Rừng ngập mặn được tạo thành từ nhiều cây ngập mặn mọc ở ven biển, những vùng có nước mặn hoặc lợ. Những loài cây chịu mặn như thế này có một bộ rễ và cơ chế lọc muối phức tạp nhằm đối phó với điều kiện khắc nghiệt của nước muối cũng như tác động liên tục của sóng. Với cấu tạo này, chúng có khả năng thích nghi với môi trường có nồng độ oxy thấp như bùn ngập nước.
Rừng ngập mặn có mặt ở nhiều nơi trên thế giới, nhưng chủ yếu nằm trong vùng từ 25° vĩ Bắc cho đến 25° vĩ Nam. Được biết, tổng diện tích rừng ngập mặn của thế giới vào năm 2000 là 137.800 km2, phân bố ở khắp 118 quốc gia và vùng lãnh thổ. Khoảng 75% rừng ngập mặn của thế giới tập trung ở 15 quốc gia. Châu Á là khu vực có số lượng rừng ngập mặn lớn nhất (42%), tiếp theo là châu Phi (21%), Bắc/Trung Mỹ (15%), châu Đại Dương (12%) và Nam Mỹ (11%).
Rừng ngập mặn có mặt ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, chịu sự ảnh hưởng của hoạt động thủy triều. Những khu vực như vậy thường được gọi là bãi triều. Khi thủy triều dâng cao, nước mang theo muối sẽ xâm nhập vào đất liền và khi triều rút, ánh sáng mặt trời khiến cho lượng nước biển trong đất bốc hơi, làm gia tăng độ mặn của đất. Khi thủy triều thấp, sinh vật sống trong rừng ngập mặn tiếp xúc với điều kiện nhiệt độ tăng, và sau đó lại được làm lạnh do thủy triều lên.
Như vậy, để có thể tồn tại trong môi trường khắc nghiệt như thế, các loài sinh vật phải có khả năng chịu mặn, chịu nhiệt và độ ẩm trong một phạm vi khá rộng. Cho đến nay, có khoảng 110 loài cây được tìm thấy là cây ngập mặn, tuy nhiên trong một khu ngập mặn, số lượng loài thực vật rất ít. Dù vậy, hệ sinh thái rừng ngập mặn đủ đa dạng để tạo điều kiện sống cho nhiều loài sinh vật khác nhau.
Rừng ngập mặn có mặt ở nhiều nơi trên thế giới, nhưng chủ yếu nằm trong vùng từ 25° vĩ Bắc cho đến 25° vĩ Nam. Được biết, tổng diện tích rừng ngập mặn của thế giới vào năm 2000 là 137.800 km2, phân bố ở khắp 118 quốc gia và vùng lãnh thổ. Khoảng 75% rừng ngập mặn của thế giới tập trung ở 15 quốc gia. Châu Á là khu vực có số lượng rừng ngập mặn lớn nhất (42%), tiếp theo là châu Phi (21%), Bắc/Trung Mỹ (15%), châu Đại Dương (12%) và Nam Mỹ (11%).
Rừng ngập mặn có mặt ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, chịu sự ảnh hưởng của hoạt động thủy triều. Những khu vực như vậy thường được gọi là bãi triều. Khi thủy triều dâng cao, nước mang theo muối sẽ xâm nhập vào đất liền và khi triều rút, ánh sáng mặt trời khiến cho lượng nước biển trong đất bốc hơi, làm gia tăng độ mặn của đất. Khi thủy triều thấp, sinh vật sống trong rừng ngập mặn tiếp xúc với điều kiện nhiệt độ tăng, và sau đó lại được làm lạnh do thủy triều lên.
Như vậy, để có thể tồn tại trong môi trường khắc nghiệt như thế, các loài sinh vật phải có khả năng chịu mặn, chịu nhiệt và độ ẩm trong một phạm vi khá rộng. Cho đến nay, có khoảng 110 loài cây được tìm thấy là cây ngập mặn, tuy nhiên trong một khu ngập mặn, số lượng loài thực vật rất ít. Dù vậy, hệ sinh thái rừng ngập mặn đủ đa dạng để tạo điều kiện sống cho nhiều loài sinh vật khác nhau.
Khi hình thành, rễ của cây ngập mặn sẽ tạo ra một dòng nước chậm, từ đó tăng cường sự lắng đọng của trầm tích trong khu vực. Trầm tích thiếu oxy bên dưới rừng ngập mặn đóng vai trò như một hệ thống lọc hàng loạt các hạt kim loại nặng lẫn trong nước. Tàn phá rừng ngập mặn sẽ làm nhiễu loạn lớp trầm tích này, tạo ra vấn đề ô nhiễm kim loại đối với nước biển và hệ sinh vật. Rừng ngập mặn có vai trò bảo vệ chống xói mòn ở các vùng ven biển, đối phó với bão và sóng thần.
Đầm lầy ngập mặn bảo vệ vùng ven biển bị xói mòn, bão (đặc biệt là trong cơn bão ), và sóng thần. Hệ thống rễ khổng lồ của rừng ngập mặn có khả năng làm “tiêu hao năng lượng của sóng một cách hiệu quả”.
Mang đến cho con người và tự nhiên rất nhiều lợi ích, tuy nhiên, diện tích rừng ngập mặn trên thế giới đang thực sự bị đe dọa. Ước tính có khoảng 35% diện tích rừng ngập mặn đã bị phá hủy, và theo thông tin từ một chương trình môi trường của Liên Hiệp Quốc, phá rừng để nuôi tôm ước tính chiếm đến 1/4 số vụ phá rừng.
Trước những đe dọa này, nhiều quốc gia trên thế giới đã có các biện pháp nhằm khôi phục rừng ngập mặn, không vì lợi ích trước mắt mà làm hỏng lợi ích lâu dài. Mong rằng sau bài viết này, chúng ta sẽ có thêm nhận thức về rừng ngập mặn và vai trò quan trọng của nó trong tự nhiên, từ đó có những hành động tốt hơn để khôi phục và giữ gìn rừng ngập mặn.