Những nhân vật phản diện trong phim ảnh từ trước đến nay luôn được ưu ái có riêng một bài nhạc nền (music theme) để tạo ấn tượng trong lòng khán giả, từ đó tạo ra một nét cá tính hoàn toàn riêng biệt và độc đáo. Ở trường hợp của gã hề Joker trong bộ phim cùng tên vừa được công chiếu gần đây, công lao này thuộc về nữ nhạc sỹ Hildur Guðnadóttir. Bạn đọc nào đã đi xem bộ phim Joker hẳn sẽ nhớ mãi bài nhạc nền ở cảnh cuối phim, lột tả gần như tất cả những gì tăm tối nhất bên trong người đàn ông đã bị tước đoạt đi tất cả. Với người thích cày phim bộ, Hildur Guðnadóttir cũng là tác giả những bản soundtrack của series Chernobyl đang được săn đón trên Netflix, đến mức hết rồi mà có người còn đòi thêm cả Season 2.
Trước khi có cơ hội làm việc cho bộ phim Joker, Hildur Guðnadóttir từng phát hành một số album nhạc riêng mà bạn có thể tìm thấy dễ dàng trên Spotify khi tìm kiếm tên cô. Bản soundtrack cuối phim mang tiêu đề "Call Me Joker" do Hildur Guðnadóttir sáng tác thực sự đã giúp cảm xúc của bộ phim đi đến đỉnh điểm, cũng như tạo nên một tên hề Joker rất riêng chưa từng thấy trên phim từ trước đến nay.
Dưới đây là bài phỏng vấn Hildur Guðnadóttir về quá trình sáng tác nhạc cho bộ phim Joker cùng những cảm nhận của cô khi làm việc với đạo diễn Todd Phillips và diễn viên chính Joaquin Phoenix.
Trước khi có cơ hội làm việc cho bộ phim Joker, Hildur Guðnadóttir từng phát hành một số album nhạc riêng mà bạn có thể tìm thấy dễ dàng trên Spotify khi tìm kiếm tên cô. Bản soundtrack cuối phim mang tiêu đề "Call Me Joker" do Hildur Guðnadóttir sáng tác thực sự đã giúp cảm xúc của bộ phim đi đến đỉnh điểm, cũng như tạo nên một tên hề Joker rất riêng chưa từng thấy trên phim từ trước đến nay.
Hildur Guðnadóttir
Dưới đây là bài phỏng vấn Hildur Guðnadóttir về quá trình sáng tác nhạc cho bộ phim Joker cùng những cảm nhận của cô khi làm việc với đạo diễn Todd Phillips và diễn viên chính Joaquin Phoenix.
Nhiều tin đồn rằng cô đã bắt tay vào sáng tác nhạc ngay cả trước khi bộ phim bấm máy. Đây có phải là cách làm việc thông thường của cô không?
Đây rõ ràng là cách làm việc mà tôi ưa thích hơn, tuy nhiên đôi khi sẽ có những rắc rối phát sinh thêm. Với mỗi dự án tôi sẽ có cách giải quyết khác nhau.
Kịch bản phim và các trao đổi với đạo diễn Todd Phillips đã có ảnh hưởng gì đến quyết định của cô?
Todd liên lạc trước và mời tôi xem kịch bản để lấy cảm hứng sáng tác cho bộ phim. Sau khi đọc xong, tôi đã thực sự bất ngờ trước cách diễn đạt câu chuyện của bộ phim và ngay lập tức bắt tay ngay vào sáng tác. Todd không đưa ra quá nhiều yêu cầu, thay vào đó anh ấy muốn tôi được tự do thể hiện các cảm xúc của mình sau khi đọc xong kịch bản. Tôi gởi các bản thảo sáng tác của mình cho Todd và anh đã rất ngạc nhiên, nói rằng các cảm nhận của tôi rất phù hợp với cách mà anh muốn diễn đạt bộ phim. Nói cách khác, ngay từ đầu chúng tôi đã rất tâm đầu ý hợp.
Chi tiết nào trong kịch bản tạo cảm hứng nhiều nhất cho cô?
Đó chính là gã hề Joker. Cách tạo dựng nhân vật rất thật, rất đời thường và đôi khi đến mức nghiệt ngã, từ đó sinh tạo ra hình tượng nhân vật Joker chân thực đến mức khiến người ta phải rùng mình.
Và nhân vật đó được thể hiện bởi một diễn viên thượng thặng.
Quảng cáo
Đúng là như vậy. Joker từ trước đến nay luôn là một nhân vật phản diện nhưng lại được rất nhiều người yêu thích. Nhân vật này có tính cách rất độc đáo, và cũng có quá khứ đầy bí ẩn. Trong bộ phim mới đây, tính cách của nhân vật Joker được lột tả với cảm xúc mạnh mẽ và đa chiều hơn, từ đó giúp người xem đồng cảm được với mạch phim. Bộ phim chính là hành trình của một người đi tìm lại bản thân mình, thể hiện bởi sự tương phản giữa các cảnh phim hoa lệ và ảm đạm.
