Gõ nhanh chữ Việt với ChuVietNhanhKey

A. Giới thiệu
B. Phương pháp gõ Chữ Việt Nhanh
C. Cách dùng trên các thiết bị
D. Lời cuối

A. GIỚI THIỆU

Đây là phương pháp gõ chữ Việt rất nhanh với ChuVietNhanhKey (CVNKey) ở máy vi tính, điện thoại và máy tính bảng.
Ước tính tiết kiệm gần 40% thời gian gõ. Gõ tắt mà màn hình vẫn hiện ra chữ Việt trọn vẹn.
Gõ xong thì sao chép (copy) và dán (paste) qua nơi khác như: email, Microsoft Word, diễn đàn, v.v.

Bạn không cần tải xuống bộ gõ. Chỉ gõ tiếng Việt trong khung ở màn hình theo cách gõ bình thường với Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh, hoặc gõ nhanh hơn rất nhiều nếu kết hợp với cách gõ Chữ Việt Nhanh.

Bạn vào đường dẫn https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io để xem hướng dẫn tóm tắt và bắt đầu gõ mà không cần điều chỉnh gì.

Nếu bạn chưa hiểu rõ phần hướng dẫn tóm tắt thì bạn đọc hướng dẫn đầy đủ dưới đây “Phương pháp gõ Chữ Việt Nhanh”, https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io để bắt đầu gõ.

B. PHƯƠNG PHÁP GÕ CHỮ VIỆT NHANH

Phương pháp này bao gồm 4 mục theo thứ tự như sau:

1) Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ một phím để có â, ê, ô, ă, ư, ơ, đ.
2) Tự động thêm dấu sắc vào mọi từ có chữ cái cuối là: c, p, t, ch.
3) Gõ một phím cho các phụ âm ghép đầu chữ và cuối chữ.
4) Gõ hai phím cho 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối”.

Lưu ý: Xin đọc 4 mục này theo thứ tự từ trên xuống dưới vì chúng có quan hệ nối tiếp.
Hiểu được mục phía trên thì mới thông hiểu được các mục kế tiếp.

1. Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ một phím để có â, ê, ô, ă, ư, ơ, đ

Ghi chú: Ta có thể gõ dấu “sắc, huyền, hỏi, ngã, nặng” ngay sau nguyên âm hoặc cuối từ đều được
(Vd: ba2n hoặc ban2 đều → bàn).

2. Tự động thêm dấu sắc vào mọi từ có chữ cái cuối là: c, p, t, ch nếu muốn hiện ra dấu sắc

Mọi từ có chữ cái cuối là: c, p, t, ch thì chỉ mang dấu sắc hoặc dấu nặng.
Nếu bạn không muốn gõ dấu nặng thì CVNKey tự động thêm dấu sắc vào sau khi ta nhấn phím ngắt từ (vd: phím trống, dấu phẩy, dấu chấm câu, dấu chấm hỏi, ngoặc đơn, ngoặc kép, v.v …).

Ví dụ:
- gõ boc → bóc (CVNKey tự động thêm dấu sắc).
- gõ bo5c hoặc boc5 đều → bọc.

3. Gõ một phím cho các phụ âm ghép đầu chữ và cuối chữ

Gõ chỉ lần 1 phím cho tất cả phụ âm ghép đầu chữ và cuối chữ theo 14 qui ước sau:

Ghi chú:

(¹) Gõ c bung ra c, nhưng gõ thêm i, e, ê thì CVNKey tự bung ra k. Vd: gõ ci, ce → ki, ke.
Nếu không muốn bung ra k mà vẫn là c thì ta gõ phím thoát \ trước khi gõ i, e, ê. Vd: c\e → ce).
(²) Gõ g bung ra g, nhưng gõ thêm i, e, ê thì CVNKey tự bung ra gh. Vd: gõ gi, ge → ghi, ghe, g\i → gi.
(³) Gõ w bung ra ng nhưng gõ thêm i, e, ê thì CVNKey tự bung ra ngh.
(⁴) Lưu ý:
Gõ 2 bung ra ch. Gõ @ (Shift+2) bung ra Ch.
Gõ 3 bung ra nh. Gõ # (Shift+3) bung ra Nh.
Gõ 4 bung ra th. Gõ $ (Shift+4) bung ra Th.
Gõ 5 bung ra tr. Gõ % (Shift+5) bung ra Tr.

