So sánh tình huống sử dụng thực tế USB-C và lightning: chẳng cái nào hoàn hảo đâu!

Sau này, các mẫu tai nghe USB-C của nhiều hãng có những khuyến cáo dùng nguồn sạc có mức điện áp thấp, lý tưởng nhất là nguồn từ cổng USB-A của máy tính. Rõ ràng độ tin cậy của USB-C trong tình huống này đã bị thua thiệt hơn.

USB-C hỗ trợ công suất lên đến 100W với nhiều tiêu chuẩn: lợi và hại

OK. Chúng ta có một giao tiếp đa năng, phục vụ sạc cho mọi thiết bị từ đồ cạo râu Xiaomi cho đến cả router Google Wifi. Sự ‘lợi’ & ‘hại’ nó đến từ đây khi anh em lúc này cần suy nghĩ việc cắm nó vào một thiết bị bất kỳ có sử dụng được ngay không?

Mình gặp trường hợp nhiều thiết bị không hỗ trợ chuẩn USB Power Delivery nên khi cắm sạc nguồn vào USB-C → USB-C thì bị chặn nguồn sạc. Một vài thiết bị từng bắt gặp là Vsmart Star hay quạt Solove F5 (Xiaomi), dao cạo râu Zhibai (Xiaomi). Vậy rồi một sợi cáp USB-A sang USB-C mới có thể giải quyết được việc này vì nó không hỗ trợ profile PD.



Và tất nhiên, anh em thấy rằng những công nghệ sạc nhanh hàng đầu phương Bắc như OPPO VOOC, OnePlus Warp Charge, realme Dart Charge, Huawei SuperCharge, vivo FlashCharge, Xiaomi… và ngay cả Qualcomm QuickCharge 4.0+ đều có chung đặc điểm là đầu vào sạc là… USB-A. Những sợi cáp này được tuỳ biến để tăng điện áp lên cao hơn do mỗi hãng giữ cho mình một bí quyết công nghệ.

Nếu sử dụng USB Power Delivery, câu chuyện mới chỉ dừng lại ở công suất trung bình 18W cho hầu hết các thiết bị smartphone hiện tại. May ra chỉ có Samsung họ hỗ trợ sạc 45W cho Note10+ hay S20 Ultra bởi profile mở rộng của PD là PPS. Ủa rồi tự dưng Note20 Ultra cắt đi của người ta… Có buồn không cơ chứ. Samsung gần đây sử dụng USB-C PD PPS công suất 25W cao hơn cho những thiết bị mới, thay vì tự phát triển công nghệ riêng biệt như những hãng còn lại.

Lightning có các công suất sạc nhanh là 18W, mới đây là 20W. Thực ra trước đó Apple đã phát triển sạc nhanh 30W qua cổng lightning cho mẫu iPad Pro 12.9 thế hệ đầu tiên. Tuy nhiên nó không phổ biến rộng rãi bởi Apple chỉ đi kèm củ sạc 12W, dây lightning cũ trong hộp, và những phụ kiện USB-C của Apple lúc đó như sạc 29W, dây USB-C lightning có mức giá đầu tư tổng cộng khoảng… 70 USD. Điều kinh khủng nhất lúc bấy giờ là Apple chưa đưa ra đặc điểm kỹ thuật MFi với USB-C và lightning cho các bên thứ 3. Thế là công nghệ sạc nhanh từ cổng lightning lúc đó đã không được nhiều người biết đến.

https://tinhte.vn/thread/ipad-pro-12-9-sac-nhanh-hon-64-voi-bo-sac-usb-c-moi.2565636/

Apple chuyển từ lightning qua USB-C cho iPad Pro từ 2018, thế là những ưu điểm ngon lành nhất của lightning đã dần bị lãng quên.

USB-C gây rối não trong việc chọn phụ kiện

Vào nhanh vấn đề luôn: chiếc MacBook Pro 13 (2016) đi kèm trong hộp phụ kiện là sợi cáp USB-C hai đầu chỉ hỗ trợ công suất tối đa 61W. Mình đem sợi cáp này gắn vào cục sạc 87W của MacBook Pro 15 inch và thấy ngay giá trị 61W sạc trong phần About. Bảo sao mà lúc render phim của máy này lúc cắm sạc nó không ngon lành lắm.