Cô muốn nhạc nền kết nối với mạch phim theo cách nào?
Bộ phim bắt đầu với những cảnh khá nhẹ nhàng và có phần ảm đạm, điều này có nghĩa là âm nhạc được sử dụng phải lột tả chính xác khía cạnh đó. Tôi quyết định chọn đàn cello và Todd cũng đồng ý với ý kiến này. Cảnh ẩu đả với đám trẻ ở đầu phim được lồng tiếng cello với âm lượng nền tăng dần, bổ trợ bởi cả một dàn giao hưởng đánh đệm phía sau. Nhạc nền có âm lượng không lớn và cố tình không gây chú ý cho người xem, chỉ tạo ra cảm giác "phảng phất" tiếng đàn ở đâu đó mà thôi.
Đây là lúc người xem phim có thể cảm nhận được những cảm xúc dồn nén ngày càng nhiều qua từng phân cảnh phim, và cuối cùng là sự bùng nổ. Điều này cũng giống như tiếng nhạc nền bắt đầu lớn dần, ngày càng được chơi một cách dữ dội hơn bởi dàn nhạc. Tôi cảm thấy quan trọng nhất là phải sử dụng những âm điệu đơn giản để thể hiện tính cách của nhân vật Joker, từ đó lột tả được hình ảnh một người đàn ông bình thường đang bị dồn vào bước đường cùng.
Track duy nhất có âm điệu hùng tráng là "Call Me Joker". Cô có những chia sẻ nào về quá trình sáng tác bản soundtrack này cho phù hợp với cảm xúc ở cuối phim?
Thật ra thì bản soundtrack này đã được cắt tỉa khá nhiều so với bản gốc vốn có thời lượng dài hơn và các đoạn bass-drop hầu như kéo dài vô tận. Người nghe có thể cảm nhận được những điều nghiệt ngã đã xảy ra trong suốt quá trình chuyển hóa từ anh hề bình thường Athur thành gã hề tội phạm Joker. Nhạc nền từ dìu dịu trở nên ngày càng dồn dập từ đầu đến cuối bộ phim, và "Call Me Joker" chính là sự bùng nổ của cảnh phim cuối. Track này cũng làm bộ phim chuyển hóa phần nào sang hướng comic-film.
Quảng cáo
Còn "Bathroom Dance" thì sao? Track này được chơi ngay trong lúc quay cảnh phim đó phải không?
Cảnh này hoàn toàn không có trong kịch bản mà là một cảnh diễn phản ứng trên nền nhạc. Todd nói Joaquin cảm thấy chưa hoàn toàn nhập tâm với nhân vật Joker và cũng chưa biết quyết định sẽ "chuyển hóa" hình ảnh Arthur thành Joker ra sao, vì thế Todd liên tục phát track này ở trường quay để Joaquin tìm cảm hứng. Và cuối cùng thì anh thực hiện nó thật tuyệt vời. Đây cũng là một trong những track đầu tiên tôi viết cho bộ phim và cũng mang cảm xúc rất mạnh mẽ. Cảnh quay rất thành công mà không hề cần đến câu thoại hay diễn biến dẫn dắt nào. Tôi đã nói là chúng tôi rất tâm đầu ý hợp mà.
Cảm xúc của cô ra sao khi thấy một diễn viên chỉ cần "phiêu" theo nhạc của mình và diễn xuất?
Đó là một cảm xúc rất tuyệt vời, gần giống như ma thuật. Tôi rất bất ngờ, thậm chí choáng ngợp trước tài năng xuất thần của Joaquin. Và càng tuyệt diệu hơn nữa khi cả cảnh quay diễn ra một cách hoàn toàn tự nhiên chứ không hề qua chỉ đạo diễn xuất nào.
Theo cô thì track nào phức tạp nhất khi sáng tác?
Không đâu xa lạ chính là track cuối "Call Me Joker". Như nói trên, tôi viết track gốc với thời lượng dài hơn nhiều và sau đó nó được cắt gọt bớt để phù hợp hơn với cảm xúc của cảnh phim cuối, cũng như để khớp thời lượng cho cả bộ phim. Quá trình "cắt gọt" tốn rất nhiều thời gian và khá nhàm chán, nhưng hoàn toàn xứng đáng với thành quả cuối cùng.
Chính xác thì track gốc dài bao nhiêu phút?
Tôi nghĩ là vào khoảng 10 phút, dài hơn khá nhiều khi ghép vào phân cảnh Joker trên nóc xe. Đó là lý do vì sao chúng tôi phải cố gắng lựa chọn và cắt những đoạn hay nhất để khớp vào cảnh phim.
Những track còn lại có phải chỉnh sửa nhiều không?