4. Gõ hai phím cho 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối”

Hãy xem 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối” sau:
- uyêt, uyên.
- iêt, iêp, iêc, iên, iêm, iêng, iêu.
- yêt, yên, yêm, yêng, yêu.
- uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi.
- ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươu, ươi.
- uât, uân, uâng, uây.
- uơt, uơn.
- oăt, oăc, oăn, oăm, oăng.
- oet, oen, oem, oeo.
- oat, oap, oac, oan, oam, oang, oao, oai, oay.

52 vần này có
- Các nguyên âm ghép là: UYÊ, IÊ, YÊ, UÔ, ƯƠ, UÂ, UƠ, OĂ, OE, OA.
- Và các chữ cái cuối là: T, P, C, N, M, NG, O, U, I, Y.

52 vần nầy được tích hợp trong CVNKey để gõ chỉ bằng 2 phím mỗi vần, theo cách sau đây:
- Gõ nguyên âm ghép bằng một phím.
- VÀ đồng thời, gõ chữ cái cuối bằng chữ cái khác.

Cụ thể, các qui ước được tích hợp là:

• Gõ nguyên âm ghép UYÊ, IÊ-YÊ, UÔ, ƯƠ, UÂ, UƠ, OĂ, OE, OA bằng một chữ cái là Y, I, U, Ư, Â, Ơ, Ă, E, O (ngoại lệ: A ở vần oay). [10 qui ước]

- UYÊgõ bằng Y.
- IÊ-YÊ ……… I.
- UÔ ………… U.
- ƯƠ ………… Ư.
- UÂ ………… Â.
- UƠ ………… Ơ.
- OĂ ………… Ă.
- OE ………… E.
- OA ………… O (ngoại lệ: gõ A ở vần “oay”).

• VÀ đồng thời, gõ chữ cái cuối T, P, C, N, M, NG, O-U, I-Y bằng chữ cái khác là D, F, S, L, V, Z, W, J. [8 qui ước]

- T gõ bằng D
- P ............. F
- C ……… S
- N ………. L
- M ………. V
- NG ……… Z
- O-U ….… W.
- I-Y ……… J.

Như vậy, khi ráp 10 qui ước “Gõ nguyên âm ghép bằng một chữ cái” và 8 qui ước “Gõ chữ cái cuối bằng chữ cái khác” lại với nhau, 52 vần trên được gõ còn 2 chữ cái mỗi vần như sau:

- uyêt, uyên = yd, yl.
- iêt, iêp, iêc, iên, iêm, iêng, iêu = id, if, is, il, iv, iz, iw.
- yêt, yên, yêm, yêng, yêu = id, il, iv, iz, iw.
- uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi = ud, us, ul, uv, uz, uj.
- ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươu, ươi = ưd, ưf, ưs, ưl, ưv, ưz, ưw, ưj.
- uât, uân, uâng, uây = âd, âl, âz, âj.
- uơt, uơn = ơd, ơl.
- oăt, oăc, oăn, oăm, oăng = ăd, ăs, ăl, ăv, ăz.
- oet, oen, oem, oeo = ed, el, ev, ew.
- oat, oap, oac, oan, oam, oang, oao, oai, oay = od, of, os, ol, ov, oz, ow, oj, aj (ngoại lệ: vần oay).

Nhưng theo Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh (xem mục B.1 ở trên) thì:

- gõ 6 → â.
- gõ 9 → ă
- gõ [ → ư
- gõ ] → ơ

Do đó, 52 vần trên được gõ chỉ bằng 2 phím mỗi vần như sau:

- uyêt, uyên = yd, yl.
- iêt, iêp, iêc, iên, iêm, iêng, iêu = id, if, is, il, iv, iz, iw.
- yêt, yên, yêm, yêng, yêu = id, il, iv, iz, iw.
- uôt, uôc, uôn, uôm, uông, uôi = ud, us, ul, uv, uz, uj.
- ươt, ươp, ươc, ươn, ươm, ương, ươu, ươi = [d, [f, [s, [l, [v, [z, [w, [j. (Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ [→ư)
- uât, uân, uâng, uây = 6d, 6l, 6z, 6j. (Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ 6→â)
- uơt, uơn = ]d, ]l. (Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ ]→ơ)
- oăt, oăc, oăn, oăm, oăng = 9d, 9s, 9l, 9v, 9z. (Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh: gõ 9→ă)
- oet, oen, oem, oeo = ed, el, ev, ew.
- oat, oap, oac, oan, oam, oang, oao, oai, oay = od, of, os, ol, ov, oz, ow, oj, aj (ngoại lệ: vần oay).

