Giáo sư đại học Yale: Đóng cửa trường học chắc chắn giúp ích trong việc phòng chống dịch

Có không ít những nghiên cứu khoa học đề cập đến đóng cửa trường học để đối phó. Trong đó có một nghiên cứu đăng tải trên tờ Nature năm 2006, sử dụng mô hình toán học để mô phỏng tốc độ lây lan của dịch cúm. Nghiên cứu này chỉ ra rằng đóng cửa trường để đối phó với mầm bệnh có thể giúp giảm tỷ lệ nhiễm bệnh xuống khoảng 25% và làm chậm thời gian dịch đạt đỉnh (ở khu vực đó) khoảng 2 tuần. Khi đỉnh dịch có tốc độ chậm lại, chúng ta sẽ có thể trì hoãn tốc độ bùng phát của đại dịch và khiến lượng người nhiễm bệnh thưa dần. Việc đó có tác động tích cực, khi lượng người nhiễm bệnh giảm xuống, từ đó giảm tải cho hệ thống bệnh viện.

Vậy đóng cửa đối phó sẽ diễn ra nếu một trường có học sinh, phụ huynh hoặc nhân viên mắc COVID-19. Nếu chỉ có 1 ca thì có đủ để đưa ra quyết định đóng cửa trường không? Hay phải phụ thuộc vào tình hình?

Nếu, lấy ví dụ, một người bay từ Ý về nơi bạn sống và đem theo COVID-19, khi ấy tình hình sẽ khác so với việc mầm bệnh lây lan trong một cộng đồng, vì không biết họ lây bệnh từ ai. Trong khi đó khi mầm bệnh lây lan trong cộng đồng, chỉ cần phát hiện ra 1 ca bệnh là có thể xác định sẽ có khả năng hàng chục, thậm chí hàng trăm người khác cũng đã bị lây nhiễm.

Vậy nếu có ca bệnh lây lan trong cộng đồng, nên đóng cửa trường học?

Đúng như thế. Khi phát hiện ca bệnh trong cộng đồng, rất có khả năng mầm bệnh đã lây lan cho nhiều người khác. Đó mới chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Một nghiên cứu tôi đã đọc cho thấy việc cho một lớp hoặc một cấp nghỉ học không đem lại nhiều hiệu quả. Nên đóng cửa cả trường học.

Vậy còn đóng cửa chủ động, trước khi ghi nhận ca bệnh liên quan tới trường? Nó có hiệu quả không?

Đóng cửa trường học một cách chủ động, nghĩa là cho học sinh và nhân viên trường nghỉ trước khi ghi nhận ca bệnh ở đó, là một trong những cách phòng ngừa dịch bệnh hiệu quả nhất mà chúng ta có. Đóng cửa chủ động không chỉ giúp loại trẻ em, những vector lây bệnh tiềm năng, ra khỏi quá trình lưu thông của mầm bệnh. Khi đóng cửa trường, chúng ta cũng ngăn được việc người lớn tụ họp lại với nhau, như phụ huynh đưa đón con đi học, giáo viên có mặt ở trường. Khi đóng cửa trường học, về cơ bản phụ huynh sẽ phải ở nhà trông con.

Có một nghiên cứu xuất sắc phân tích dữ liệu của dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918, phân tích giữa đóng cửa đối phó và đóng cửa chủ động. Họ phân tích số liệu và thông tin liên quan tới thời điểm trường học đóng cửa so với thời điểm dịch cúm hơn 100 năm trước hoành hành. Kết quả cho thấy đóng cửa chủ động đã cứu rất nhiều sinh mạng. Trường St. Louis đóng cửa trường 1 ngày trước khi dịch bùng phát mạnh, và cho học sinh nghỉ trong 143 ngày. Pittsburgh đóng cửa trường 7 ngày sau khi dịch đạt đỉnh và chỉ đóng cửa trong 53 ngày. Tỷ lệ tử vong của cúm Tây Ban Nha ở St. Louis chỉ bằng khoảng 1/3 so với Pittsburgh. Rõ ràng đóng cửa chủ động có tác dụng hơn nhiều.

Những điều kiện nào xác định việc có nên đóng cửa trường một cách chủ động?

Có bao nhiêu ca bệnh ở khu vực? Những khu vực dịch tễ nào có liên quan? Nếu tôi sống ở một thị trấn cỡ vừa, chỉ cần có 1 ca bệnh xuất hiện trong khu vực, không cần biết có liên quan tới trường của tôi hay không, tôi vẫn sẽ đóng cửa trường học.

Hãy so sánh với vụ một mục sư ở nhà thờ tại Washington D.C. bị nhiễm COVID-19 từ cộng đồng. Có nên đóng cửa tất cả trường học chỉ vì một ca bệnh đó hay không?

