Laptop ngày nay đẹp hơn laptop xưa rất nhiều, diện mạo của chúng thay đổi khó ngờ, thiết kế mỏng hơn, vật liệu chế tạo đa dạng hơn, viền màn hình mỏng hơn, trọng lượng nhẹ và vật liệu chế tạo cũng đa dạng, cao cấp hơn. Đó là chưa kể sự phát triển của công nghệ đem đến cho laptop những kết nối mới, tính năng mới chưa từng có. Thế nhưng đôi khi, mình vẫn nhớ đến những tính năng cũ mà hay, những thứ chỉ có trên laptop thời xưa.
Nói về thiết kế laptop thì có một vài thứ mình thích trên laptop đời cũ, không phải quá cũ như thời của những ông lớn IBM, Compaq đâu chỉ cần cách đây tầm 10 - 15 năm thôi.
Lúc đó, thứ mình thích nhất trên thiết kế máy có lẽ là nút gạt mở nắp máy! Những anh em xài laptop ThinkPad đời cũ hay những dòng máy của Toshiba, HP Business Notebook, Dell Latitude hẳn sẽ nhớ đến cái nút gạt đặc trưng này. Chiếc laptop có nút gạt để mở nắp máy đầu tiên mà mình xài là Compaq Presario M2000, vào khoảng những năm 2000. Mình cũng gắn bó với nhiều dòng máy của HP Compaq, ThinkPad T, Toshiba Satellite, Dell Precision và thậm chí là đến mãi sau này với con EliteBook 8770w thì nó vẫn còn nút để nhả chốt khóa màn hình.
Nói về thiết kế laptop thì có một vài thứ mình thích trên laptop đời cũ, không phải quá cũ như thời của những ông lớn IBM, Compaq đâu chỉ cần cách đây tầm 10 - 15 năm thôi.
Lúc đó, thứ mình thích nhất trên thiết kế máy có lẽ là nút gạt mở nắp máy! Những anh em xài laptop ThinkPad đời cũ hay những dòng máy của Toshiba, HP Business Notebook, Dell Latitude hẳn sẽ nhớ đến cái nút gạt đặc trưng này. Chiếc laptop có nút gạt để mở nắp máy đầu tiên mà mình xài là Compaq Presario M2000, vào khoảng những năm 2000. Mình cũng gắn bó với nhiều dòng máy của HP Compaq, ThinkPad T, Toshiba Satellite, Dell Precision và thậm chí là đến mãi sau này với con EliteBook 8770w thì nó vẫn còn nút để nhả chốt khóa màn hình.
Sự biến mất của thiết kế này mình nghĩ là do Ultrabook. Ultrabook mang đến một sự đổi mới mạnh mẽ về thiết kế laptop, những chiếc máy trở nên mỏng và nhẹ hơn thành ra việc trang bị một thiết kế ngàm khóa trên nắp màn hình sẽ không thể giúp chiếc máy mỏng đi được. Mình không phủ nhận chính sự loại bỏ này khiến chiếc máy mỏng hơn nhưng cá nhân mình vẫn có 1 chút hoài niệm, cảm giác thích thú khi nhấn nút nhả màn hình khi xử dụng những chiếc máy xưa, nó có gì đó rất chuyên nghiệp, cơ khí và là một thoái quen.
Thứ tiếp theo mình thấy không còn trên laptop ngày nay nữa là cổng VGA (trừ VAIO 😁). VGA (Video Graphics Array) là cái cổng có nhiều lỗ nằm trong một cái khuông hình thang cân, chuẩn này ra mắt từ năm 1986 và nó cực kỳ phổ biến bởi được dùng trên hầu hết các thiết bị có màn hình từ màn hình CRT đến TV màn hình phẳng, máy chiếu … vào cuối những năm 90 đầu 2000. VGA là giao tiếp analog, không thể truyền được tín hiệu kỹ thuật số như các giao tiếp đời mới bây giờ tức chỉ có thể truyền hình ảnh mà không thể truyền âm thanh như HDMI, thêm vào đó là hạn chế về độ phân giải tối đa QXGA (2048 x 1536 px) với tốc độ quét 85 Hz nên cùng với sự phát triển của nội dung số phân giải cao, VGA trở nên lỗi thời. Năm 1999 thì VGA được thay thế bằng DVI (Digital Visual Interface) có thể truyền tải cả tín hiệu analog lẫn digital và đến giờ anh em vẫn có thể thấy DVI trên một số card đồ họa giá rẻ. Trên laptop bây giờ thì VGA không còn nữa, DVI cũng không luôn.
Mình nghĩ cũng giống như xu hướng mỏng nhẹ của laptop và sự cải tiến về công nghệ của các cổng trình xuất đời mới như HDMI và DisplayPort, VGA và DVI đều quá to và dĩ nhiên không thể so bì về cấu hình trình xuất.
Tương tự với những cổng cỡ lớn như Parallel - cổng này được thiết kế bởi Centronics và IBM và nó được xem là tiền thân của USB bởi chức năng tương tự: kết nối các thiết bị ngoại vi thời kỳ đầu như ổ đĩa quang gắn ngoài, ổ đĩa mềm gắn ngoài, modem hay thậm chí là gamepad, joystick.