Sau đây là bảng tóm tắt cách gõ chỉ bằng 2 phím cho 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối”:

Ghi chú:
(*) Xem lại kiểu gõ dấu ChuVietNhanhKey, gõ 6→â, 9→ă, [→ư, ]→ơ).

Vì vậy, chỉ cần nhớ 18 qui ước trên, ta dễ dàng nhớ cách gõ chỉ bằng 2 lần phím cho 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối”.

Sau đây là các ví dụ cụ thể cách gõ 52 vần “Nguyên âm ghép và chữ cái cuối” chỉ bằng 2 lần phím:

- yd → uyêt … Vd: kyd → khuyết, qyd → quyết, tyd5 → tuyệt.
- yl → uyên …… Vd: kyl → khuyên, qyl → quyên, wyl4 → nguyễn.

- id → iêt, yêt …… Vd: vid → viết, id → yết.
- if → iêp ………… Vd: tif → tiếp
- is → iêc ………… Vd: lis → liếc.
- il → iên, yên ......... Vd: fil → phiên, il → yên, qil → quyên.
- iv → iêm, yêm ...... Vd: wiv → nghiêm, iv3 → yểm.
- iz → iêng, yêng ...... Vd: wiz → nghiêng, jiz (hoặc jz) → giêng, iz → yêng.
- iw → iêu, yêu ....... Vd: tiw → tiêu, iw1 → yếu.

- ud → uôt ...... Vd: nud → nuốt.
- us → uôc ...... Vd: cus → cuốc.
- ul → uôn ...... Vd: kul → khuôn, lul → luôn.
- uv → uôm ...... Vd: luv5 4uv5 → luộm thuộm.
- uz → uông ...... Vd: uz1 → uống.
- uj → uôi ...... Vd: muj1 → muối.

- ưd ([d) → ươt ...... Vd: l[d → lướt.
- ưf → ươp ...... Vd: cưf = cướp.
- ưs → ươc ...... Vd: phước, d[s5 → được.
- ưl → ươn ...... Vd: l[l → lươn.
- ưv → ươm ...... Vd: b[v b[v1 → bươm bướm.
- ưz → ương ...... Vd: f[z, 2[, 3[z, 4[z, 5[z → phương, chương, nhương, thương, trương.
- ưw → ươu ...... Vd: h[w → hươu.
- ưj → ươi ...... Vd: t[j → tươi.

- âd (6d) → uât ...... Vd: t6d → tuất.
- âl → uân ...... Vd: k6l → khuân.
- âz → uâng ...... Vd: b6g k6z → bâng khuâng.
- âj → uây ...... Vd: k6j koa3 → khuây khỏa.

- ơd (]d) → uơt ...... Vd: h]d5 → huợt.
- ơl → uơn ...... Vd: h]l4 → huỡn.

- ăd (9d) → oăt ...... Vd: h9d → hoắt.
- ăs → oăc ...... Vd: h9s5 → hoặc.
- ăl → oăl ...... Vd: x9l → xoăn.
- ăv → oăm ...... Vd: k9v5 → khoặm.
- ăz → oăng ...... Vd: k9z1 → khoắng.

- ed → oet ...... Vd: ked → khoét.
- el → oen ...... Vd: hel → hoen.
- ev → oem ...... Vd: wev wev1 → ngoem ngoém.
- ew → oeo ...... Vd: wew3 → ngoẻo.

- od → oat ...... Vd: tod → toát.
- of → oap ...... Vd: wof → ngoáp.
- os → oac ...... Vd: kos → khoác.
- ol → oan ...... Vd: kol → khoan, hol2 tol2 → hoàn toàn.
- ov → oam ...... Vd: wov5 → ngoạm.
- oz → oang ...... Vd: koz → khoang, hoz2 → hoàng.
- ow → oao ...... Vd: wow → ngoao.
- oj → oai ...... Vd: koj → khoai
- aj → oay (ngoại lệ) ... Vd: laj haj → loay hoay.

C. CÁCH DÙNG TRÊN CÁC THIẾT BỊ

1. Trên máy vi tính (computer, laptop)

* Truy cập website ChuVietNhanhKey (chuvietnhanhkey.sf.net) để gõ Tiếng Việt trực tiếp

* Gõ trực tiếp vào khung trắng ở trang chính.
- Bạn không cần tải xuống bộ gõ.
- Hãy gõ tiếng Việt trong khung trắng ở dưới, theo cách gõ bình thường với Kiểu gõ dấu ChuVietNhanh, hoặc gõ nhanh hơn rất nhiều nếu kết hợp với Cách gõ Chữ Việt Nhanh (xem cách gõ ở hình kế bên).
- Gõ xong, nhấp nút Sao chép để copy những gì gõ được và dán (bấm Ctrl V) qua nơi khác như: email, Microsoft Word, diễn đàn.