Nếu vị mục sư sống ở khu vực dịch tễ có liên quan, và nếu bạn tin rằng khi có ca bệnh ở trường mình mới đóng cửa đối phó, hãy xác định tinh thần rằng một ca bệnh lây nhiễm trong cộng đồng chắc chắn sẽ lan tới trường của bạn. Vậy tại sao không đóng cửa trước một cách chủ động, để từ đó có được khoảng thời gian quý báu giúp nhân viên và các học sinh giảm khả năng lây nhiễm mầm bệnh?

Nghe có vẻ dễ gây tranh cãi?

Một điều không bất ngờ lắm là chi phí y tế và chi phí kinh tế là những con số rất lớn. Trẻ em ăn trưa ở trường có thể bị ảnh hưởng tới sức khỏe khi phải ở nhà. Nhân viên y tế có thể phải ở nhà trông con thay vì đi làm, nơi thực sự cần đến họ. Các bậc phụ huynh sẽ bị ảnh hưởng tới công việc. Đó là lý do vì sao ở Nhật Bản, khi đóng cửa trường học, họ cung cấp lương cơ bản cho các bậc phụ huynh. Áp vào trường hợp ở Mỹ, khoản tiền đó nên được chính quyền các bang trả để kiểm soát dịch.

Bên cạnh đóng cửa trường học, có những nỗ lực nào để giảm việc tụ tập đông người? Lấy ví dụ hủy những sự kiện lớn quy tụ các gia đình lại với nhau chẳng hạn?

Có chứ. Chúng ta có thể triển khai những bước trung gian. Lấy ví dụ, tại sao không hủy hết những sự kiện như thể thao hay trình diễn kịch, âm nhạc nơi nhiều người tụ tập? Lợi ích thật sự của việc này là chúng ta sẽ không ở những nơi mầm bệnh có thể lây lan dễ dàng. Ấy là lý do hiện giờ nhiều công ty cho phép nhân viên làm việc ở nhà.

Nhiều trường học đóng cửa 1 ngày để phun thuốc khử trung. Điều đó có ích hay không?

Tôi thật sự không rõ, phải phụ thuộc hoàn toàn vào tình hình mỗi nơi một khác.

Một câu hỏi nhức nhối khác. Đóng cửa xong thì đến khi nào nên mở cửa trường trở lại?

Thú thật mà nói, tôi không biết mọi người nghiên cứu sâu đến đâu. Một khi đóng cửa trường học, khoảng thời gian nghỉ ở nhà sẽ lên đến hàng tuần. Người Trung Quốc đã đóng cửa trường học trong vòng 6 tuần. Nhật Bản là 4 tuần. Quy luật mở cửa trường học trở lại như thế nào, tôi vẫn chưa biết câu trả lời cụ thể.

Đóng cửa trường học là chủ đề gây tranh cãi. Nhiều người cho rằng lợi ích của việc đóng cửa trường là quá ít so với những hậu quả mà nó gây ra cho cả học sinh lẫn phụ huynh và cả các nhân viên của trường. Vì dịch này còn quá mới, chúng ta phải dựa trên kinh nghiệm của những đợt dịch trước đây để đoán xem tác động của các biện pháp phòng ngừa tốt đến đâu. Ông muốn nói gì với những người cho rằng đóng cửa trường học không đem lại nhiều tác dụng, nhất là khi khu vực có rất ít ca bệnh nhiễm loại virus này?

Hãy thử nghĩ một chút. Nếu có dịch bùng lên ở trường con bạn học, bạn có muốn lên tiếng kêu gọi trường đóng cửa hay khong? Nếu đại dịch đang bùng lên ở nơi xung quanh trường học, bạn biết chắc chắn nó sẽ lan tới ngôi trường đó. Và vì thế nếu bạn sẵn sàng kêu gọi trường đóng cửa KHI mầm bệnh lan tới đó, thì sẽ hợp lý hơn nếu cho con em chúng ta nghỉ ở nhà TRƯỚC KHI mầm bệnh tấn công ngôi trường.

Chúng ta đều biết, dựa trên kinh nghiệm của các đợt dịch khác, đóng cửa trường học chủ động có tác dụng tốt. Dĩ nhiên chúng ta biết điều đó không khiến tốc độ lây bệnh của người lớn chậm lại, khi trẻ em không phải vector truyền nhiễm. Trong trường hợp của COVID-19, trẻ em rất có thể là vector lây nhiễm bệnh, dựa trên bằng chứng ban đầu ở Trung Quốc. Tôi tuyệt đối tin rằng đó là quyết định khó khăn, nhưng chúng ta đang nói đến một đại dịch toàn cầu ở thời điểm hiện tại.