Làm sao để giảm khí thải carbon từ ngành công nghiệp hàng không? Rất nhiều ý tưởng đã được đưa ra từ việc "tái chế" nhiên liệu máy bay cho đến tăng thuế để giảm nhu cầu đi lại bằng hàng không nhưng có một ý tưởng cũ mà mới đang được xem xét nghiêm túc trong hàng không thương mại đó là: Bay theo đội hình.
Bay theo đội hình được phát minh lần đầu tiên vào thế chiến thứ nhất dưới dạng một chiến thuật để tấn công căn cứ địch. Ngày nay thì bay đội hình cũng thường xuất hiện trong các buổi trình diễn máy bay hay sự kiện hàng không nhưng chủ yếu là đáp ứng về mặt thẩm mỹ. Giờ đây thì Airbus muốn thử nghiệm điều này với hàng không thương mại. Vào năm 2020 thì hãng đã lên kế hoạch thử nghiệm cho một chiếc A350-1000 bay theo đội hình với một chiếc A350-900 của một hãng hàng không trên đường bay vượt Đại Tây Dương, qua đó theo dõi mức tiêu hao nhiên liệu và độ tin cậy ở cự ly giãn cách giữa 2 máy bay là 2,78 km.
Theo ý kiến trình bày bởi Hiệp hội công nghiệp hàng không vũ trụ và được Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế (ICAO) đưa ra thảo luận thì nguyên lý của hình thái bay đội hình tương tự như chim bay theo bầy. Trong đó chiếc máy bay bay sau sẽ khai thác dòng khí trượt để lại từ chiếc bay dẫn đầu. Dòng khí nhiễu động này sẽ đẩy không khí hướng lên, cho phép chiếc máy bay sau bay qua với ít lực hơn từ động cơ để vượt lực cản không khí, từ đó tiết kiệm nhiên liệu hơn đến 10%.
Tiết kiệm nhiên liệu hơn 10% cũng có nghĩa giảm 10% khí độc hại thải ra khí quyển và các chuyến bay đường dài sẽ có thể mang lại lợi nhuận cao hơn cho các hãng hàng không nhờ chi phí nhiên liệu giảm.
Tuy nhiên, 10% tạo ra sự khác biệt thật sự như thế nào? Theo một bài đăng trên tờ The Guardian thì một chuyến bay vượt Đại Tây Dương từ JFK, New York đến London Heathrow sẽ tạo ra khoảng 986 kg CO2 - nhiều hơn khối lượng CO2 mà con người thải ra tại 56 quốc gia trên toàn cầu tạo ra mỗi năm.
Thêm vào đó, khi ứng dụng bay theo đội hình, chúng ta sẽ thấy trên trời cùng một lúc sẽ có nhiều máy bay và điều này có thể gây hiệu ứng dây chuyền trong đó các hãng hàng không có thể cùng nhau bố trí các lịch trình bay cô đọng hơn với nhiều máy bay bay cùng nhau và mở ra nhiều đường bay hơn. Kết quả là các hãng sẽ phải tăng cường dịch vụ và khí thải carbon sẽ cao hơn thay vì giảm đi.
Như đã nói ở trên, chiếc máy bay bay sau sẽ khai thác luồng khí nhiễu động để lại từ chiếc dẫn đầu. Nhiễu động khí luôn là mối nguy hiểm thường gặp đối với máy bay thương mại và ý tưởng ở đây là nhằm khai thác năng lượng từ dòng khí xoáy này mà không ảnh hưởng đến an toàn. Tuy nhiên, đó là về mặt ý tưởng còn hiện tại vẫn chưa có tài liệu nói về rủi ro. Dù báo cáo được thảo luận bởi ICAO nói rằng hệ thống kiểm soát hành trình sẽ không bị ảnh hưởng bởi hình thái bay theo đội hình nhưng đã có những hồi chuông cảnh báo sớm về rủi ro dây chuyền. Thử tưởng tượng sẽ ra sao khi một tốp những chiếc máy bay thương mại chở đầy khách bay gần nhau trong suốt nhiều giờ và chiếc dẫn đầu bỗng dưng gặp sự cố?
Những chiếc máy bay bay theo đội hình kỷ niệm 50 năm Airbus.
Vậy làm sao bay theo đội hình lại giúp chiếc máy bay tiết kiệm nhiên liệu hơn?
Liệu chăng bay theo đội hình thật sự có tác động đến môi trường và ngành công nghiệp hàng không?
Tiết kiệm nhiên liệu hơn 10% cũng có nghĩa giảm 10% khí độc hại thải ra khí quyển và các chuyến bay đường dài sẽ có thể mang lại lợi nhuận cao hơn cho các hãng hàng không nhờ chi phí nhiên liệu giảm.
Thêm vào đó, khi ứng dụng bay theo đội hình, chúng ta sẽ thấy trên trời cùng một lúc sẽ có nhiều máy bay và điều này có thể gây hiệu ứng dây chuyền trong đó các hãng hàng không có thể cùng nhau bố trí các lịch trình bay cô đọng hơn với nhiều máy bay bay cùng nhau và mở ra nhiều đường bay hơn. Kết quả là các hãng sẽ phải tăng cường dịch vụ và khí thải carbon sẽ cao hơn thay vì giảm đi.
Bay vào dòng khí nhiễu động vẫn an toàn?
Như đã nói ở trên, chiếc máy bay bay sau sẽ khai thác luồng khí nhiễu động để lại từ chiếc dẫn đầu. Nhiễu động khí luôn là mối nguy hiểm thường gặp đối với máy bay thương mại và ý tưởng ở đây là nhằm khai thác năng lượng từ dòng khí xoáy này mà không ảnh hưởng đến an toàn. Tuy nhiên, đó là về mặt ý tưởng còn hiện tại vẫn chưa có tài liệu nói về rủi ro. Dù báo cáo được thảo luận bởi ICAO nói rằng hệ thống kiểm soát hành trình sẽ không bị ảnh hưởng bởi hình thái bay theo đội hình nhưng đã có những hồi chuông cảnh báo sớm về rủi ro dây chuyền. Thử tưởng tượng sẽ ra sao khi một tốp những chiếc máy bay thương mại chở đầy khách bay gần nhau trong suốt nhiều giờ và chiếc dẫn đầu bỗng dưng gặp sự cố?
Những chiếc máy bay bay theo đội hình kỷ niệm 50 năm Airbus.
Theo: Simple Flying