2. Trên điện thoại thông minh (smart phone) và máy tính bảng (tablet)

* Truy cập website ChuVietNhanhKey (chuvietnhanhkey.sf.net) để gõ Tiếng Việt trực tiếp giống như trên máy vi tính.

* (Có thể) cài đặt bàn phím ảo Keyman để có hàng phím số và hai phím [, ] giúp gõ được các chữ: ư ([), ơ (]), â (6), ê (7), ô (8), ă (9) dễ dàng hơn với kiểu gõ dấu ChuVietNhanh (bước này không bắt buộc).

- Hướng dẫn dành cho thiết bị Android (Samsung, HTC, Nokia, …). Xin xem ở: https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io/huong-dan#keyboard-android

- Hướng dẫn dành cho Iphone/Ipad. Xin xem ở: https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io/huong-dan#keyboard-ios

* Gõ xong, nhấp nút Sao chép để copy những gì gõ được và dán (bấm Ctrl V) qua nơi khác như: email, Microsoft Word, diễn đàn.

D. LỜI CUỐI

• Phương pháp Gõ nhanh chữ Việt với ChuVietNhanhKey này do chúng tôi tích hợp các qui ước trong bài “Chữ Việt Nhanh: Một kiểu chữ Việt ngắn gọn” của tác giả Trần Tư Bình vào bộ gõ ChuVietNhanhKey của KS. Huỳnh Trọng Nghĩa.

• Phương pháp gõ Chữ Việt Nhanh này (tên cũ là Tubinhtran) hiện cũng được tích hợp trong bộ gõ Việt ngữ và đa ngữ WinVNKey http://winvnkey.sf.net của TS. Ngô Đình Học, để dùng trong Windows ở máy vi tính.
Ước tính tiết kiệm gần 40% thời gian gõ. Chỉ cần tải xuống bản WinVNKey nén sẵn phương pháp gõ tắt này, rồi gõ ngay, chứ không cần cài đặt. Và có thể tải bản nén vào USB để dùng ở bất kỳ máy nào và không cần có internet.
Xin đọc bài hướng dẫn “Phương pháp mới gõ tắt chữ Việt với WinVNKey” ở: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/PhuongPhapMoiGoTatChuVietVoiWinvnkey.htm

• Liên kết:
- Trang chủ ChuVietNhanhKey: chuvietnhanhkey.sf.net, chuvietnhanhkey.sourceforge.io, chuvietnhanhkey.github.io

- Hướng dẫn sử dụng bộ gõ ChuVietNhanhkey: https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io/huong-dan/

- Hướng dẫn cài đặt bàn phím:
* cho thiết bị Android (Samsung, HTC, Nokia,…): https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io/huong-dan/#keyboard-android
* cho thiết bị iPhone/iPad: https://chuvietnhanhkey.sourceforge.io/huong-dan/#keyboard-ios

- “Tubinhtran-MS – Phương pháp gõ tiếng Việt hiệu quả” - Huỳnh Trọng Nghĩa: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/Tubinhtran-MS-PhuongPhapGoTiengVietHieuQua.htm

- “Mẹo cài đặt WinVNKey trong Windows 10 để gõ theo phương pháp tốc ký Tubinhtran” - Chu Cẩm Tú Linh: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/MeoCaiDatWinvnkeyTrongWindows10DeGoTheoPhuongPhapTocKyTubinhtran.htm

- “Một vài trải nghiệm với kiểu gõ tốc ký Tubinhtran do nhóm Chữ Việt Nhanh phát triển” - Nguyễn Đoàn Minh Đức: http://chuvietnhanh.sourceforge.net/MotVaiTraiNghiemVoiKieuGoTocKyTubinhtran.htm
_________________
© Trần Tư Bình (Email:tubinhtran@gmail.com, Web: Chữ Việt Nhanh http://chuvietnhanh.sf.net, Facebook: http:/facebook.com/fanpageCVN).
Huỳnh Trọng Nghĩa (Email: nghiahuynh.sws@gmail.com, Web: https://nghiaht.github.io).