Nếu anh em để ý sẽ thấy Apple rất khắc khe trong việc sử dụng cổng USB-C trên iPad và MacBook. Khi họ đã làm USB-C như vậy tức là họ muốn tất cả những thiết bị có đầu chuyển USB-C khi kết nối vào sẽ luôn hoạt động đầy đủ tính năng nếu nó đúng chuẩn. Rõ ràng việc tương thích Thunderbolt 3 trên 4 cổng USB-C của MacBook Pro khiến anh em chẳng cần quan tâm nó có kén thiết bị kết nối hay không. Còn iPad Pro thì hơi tiếc là nó không hỗ trợ Thunderbolt 3, nhưng chúng ta vẫn kết nối những hub mở rộng để xuất màn hình ngoài dễ dàng.

Còn USB-C cho các thiết bị khác thì sao? Với điện thoại, anh em không thể biết được chiếc máy đang dùng có khả năng xuất tín hiệu màn hình hay không? Có hỗ trợ USB 3 tốc độ cao hay không? Rồi còn cả vế trên mình nói về vụ sạc nhanh riêng của từng hãng… Những mẫu máy tầm trung như Samsung Galaxy A51 sẽ khó có cơ hội sử dụng cổng USB-C tốc độ cao, xuất tín hiệu màn hình.

Còn lightning thì sao: iPhone được Apple tạo ra để có thể kết nối các phụ kiện lightning và xuất được tín hiệu HDMI ra bên ngoài ngay từ chiếc iPhone 5. Nhược điểm trên iPhone thì anh em cũng đã rõ là việc nó không hỗ trợ giao tiếp USB 3.0 trở lên, dẫn đến việc restore hay backup iPhone vào PC/macOS trở nên lâu hơn. Và anh em tín đồ Táo sẽ có lý do để giải thích là dùng backup kiểu cloud, hay AirDrop. OK cũng được, nhưng iCloud cũng tốn tiền mua thêm mà. Thực ra Apple đã phát triển hệ phụ kiện USB 3 lightning để thay thế những phiên bản cũ, nó phục vụ hữu ích một thời gian cho iPad Pro 12.9 (gen 1, gen 2 lightning), iPad Pro 10.5 (lightning).

Với máy tính, một chiếc laptop với cổng USB-C ngoài MacBook thì anh em cần phải tìm hiểu nó làm được gì trên PC. Trước đây nhiều dòng laptop Envy của HP có cổng USB-C với tia sét, nhưng đó không phải logo Thunderbolt 3 hay sạc vào đâu đâu mà chỉ là logo để biểu thị tính năng sạc thiết bị bên ngoài khi gặp máy (phức tạp thiệt). Thế là một mod bên mình ngay lập tức bán chiếc máy vừa mua đó đi liền. Mình cũng gặp trường hợp có bạn dùng laptop có sẵn cổng HDMI để xuất màn hình rồi, nhưng chẳng hiểu sao đi kiếm cổng chuyển USB-C HDMI về để gắn vào laptop có cổng USB-C chỉ hỗ trợ USB 3.1 (không xuất tín hiệu màn hình).

Cổng USB-C này chỉ hỗ trợ cắm thiết bị bên ngoài, không dùng để sạc vào cho laptop hay thiết bị logo Thunderbolt 3.

Về kết nối âm thanh, thiết bị dùng cổng lightning được các hãng sản xuất đưa vào tiêu chuẩn gọi là iPod Integration. Từ hồi cổng 30-pin cũ, iPhone có thể kết nối vào USB của những dàn âm thanh để phát nhạc ngay lập tức nhờ cơ chuyển đổi DAC bên trong. Tương tự như vậy, cổng lightning tiếp nối tính năng này nên việc kết nối lightning để làm nguồn nhạc cho thiết bị âm thanh là rất dễ dàng. Lúc này việc đánh giá chất lượng âm thanh phụ thuộc vào ampli của thiết bị khác, cái iPhone chỉ truyền dữ liệu nhạc digital qua lightning để giải mã.

Còn câu chuyện về USB-C sang 3.5mm thì rối hơn. Có hai dạng máy cho những sản phẩm này. Một là theo cách mà lightning làm, tức là cổng USB-C không tích hợp chip DAC âm thanh cho đường tín hiệu ra, dẫn đến việc đầu chuyển USB-C phải tích hợp DAC để chuyển tín hiệu âm thanh ra 3.5mm. Thực ra mình thích dạng này vì nó gắn vào bất kỳ thiết bị nào cũng có cơ hội xài được. Cách dễ nhất là bạn cắm thử cổng chuyển 3.5mm của Google Pixel hay HTC vào máy tính xem nó phát được không nhé.

