Một thể đột biến của virus SARS-CoV-2 xuất hiện ở Anh trong thời gian gần đây, với một số khác biệt về mặt di truyền và có khả năng lây lan dễ dàng hơn. Các nhóm chuyên gia nhanh chóng vào cuộc và dưới đây là những hiểu biết đầu tiên nhất mà chúng ta có thể biết được về chủng virus mới này.
Không. Nó chỉ là một trong số rất nhiều biến thể đã phát sinh kể từ lúc coronavirus SARS-CoV-2 bắt đầu lan rộng trên toàn thế giới. Càng có nhiều virus nhân lên, khả năng xuất hiện các biến thể càng lớn và biến thể mà chúng ta muốn nhắc đến trong bài viết này được gọi là B.1.1.7.
Các nhà khoa học bắt đầu bị thu hút bởi biến thể mới từ tháng 12, khi nó xuất hiện ngày càng nhiều trong các mẫu dịch thu thập được từ các bệnh nhân ở miên nam nước Anh. Nguồn gốc của nó dường như bắt đầu từ một bệnh nhân bị nhiễm hồi đầu tháng 9 năm nay.
Khi các nhà nghiên cứu phân tích kỹ bộ gen của biến thể này, họ bất ngờ bởi số lượng đột biến ghi nhận được nhiều hơn so với phần lớn các biến thể từng được xác định trước đó. Hầu hết các đột biến phát sinh trong coronavirus đều có hại cho bản thân virus hoặc không có tác dụng theo cách này hay cách khác. Nhưng một số đột biến tìm thấy trong B.1.1.7 trông như thể chúng có khả năng ảnh hưởng đến cách virus lây lan.
Nó có phải là một virus hoàn toàn mới không?
Không. Nó chỉ là một trong số rất nhiều biến thể đã phát sinh kể từ lúc coronavirus SARS-CoV-2 bắt đầu lan rộng trên toàn thế giới. Càng có nhiều virus nhân lên, khả năng xuất hiện các biến thể càng lớn và biến thể mà chúng ta muốn nhắc đến trong bài viết này được gọi là B.1.1.7.
Vì sao biển thể corona mới này lại gây chú ý như vậy?
Các nhà khoa học bắt đầu bị thu hút bởi biến thể mới từ tháng 12, khi nó xuất hiện ngày càng nhiều trong các mẫu dịch thu thập được từ các bệnh nhân ở miên nam nước Anh. Nguồn gốc của nó dường như bắt đầu từ một bệnh nhân bị nhiễm hồi đầu tháng 9 năm nay.
Khi các nhà nghiên cứu phân tích kỹ bộ gen của biến thể này, họ bất ngờ bởi số lượng đột biến ghi nhận được nhiều hơn so với phần lớn các biến thể từng được xác định trước đó. Hầu hết các đột biến phát sinh trong coronavirus đều có hại cho bản thân virus hoặc không có tác dụng theo cách này hay cách khác. Nhưng một số đột biến tìm thấy trong B.1.1.7 trông như thể chúng có khả năng ảnh hưởng đến cách virus lây lan.
Vậy thì biến thể mới này có dễ lây hơn hay không?
Theo những gì đang diễn ra thì đúng là như vậy. Trong quá trình nghiên cứu sơ bộ, các chuyên gia ở Anh nhận thấy số ca nhiễm của biến thể mới rõ ràng nhiều hơn đáng kể ở khu vực đề cập bên trên. Tuy nhiên, việc một dòng virus trở nên phổ biến hơn không phải là bằng chứng cho thấy nó lây lan nhanh hơn những dòng khác. Rủi ro có thể là yếu tố mà chúng ta cần nói đến trong trường hợp này.
Mặc dù vậy, các bằng chứng dịch tễ học thu thập được cho đến nay từ Anh dường như cho thấy rằng biến thể này đang lây lan rất tốt. Ở những vùng mà biến thể virus mới dần phổ biến hơn, tổng số ca nhiễm thực sự gia tăng một cách đột biến. Theo nhà dịch tễ học Neil Ferguson, tốc độ lây truyền của B.1.1.7 tăng ít nhất 50-70% so với các biến thể khác ở Anh Quốc.
Trước đây, trẻ em là đối tượng ít bị nhiễm bệnh hoặc lây lan bệnh ít hơn so với người lớn. Nhưng điều này không còn đúng với biến thể virus mới bởi trẻ em gần như cũng "nhạy cảm với virus" tương tự như người trưởng thành. Trong quy mô phòng thí nghiệm, các nhà khoa học sau quá trình quan sát khả năng virus đột biến này nhiễm bệnh cho các tế bào khoẻ mạnh đã kết luận chúng rõ ràng lây nhanh hơn nhiều so với biến thể 614G ghi nhận trước đó.