Hầu như phải chỉnh sửa lại tất cả. Duy chỉ có phân cảnh "Bathroom Dance" được quay dựa trên nhạc nền nên có thể nói là nó đầy đủ nhất. Các track còn lại ở các phân cảnh khác đều phải chỉnh sửa cho phù hợp với thời lượng cảnh quay, hoặc sắp xếp lại thành 2 ~ 3 phiên bản khác nhau rồi lồng vào cảnh phim để lựa chọn phiên bản nào phù hợp nhất. Sắc thái và âm điệu cũng phải thay đổi để hợp hơn với các chi tiết chính của cảnh quay.
"Escape the Train" có diễn biến rất dồn dập và hình như có rất nhiều khác biệt so với các track còn lại?
Đây là cảnh rượt đuổi và tôi cảm thấy nhạc nền chỉ cần thể hiện được sự dồn dập là đủ, để người xem theo dõi được kỹ hơn các chi tiết hình ảnh của bộ phim. Cảnh rượt đuổi cũng không có quá nhiều các diễn tiến cảm xúc, hầu như chỉ là đi từ điểm A đến điểm B là xong.
Lúc nãy cô có đề cập đến track mở màn nghe giống chỉ có tiếng cello nhưng thực ra là cả một dàn nhạc. Theo cô người xem có thể sẽ còn bỏ lỡ gì nữa hay không, và họ sẽ cảm nhận được những gì?
Track này được chơi live bởi dàn nhạc và không hề có sự can thiệp kỹ thuật vi tính nào, và đa phần khán giả xem phim sẽ không ngờ đến điều này. Xuất phát từ yêu cầu thu âm của track, khán phòng thu âm được giữ yên lặng và nhạc cụ cũng được chơi rất nhẹ tay. Các nhạc công gần như phải nín thở và thu âm vô cùng cẩn thận. Không khí thu âm lúc đó rất kỳ lạ nhưng cũng rất độc đáo, hơn 100 con người mà hầu như không nghe thấy nhịp thở nào, thế mà năng lượng của track vẫn dồn dập và đều đều không nghỉ.
Đúng vậy, cảm nhận lúc nào cũng rõ ràng hơn các thông số kỹ thuật cầu toàn.
Phải rồi. Rất chính xác. Cảm nhận đó rất khó để mô tả hay hình dung, chúng ta chỉ có thể "nhận thấy" sự hiện diện của nó mà thôi.
Todd Phillips và phía nhóm làm phim có đưa ra yêu cầu nào cho các track sử dụng trong bộ phim hay không?
Với một bộ phim tầm cỡ như Joker, và tốn kém nữa, dĩ nhiên các phía sẽ có những ý kiến khác nhau về nhiều khía cạnh. Đôi khi đó lại là điều tốt vì tôi có thể tham khảo ý kiến của nhiều bên và từ đó tìm được hướng đi phù hợp cho các track mà mình sắp sáng tác. Todd có kịch bản khá tự do và nhờ đó anh xây dựng được một hình ảnh Joker chân thực hơn, chưa từng có từ trước đến nay. Về phần âm nhạc, tôi cũng có tham khảo thêm ý kiến của Jason, bạn của Todd ở LA.
Từ trước đến giờ tôi vốn không thích làm việc cùng các nhóm lớn vì phải mất quá nhiều thời gian để giải thích các vấn đề cho từng người. Nói chung tôi thích nhóm làm việc chính càng ít người càng tốt, có thêm vài người khác chạy việc linh tinh là đủ.
Có tác phẩm nhạc phim comic nào mà cô đặc biệt thích hay không? Hoặc nhạc phim không phải dạng comic cũng được?
Thực ra mà nói tôi chưa từng có kế hoạch trở thành người soạn nhạc phim, cho nên cũng ít nghe các track nhạc phim khác. Nói thật nhé, tôi bắt đầu làm nhạc phim do tình cờ thôi nên cũng chẳng phải là chuyên gia gì hết. Tôi nghĩ những nhạc sỹ mà tôi thích nghe là những người dám mạnh dạn bước ra khỏi lối mòn khi sáng tác nhạc phim, điều mà rất nhiều bộ phim hiện nay đang chạy theo chỉ để phục vụ thị hiếu khán giả. Nhạc phim hiện tại đã trở thành một thể loại nhạc riêng biệt và tôi nghĩ đây cũng là điều đáng nhắc đến.
Nhiều bộ phim khi xem tôi không có cảm giác hứng thú với cốt truyện cho lắm, nhưng lại yêu thích các track nhạc của nó. Những nhạc sỹ tôi rất yêu thích có thể nhắc đến Johnny Greenwood, Ennio Morricone và John Williams, cùng nhiều tên tuổi nữa mà kể thêm chắc sẽ dài lắm. Tôi là người có tính tò mò, vì thế cũng thường có cảm hứng trước sự tò mò của người khác. Khi thấy khán giả trầm trồ thưởng thức track nhạc của mình, tôi cảm thấy tự hào vì mình đã thực sự cống hiến một cái gì đó chứ không chỉ đơn giản là làm một công việc thường ngày.
Nguồn slashfilm