https://tinhte.vn/thread/adapter-usb-c-audio-co-may-loai-vi-sao-doi-luc-cam-vao-nhung-lai-khong-co-am-thanh.2951275/

Phương án hai được nhiều hãng lựa chọn hơn là vẫn tích hợp DAC audio bên trong máy. Lúc này vai trò của USB-C 3.5mm chỉ là dây dẫn tín hiệu. Bphone 3 là một trong những chiếc điện thoại có cơ chế như vậy nên đầu chuyển USB-C 3.5mm của máy đó chẳng xài tuỳ tiện được cho những thiết bị khác. Tương tự như vậy Sony đã... quay trở lại dùng cổng 3.5mm cho Xperia 1 II sau một thời gian loại bỏ từ XZ2. Ông đi làm máy nghe nhạc mà bỏ 3.5mm thì mất lợi thế thật. Các cổng chuyển này không thể dùng cho iPad Pro 2018 được, vì nó làm gì có DAC bên trong cổng chuyển như Appel, Google Pixel hay HTC, rộng ra là các hãng âm thanh như Fiio...

Phụ kiện lightning mắc, nhưng USB-C quá nhiều giao thức bên trong

Apple bán cho chúng ta những phụ kiện lightning giá cao, nhưng họ vốn có tiêu chuẩn khắt khe nên anh em mua phụ kiện lightning xuất tín hiệu màn hình, mạng LAN, đầu đọc thẻ nhớ… thì chẳng cần suy nghĩ. Tất nhiên phụ kiện trôi nổi thì mình bỏ qua vì lỡ đâu mua về nó không chạy.

Cổng lightning sang USB 3.0 cho iPad Pro cũ, cần nguồn phụ là lightning để cấp nguồn nếu gắn ổ cứng ngoài.

USB-C thì rối hơn vậy rất nhiều: từ cáp sạc anh em phải quan tâm nó là loại 3A (60W) hay 5A (100W), cáp đó là băng thông USB 2.0 (không xuất được màn hình, tốc độ chép chậm) hay USB 3.1 10 Gbps hay Thunderbolt 3, mà Thunderbolt 3 là 20 Gbps hay 40 Gbps nữa. Cáp USB-C đến từ các hãng smartphone Trung Quốc thì mất cáp một phát là khổ sở đi mua lại để còn giữ tính năng sạc nhanh.


Cáp 5A (bên phải) của sạc Samsung 45W dày hơn thấy rõ so với 3A (trái)

Nếu anh em nghĩ lightning không hỗ trợ USB 2.0 thì các máy flagship của Android đều kèm theo hộp máy là cáp… USB 2.0, cho dù nó có sạc nhanh 65W, 120W đi chăng nữa. Mình nhớ có một thời gian cũng phải khổ sở đặt mua cáp USB-C 3.1 để xuất tín hiệu màn hình ra bên ngoài. Sau đó phải luôn giữ cáp này ở một nơi phù hợp để còn chuyển dữ liệu qua lại giữa các máy Android tốc độ cao. Nó cũng giống như câu chuyện anh em phải đi mua cục sạc thêm cho iPhone 12 nếu chưa có trong tay gì cả. Thôi thì cuộc chơi nào chẳng phải tốn kém, tốn kém để tiết kiệm thời gian thì cũng nên phải không?

Lời kết

Mình vẫn nghĩ rằng USB-C là một chuẩn rất tuyệt, tuy nhiên không phải vì thế mà lightning mất đi lợi thế của họ. Nếu đang có một hệ sinh thái thiết bị Apple thì anh em sẽ không cảm thấy lightning là một chuẩn kết nối lỗi thời, tốc độ chậm. Chỉ là Apple không chịu làm USB 3.0 trên iPhone bởi giới hạn khả năng xuất ngược nguồn điện cho các thiết bị ra bên ngoài. Vì vậy Apple mới định hướng iPad Pro sử dụng USB-C để kết nối được nhiều thiết bị bên ngoài hơn.

Lightning vẫn thích hợp dùng trên iPhone và các thiết bị khác từ Apple. Công việc dùng đến dữ liệu với iPhone nhiều nhất có lẽ là iCloud được Apple giải quyết bằng internet, Wi-Fi 6 hay 5G.

Trên đây là những trải nghiệm thực tế của mình về việc dùng những phụ kiện, cáp kết nối, adapter này nọ các kiểu. Hy vọng anh em thảo luận và góp ý thêm nếu có những ý tưởng hay chia sẻ hay.