Vậy virus corona đột biến này có gây bệnh nặng hơn không?
Ít nhất tới thời điểm này thì vẫn chưa có bằng chứng để khẳng định điều đó. Nhưng rõ ràng, đây là vấn đề mà các nhà khoa học cần phải xem xét một cách nghiêm túc trước khi đến giai đoạn "trở tay không kịp". Ở Nam Phi, người ta cũng đã ghi nhận một biến thể có mang đột biến tương tự như B.1.1.7. Tốc độ lây lan của biến thể này cũng rất nhanh và trong vài nghiên cứu sơ bộ, các bác sĩ nhận thấy số người nhiễm biến thể virus này có nồng độ virus cao hơn ở đường hô hấp trên của họ. Đối với nhiều căn bệnh gây ra bởi virus, hiện tượng này sẽ khiến bệnh nhân có các triệu chứng nghiêm trọng hơn.
Biến thể bất thường này xuất phát từ đâu?
Đây là chủ đề gây tranh cãi nhiều nhất đối với B.1.1.7. Một số ý kiến cho rằng có thể đột biến đã khởi nguồn bên trong một nhóm vật chủ đặc biệt nào đó. Đối với một ca nhiễm virus điển hình, người đó sẽ bị nhiễm và lây lan vài ngay trước khi xuất hiện các triệu chứng. Khi hệ thống miễn dịch bắt đầu triển khai các cơ chế phòng vệ, số lượng coronavirus bên trong cơ thể sẽ giảm dần. Đối với những trường hợp bị nặng, virus thường sẽ bị loại bỏ hoàn toàn khỏi cơ thể sau vài tuần.
Quảng cáo
Ở những người có hệ miễn dịch kém, mọi chuyện không đơn giản như thế. Bên trong cơ thể họ, virus có thể tồn tại và phát triển mạnh mẽ trong nhiều tháng liền. Các nghiên cứu thực hiện đối với những ca bệnh này đã rút ra một kết luận rằng khi virus ngày càng gia tăng, số lượng đột biến tạo ra cũng tích lũy nhiều hơn. Sau đó, quá trình chọn lọc tự nhiên sẽ tạo ra một nhóm các virus có thể lẩn tránh hoàn toàn khỏi hệ miễn dịch. Ngoài ra, các loại thuốc sử dụng trong quá trình điều trị các triệu chứng cũng có thể góp phần hình thành nên những đột biến nói trên.
Ngoài ra, virus cũng có thể bị đột biến khi chúnh truyền sang động vật, sau đó nhiễm ngược lại cho con người.
Liệu vắc xin hiện tại có hoạt động hiệu quả trong việc ngăn chặn biến thể mới hay không?
Phần lớn các chuyên gia đều đồng tình với nhau rằng vắc xin vẫn sẽ hoạt động tốt đối với mọi trường hợp, dù vậy vẫn không loại trừ khả năng nào. Hiện tại, Mỹ đã cấp phép cho 2 loại vắc xin, 1 do công ty Moderna phát triển và 1 của Pfizer and BioNTech. Cả 2 loại vắc xin này đều tạo ra khả năng miễn dịch đối với coronavirus bằng cách dạy cho hệ thống miễn dịch của chúng ta tạo ra kháng thể đối với một loại protein nằm trên bề mặt của virus, được gọi là spike (gai).
Những gai này trên virus sẽ chịu trách nhiệm bám vào tế bào, tạo ra một con đường để xâm nhập vào bên trong. Kháng thể tạo ra nhờ vắc xin sẽ bám vào đầu của những gai này, khiến cho virus không thể nào xâm nhập vào bên trong tế bào khoẻ mạnh. Để dễ hình dung, có thể tưởng tượng rằng các biến thể của virus sẽ có hình dạng gai hơi khác một chút, khiến cho kháng thể khó bám vào hơn.
Hiện nay, các chuyên gia không nghĩ rằng những biến thể như vậy có thể "qua mặt" được vắc xin. Một số nghiên cứu được triển khai nhằm phân tích cấu trúc protein của virus đột biến cũng đã xác nhận điều đó. Vì vậy, có thể tạm yên tâm rằng nếu được tiêm ngừa, bạn vẫn có thể đang an toàn trước sự tấn công của SARS-CoV-2 và các biến thể của chúng.
Nguồn: nytimes
Quảng cáo
