Bước ngoặt trớ trêu của khoa học, cái cây tạo ra thứ sản phẩm gây ra cái chết của hàng chục triệu người trên toàn thế giới mỗi năm, lại đang là thứ giúp ích cho công cuộc tìm ra và sản xuất vaccine COVID-19, thứ có thể cứu sống cho hàng chục triệu người khác. Đấy chính là cây thuốc lá (Nicotiana benthamiana). Hai công ty hóa sinh đang sử dụng cây thuốc lá làm nền tảng để tạo ra loại protein quan trọng dùng trong vaccine ngăn ngừa COVID-19.
James Figlar, phó chủ tịch nghiên cứu và phát triển của công ty thuốc lá R.J. Reynolds, đơn vị nắm giữ Kentucky Bioprocessing, một trong số những công ty nghiên cứu phát triển vaccine COVID-19 từ những protein trích xuất từ cây, nói rằng: “Rõ ràng có sự trớ trêu ở đây. Nếu bạn muốn hoài nghi thì tùy bạn. Nhưng chúng tôi muốn nghĩ rằng sau tất cả, cây thuốc lá cũng chỉ là một loại cây như hàng tỉ loại cây khác.”
Về cơ bản, vaccine hoạt động bằng cách đánh lừa hệ miễn dịch của con người, rằng cơ thể người bị mầm bệnh tấn công, để “cập nhật” hệ miễn dịch trong trường hợp xấu, khi mầm bệnh thật sự xâm nhập vào cơ thể con người. Có vài cách để làm điều đó. Một trong số đó là đưa vào cơ thể một thứ gì đó “trông giống” virus, nhưng không có khả năng gây bệnh. Đó là cách mà Kentucky Bioprocessing đang ứng dụng để phát triển vaccine COVID-19.
Vaccine COVID-19 làm từ cây thuốc lá như thế nào?
Để làm ra vaccine, đầu tiên công ty hóa sinh bắt đầu với hạt giống cây thuốc lá trồng trong nhà kính. Khi cây được 25 ngày tuổi, chúng được nhúng vào dung dịch chứa những vi khuẩn tấn công thực vật, vốn là những vi sinh vật có thể gây bệnh cho cây. Trong trường hợp này những vi sinh vật đó đã được biến đổi gen, chứa hướng dẫn để cây thuốc lá tạo ra một loại protein giống hệt như của chủng coronavirus gây ra COVID-19. Cây sẽ nhận những hướng dẫn từ vi khuẩn và làm theo ý muốn của con người.
Bảy ngày sau khi nhúng trong dung dịch vi khuẩn thực vật, những cây thuốc lá sẽ được thu hoạch, trải qua quá trình trích xuất và thanh lọc, để thu được 99.9% protein không có tạp chất. Trong khi đó những cây thuốc lá khác được trồng với quá trình tương tự, nhưng để tạo ra những hạt siêu nhỏ dùng làm “phong bì” chứa protein kể trên khi sản xuất vaccine. Sau khi cả hai công đoạn hoàn tất, quá trình phản ứng hóa học sẽ kết hợp protein vào gói đựng. Kết quả là một giải pháp có thể đưa vào cơ thể người như vaccine, kích hoạt quá trình sản sinh kháng thể, thứ trên lý thuyết có thể giúp con người miễn dịch với COVID-19.
Bên cạnh Kentucky Bioprocessing, Medicago của Canada cũng đang sử dụng cây thuốc lá để sản xuất vaccine COVID-19. CEO của Medicago, Bruce Clark cho biết: “Về cơ bản thì gói protein đó giống hệt như con virus. Vì thế khi vaccine được đưa vào cơ thể, nó có thể tạo ra phản ứng hệt như khi con người nhiễm virus, nhưng gói protein này hoàn toàn không có dữ liệu gen, nên không thể gây bệnh cho con người.”
Medicago đã bắt đầu quá trình thử nghiệm vaccine COVID-19 trích từ cây thuốc lá trên người, và kết quả sẽ có sớm. Một lợi thế của vaccine COVID-19 từ cây thuốc lá, theo Kentucky Bioprocessing, đó là chúng có thể lưu trữ và vận chuyển ở nhiệt độ bình thường, khiến việc phân phối và sử dụng tiện lợi hơn rất nhiều.
Theo NPR