Bàn phím kiểu cũ. Mình vẫn thích bàn phím kiểu cũ này hơn là chiclet bây giờ vì nhiều lý do trong đó lý do lớn nhất là tốc độ gõ. Vaio là hãng đầu tiên đưa thiết kế bàn phím với các phím tách rời nhau, lúc đó gọi là islanded key (phím dạng đảo), giờ là chiclet. Các phím trên bàn phím laptop kiểu cũ không tách biệt bởi phần khung, giữa các phím vẫn có một khoảng trống và keycap thì to hơn với phần rìa keycap thường được vát xuôi xuống. Chính thiết kế này khiến chúng ta có thể lướt nhanh giữa các phím hơn. Dù vậy thiết kế này vẫn có nhược điểm mà mình nghĩ lớn nhất là khả năng lọt bụi, vụn thức ăn … vào bàn phím từ đó ảnh hưởng đến tuổi thọ của phím.
Thật sự nếu anh em từng gõ phím trên những chiếc ThinkPad T60 T61 hay cũ hơn thì cảm giác gõ sẽ khác khá nhiều so với ThinkPad đời mới bây giờ với thiết kế phím chiclet. Chiếc R50e này cũng không có bàn rê, chỉ có TrackPoint nhưng giờ ThinkPad và nhiều dòng máy doanh nhân vẫn còn dùng nó. Mời anh em đọc lại bài:
Quảng cáo
Pin tháo rời! Cũng giống như điện thoại ngày nay không còn nhiều mẫu có thiết kế pin có thể tháo rời được thì laptop cũng vậy, thực tế thì nhiều dòng máy đặc biệt là dòng doanh nghiệp vẫn có thiết kế pin tháo rời nhưng trên laptop phổ thông và thiết kế mỏng thì pin đã được tích hợp. Việc tích hợp pin vào máy sẽ tiết kiệm được chi phí làm pin, tận dụng được không gian và công nghệ pin giờ cũng đã tốt hơn xưa, bền hơn nên việc thiết kế pin tháo rời không còn cần thiết nữa.
Gần cục pin thì có cái tem cho biết phiên bản Windows cài trên máy kèm số đăng ký. Giờ thì cái tem này cũng đã biến mất bởi bản quyền Windows bây giờ tích hợp trên BIOS luôn, anh em cài lại Windows thì bản quyền tự động kích hoạt.
Ổ CD, DVD cũng đã biến mất trên laptop ngày nay. Thử hỏi anh em rằng bây giờ anh em có xem phim trên đĩa DVD hay Blu-ray không? Hay anh em có thường nghe nhạc bằng đĩa CD không? Mình nghĩ là vẫn còn những anh em thích thưởng thức nội dung trên đĩa nhưng không nhiều và anh em sẽ có xu hướng dùng thiết bị chuyên dụng để thưởng thức hơn thay vì ổ quang trên laptop. Nội dung số lên ngôi, mọi thứ đều nằm trên Internet thành ra ổ quang mất dần vai trò và sự biến mất của nó dọn đường cho thiết kế mỏng hơn. Không gian chiếm dụng của ổ quang rất nhiều nên phần không gian này giờ được nhường cho pin, tản nhiệt …
Khe PCMCIA - cái khe này mình nghĩ anh em xài máy trạm di động bây giờ vẫn còn thấy, cụ thể là trên chiếc ThinkPad P70 của mình vẫn còn. Tuy nhiên mình dòm lại tất cả những chiếc máy mình từng xài đời trước như Toshiba Satelite L55, Dell Vostro 1000 … thì vẫn có cái khe này. PCMCIA viết tắt của Personal Computer Memory Card International Association … phù mệt quá nhưng những người xài laptop lcus đó hay gọi là khe PC Card hay Express Card sau này. Cái tên quá dài của nó còn bị chế giễu là "People Can't Memorize Computer Industry Acronyms" (Người ta không thể nhớ được cái từ viết tắt chuyên ngành máy tính này :D).
Quảng cáo
Chức năng của nó là để gắn card mở rộng, nó như một khe thẻ nhớ vậy nhưng chức năng thiều nhiều hơn bởi loại card gắn vào có thể là card nhớ (để mở rộng bộ nhớ) nhưng cũng có thể biến nó thành một đầu đọc thẻ nhớ loại khác của máy ảnh số, hay cũng có thể là modem, các loại cổng kết nối khác. Về sau thì mình thường dùng khe này với thế hệ Express Card với 2 loại card mở rộng phổ biến là ExpressCard ra 2 cổng USB 3.0 và ExpressCard WWAN để gắn SIM xài dữ liệu di động. Đối với mình thì cái khe PCMCIA này thú vị nhất trong số những kết nối mà mình từng xài trên laptop, rất là ngầu và đa năng.
Cuối cùng là gì ta? À có thể anh em ít để ý nhưng phần rìa của laptop bây giờ phẳng và bén quá, đặt tay lên gõ khá là cấn, không như thiết kế cong và công thái học như laptop hồi xưa. Thật vậy, xưa laptop có rìa trước chỗ nghỉ tay được bo cong, đặt tay vào rất êm. Giờ xu hướng thiết kế máy mỏng, gọn nên rìa được vát phẳng luôn, đẹp thì có đẹp đấy nhưng về độ thoải mái thì không bằng.
Anh em còn nghĩ ra thứ gì xưa rất phổ biến trên laptop mà giờ đã biến mất nữa thì comment thêm bên dưới nha.
