Riggan Thomson, người từng nổi danh với loạt phim siêu anh hùng Birdman, giờ đây phải vật lộn với những danh tính: một diễn viên thực thụ hay thằng hề trong bộ đồ có cánh. Để có lại ánh hào quang xưa từ khi sự nghiệp xuống dốc, Riggan quyết tâm tự mình dàn dựng một vở kịch chuyển thể từ truyện ngắn của Raymond Carver. Nhưng đáng tiếc, đây không phải hành trình tìm kiếm bản thân, mà là những cố gắng tuyệt vọng để không bị lãng quên. Bộ phim là những gì chân thực, u tối còn sót lại phía sau bức màn sân khấu.
Chúng ta không được dẫn dắt từ lúc Riggan có ý tưởng đến khi vở kịch bắt đầu thành hình. Khung hình đầu tiên khán giả được xem chỉ là một cái quần lót. Đùa thôi (nhưng mà có thật). Vậy nên, phải lần mò qua cử chỉ và thái độ của Riggan để tìm ra nguyên nhân thật sự ẩn sau, thôi thúc cho những hành động (có thể nói là điên rồ) của ông ta. Từ đánh nhau, thế chấp tài sản đến cố ý làm bị thương diễn viên khác… tất cả chỉ để có một vở kịch hoàn hảo.
Đây là một ván cược, nhưng liệu có chỉ xoay quanh chuyện tiền bạc? Có lẽ là hơn thế. Mặc dù tài chính là một vấn đề lớn với Riggan, dễ thấy qua việc chật vật thuê sân khấu và diễn viên. Để có được vở kịch này, Riggan đã đổi bằng khoản tiền tiết kiệm cả đời và ngôi nhà cho Sam, con gái ông. Nhưng như vậy vẫn chưa là tất cả. Thứ thật sự đẩy Riggan đến bờ vực này chính là danh vọng, hay niềm khao khát sự tôn sùng hơn chỉ là nổi tiếng. Riggan muốn được biết đến như một diễn viên tài năng, cống hiến cuộc đời cho nghệ thuật chứ không chỉ nấp sau lớp mặt nạ siêu anh hùng hào nhoáng. Ông muốn được gọi là “artist” chứ không chỉ là “celebrity” và được giới “nghệ thuật ở trên” công nhận. Sự thôi thúc đến từ nỗi sợ bị lãng quên và khát khao được chú ý.
Bên cạnh nỗi lo về tiền bạc, Riggan còn có mối bận tâm về những nhà phê bình và nó cứ lớn dần lên sau mỗi buổi diễn thử. Vì dù sao, với Riggan, mục đích của vở diễn chính là được sự công nhận từ những con người này.
Những nhà phê bình, với người xem thì họ là ngọn đuốc dẫn lối nên nghiễm nhiên nắm trong tay quyền sinh sát cả một tác phẩm. Tác phẩm thành công hay thất bại, phụ thuộc một phần vào những lời nhận xét của giới chuyên môn này. Nhưng họ có thật sự đánh giá tác phẩm bởi chính nó hay nhận định bị lu mờ bởi định kiến và số đông như Tabitha? Điều này có lẽ là một mặt tối khó nhận ra của việc phê bình nếu chúng ta vẫn cứ dễ dãi với sự lười biếng và gắn những cái mác chung chung cho mọi thứ.
Quay lại với Riggan, khi lòng tự tôn và cái tôi quá lớn đang bên bờ sụp đổ, nó tạo ra Birdman, một giọng nói, một bản ngã thay thế để thúc đẩy việc thỏa mãn những ham muốn hèn mọn và đơn giản. Birdman luôn quẩn quanh trong tâm trí Riggan và sẽ xuất hiện khi ông ta hoang mang, yếu đuối nhất. Birdman phải bào mòn tâm trí và những quyết tâm của Riggan để tự nó được quay về những ngày xưa với franchise siêu anh hùng hoành tráng. Nhưng Birdman và Riggan là một. Nên có thể nói, Riggan đang đấu tranh với chính mình, với sự thèm khát danh vọng, cố gắng chối bỏ nó, nhưng mãi đến cuối, vẫn không làm được. Cái shadow đã đồng nhất với persona, còn self thì bị bỏ quên.
Nhưng sau khi hy sinh tất cả, Riggan có được gì? Có lẽ là sự trớ trêu. Riggan rời bỏ những bộ phim bom tấn hành động để đến với nghệ thuật sân khấu, nhưng khoảnh khắc để đời lại là một phát súng chí tử. Những yếu tố bạo lực từ Birdman vẫn không mất đi, chỉ là được lấp liếm một cách tinh vi hơn với lý do nghệ thuật. Riggan nhận được bài phê bình đánh giá cao nhưng thật ra, lại là một cái mác khác gắn lên thay cho “Birdman”. Điều này đã được chỉ rõ bởi tựa đề của phim: “Birdman or (The Unexpected Virtue of Ignorance)”. Điều thật sự ý nghĩa sau mọi thứ chính là Riggan đã làm lành được với Sam. Ông ta từng bỏ lại mọi thứ để lao đầu vào tìm kiếm danh vọng. Nhưng đến lúc có tất cả, Riggan mới chịu nhận ra điều mình thật sự khát khao là gia đình. Lại là một điều trớ trêu, nhưng có lẽ, ít đau đớn hơn cả.
Việc theo đuổi một điều gì đó lớn lao không làm cho cuộc sống ý nghĩa hơn, chỉ làm nó khác đi. Và đôi khi nhìn quá xa, ta dễ bỏ qua những thứ trước mắt. Liệu Riggan, bạn và tôi có thực sự tìm kiếm bản thân hay chỉ là bản thể được số đông chấp nhận? Câu trả lời có lẽ tùy thuộc vào cách nhìn nhận của mỗi người.
