năng thì giống hệt:
Quay lại với chiếc máy ra mắt đêm qua. Trước đây khi phát triển Apple II, Steve Jobs nằng nặc phản đối ý tưởng lắp quạt tản nhiệt cho phần nguồn của máy tính, cho rằng nó ồn và rất bực mình. Đấy là chuyện xưa tích cũ. Giờ Mac Pro 2019 có thiết kế cùng hệ thống hút gió 3 quạt cùng heat sink tản nhiệt thụ động như anh em đã xem, có lẽ, là hướng đi hợp lý nhất cho giới user chuyên nghiệp, nhất là với những anh em làm nhạc và phim ảnh. Nhu cầu của họ là cỗ máy càng khỏe càng tốt, nhưng cùng lúc lại phải êm ái nhất có thể.
Anh em thử tưởng tượng, một cỗ máy lúc làm nhạc, đang nghe những giai điệu từ dàn loa để mix ra bài hát ưng ý thì lọt từ đâu tiếng hú ầm ĩ của hệ thống quạt tản nhiệt trong máy tính vào tai, có ai không cáu?
Và rồi, lại quay ngược thời gian, chúng ta không thể lờ đi thế hệ thứ hai của Mac Pro, cái…
Sọt rác
Quảng cáo
Sau “đồ mài phô mai” là đến “thùng rác” của Apple, ra mắt năm 2013. Khi nó ra mắt, mình vẫn còn làm nhiều về game, chẳng viết gì liên quan đến đồ công nghệ như bây giờ. Nhưng ý nghĩ đầu tiên của mình lúc Apple giới thiệu Mac Pro thế hệ 2 là: Tại sao Apple lại cố gắng áp triết lý thiết kế đồ công nghệ tiêu dùng cho 97% khách hàng của mình cho 3% đối tượng khách hàng chuyên nghiệp? Đồng ý, Mac Pro 2013 có vẻ đẹp của một chiếc iPhone Jet Black, nhìn trong ảnh đến ngoài đời lúc nào cũng thấy đẹp, nhưng cái đẹp đó phải đánh đổi bằng cái giá mà không người dùng chuyên nghiệp nào muốn: Hiệu năng và khả năng nâng cấp.
Ý tưởng của Apple là tạo ra một chiếc máy có thể làm mát bằng một hệ thống trung tâm, gọi bằng cái tên mỹ miều unified thermal core ở chính giữa thùng. Không khí được hút vào từ đáy và thổi khí nóng qua nóc. Thế nhưng bên trong chiếc máy là những phần cứng mạnh nhất nhì thị trường hiện tại, một quạt hút không phải là giải pháp hợp lý, nhất là đối với đối tượng khách hàng chính của Mac Pro, những người bật máy 24/24 để làm việc. Chúng tạo ra lượng nhiệt năng khổng lồ bên trong bộ máy với dung tích nhỏ hơn nhiều so với Mac Pro thế hệ đầu. Bản thân quạt tản nhiệt với độ ồn dao động từ 12 đến 17 dB cũng là điểm cộng rõ ràng với anh em làm nhạc.
Những kiến thức khi phát triển MacBook Pro, iPhone, iPad được Apple lấy ra để phát triển Mac Pro 2013. Khác biệt giữa MacBook Pro và Mac Pro chính là thứ tạo ra nhược điểm rõ ràng nhất của chiếc máy này: Không gian nâng cấp. Không như người dùng phổ thông, dùng chiếc MacBook vài năm, bán đi để lên đời, những doanh nghiệp hay studio sẽ chọn phương án rẻ hơn khi sắm workstation, đó là tìm những lựa chọn cho phép họ nâng cấp phần cứng khi cần thiết, từ CPU, GPU đến RAM để phục vụ yêu cầu công việc.
Một phép so sánh đơn giản, GPU chuyên nghiệp Radeon RX Vega II của năm 2018 mạnh hơn gần gấp đôi so với AMD FirePro D700 trang bị bên trong Mac Pro 2013 ở một số tác vụ. Mac Pro 2019 còn có lựa chọn lắp RX Vega II Duo, hai GPU trên một PCB xử lý đồ họa cho ‘tới bến’. Trong 5 năm chúng ta đã có những bước tiến lớn trong ngành công nghiệp đồ họa, cả về phần cứng lẫn phần mềm. Tất lẽ dĩ ngẫu, lựa chọn hợp lý là đi mua máy workstation với khả năng nâng cấp, anh em Tây gọi là “future proof”, luôn là lựa chọn hợp lý hơn việc mua một chiếc máy mạnh nhất thời điểm đó nhưng không nâng cấp được. Vì chính thiết kế "mi nhon" của Mac Pro 2013, tìm phần cứng nâng cấp cho nó là cả một hành trình gian nan. Ngoài nâng cấp RAM ra, anh em dùng Mac Pro gần như hết lựa chọn.
Quảng cáo
Phần cứng Mac Pro 2013 vẫn mạnh so với tiêu chuẩn hiện tại, nhưng với đối tượng chuyên nghiệp, thời gian là tiền bạc. Họ không ngại bỏ tiền nâng cấp phần cứng mới nhất để phục vụ nhu cầu của mình. Phần cứng càng mới, thời gian xử lý một task của họ sẽ giảm đi, từ đó tạo điều kiện làm được nhiều phần việc hơn.
Và chính vì thế, Apple lại quay trở lại với…
Đồ mài phô mai (nhưng lỗ to hơn)
Nhiều người cho rằng, với Mac Pro 2019, Apple sử dụng ngôn ngữ thiết kế mới. Kỳ thực không phải. Nó là thứ ngôn ngữ bị Apple tạm cất sang một bên để thực hiện phép thử mang tên Mac Pro 2013, nơi họ cố gắng cân bằng công năng và thiết kế nhưng chưa thực sự thành công như phiên bản tiền nhiệm năm 2006. Từng đường nét của chiếc Mac Pro mới vẫn đậm chất công nghiệp và tối giản như mọi sản phẩm khác của Apple, chỉ có điều chúng nhiều chi tiết hơn để phục vụ tốt nhất nhu cầu tản nhiệt.
Khung thép được bao bọc bằng lớp vỏ nhôm phay, mở bằng một khóa vặn rất tiện dụng. Bên trong cỗ máy là hệ thống phần cứng được chia thành từng module, nguồn, mainboard cắm RAM, rồi đến những cổng PCIe để cắm Mac Pro Expansion Module, theo cách gọi của Apple. Mọi thứ gọn gàng, ngăn nắp, đúng vị trí, hệt như lúc mở chiếc iPhone hay MacBook Pro ra để xem phần cứng bên trong vậy. Chúng được thiết kế để air flow làm mát hiệu quả nhất, ba quạt hút từ mặt trước, xuyên qua những MPX Module làm mát cho card đồ họa, SSD hay những phần cứng khác, và thoát ra ở mặt sau thùng máy. Giải pháp cổ mà vẫn luôn bổ.
Có lẽ thứ khiến anh em để ý nhất chính là đống lỗ ở mặt trước và mặt sau thùng máy. Anh em tin rằng đó là thứ khiến cả thùng máy Mac Pro trở nên xấu xí. Nhưng đó lại là thứ Apple tính toán nhất, theo thiển ý của mình. Lỗ to rồi đến lỗ nhỏ rồi mới đến quạt hút, thiết kế thế này giải quyết được hai vấn đề. Lỗ to thì không sợ bụi đóng kín những lỗ hút gió của máy, còn lỗ nhỏ thì giúp bụi không lọt được vào bên trong thùng máy và phủ kín các khe heat sink làm mát thụ động của MPX Module. Thực tế thế nào phải trải nghiệm chi tiết, nhưng giải pháp này, theo Apple, là hợp lý hơn tấm lưới mắt nhỏ xíu chắn trước quạt hút như nhiều case máy tính hiện tại. Dùng cỡ 1 năm vệ sinh máy cũng dễ, tháo vỏ nhôm ra lấy máy thổi làm sạch bụi là xong.
Nói dông dài, rốt cuộc chỉ để chứng minh chính dòng title của bài viết này. Apple không cần sản phẩm chuyên nghiệp của họ đẹp long lanh như chiếc iPad Pro hay iPhone XS Max nữa, mà họ cần nó hoạt động ở khả năng tối đa, phục vụ tốt nhất cho đối tượng khách hàng mua Mac Pro. Mình cho rằng, cứ 1000 người chê Mac Pro ngày hôm nay, thì có tới 998 người không có nhu cầu sử dụng Mac Pro. Hai trong số 1000 người còn lại sẽ xuất hiện ở phần bình luận dưới đây để giải thích vì sao họ chê. Nhưng suy cho cùng thứ duy nhất khiến giới chuyên nghiệp lăn tăn về cỗ máy này chỉ là mức giá mà thôi.
Xét về thiết kế, nó nằm ở giữa những workstation chạy Windows hiện tại đang có trên thị trường, và những sản phẩm phổ thông mà Apple đang bán. Ở đó là hợp lý, vì đối tượng khách hàng của Apple thực sự không cần một chiếc máy đẹp không góc chết, mà thay vào đó là phải sở hữu công năng cần và đủ cho các tác vụ chuyên nghiệp.