Hơn một thập kỷ, màn hình tỷ lệ 16:9 là tiêu chuẩn của rất nhiều chiếc laptop. Nhưng cuối cùng ở CES 2021, có vẻ như trào lưu này đã chấm dứt. Hầu hết tất cả những chiếc laptop cao cấp không được định hướng tới người dùng chơi game được giới thiệu tại CES 2021 đều không sử dụng panel màn hình tỷ lệ 16:9. Bản thân cuhiep cũng từng có lần chê màn laptop 16:9 khá gắt, và âu cũng có lý do cả.
Trước hết, 16:9 chưa bao giờ là tiêu chuẩn mà tất cả những màn hình máy tính chạy theo. Cái thời PC còn dùng màn CRT, những chiếc màn hình 17 hay 21 inch tỷ lệ 4:3 giống hệt như những chiếc TV dùng bóng cathode của thời đó, đem lại tỷ lệ gần như ngang bằng khi hiển thị thông tin theo chiều ngang và chiều dọc. Thế rồi, đến quãng năm 2009, khi TV dần chuyển sang panel tỷ lệ 16:9 như bây giờ, các đài truyền hình cũng thay đổi format hình ảnh từ 4:3 sang 16:9, kể cả những kênh truyền hình HD lẫn SD (Standard Definition). Không may, các nhà sản xuất laptop và màn hình PC cũng lần lượt theo chân xu hướng của truyền hình thế giới.
Phải khẳng định lại, ngoài giải trí (xem phim, chơi game) ra, gần như không có lợi thế nào khác đối với năng suất lao động của anh em cả. Trừ phi anh em dùng màn kích thước lớn, cỡ 24 inch đổ lên, thì 16:9 vẫn còn gọi là dùng được để phục vụ công việc. Còn trên những chiếc laptop 13 đến 15, hay thậm chí là 17 inch, chiều cao của tỷ lệ màn hình khiến không gian hiển thị thông tin theo chiều dọc trở nên thiếu thốn, anh em sẽ phải cuộn chuột nhiều hơn để làm việc. Bản thân cách chúng ta xử lý thông tin hàng ngày cũng theo chiều dọc, đọc trang web, xem tài liệu, văn bản phải cuộn từ trên xuống, vuốt Facebook cũng từ trên xuống, chứ không mấy khi vuốt ngang để tối ưu tỷ lệ 16:9 ngang. Nói đi thì cũng phải nói lại, đối với nhu cầu giải trí, xem phim 16:9 hay 21:9 đúng là đã hơn, chơi game cũng vậy.
Đối với laptop phục vụ công việc, những tỷ lệ màn hình như 16:10 hay thậm chí là 3:2 cho phép hiển thị nhiều thứ hơn theo chiều dọc, đọc được nhiều hơn trong cùng số lượt cuộn chuột. MacBook trước giờ luôn dùng màn hình tỷ lệ 16:10, còn Surface của Microsoft thì dùng màn tỷ lệ 3:2. Chỉ cần thông số đó cũng đã khiến công việc trở nên trơn tru hơn nhiều so với màn hình 16:9 rồi.
Trước hết, 16:9 chưa bao giờ là tiêu chuẩn mà tất cả những màn hình máy tính chạy theo. Cái thời PC còn dùng màn CRT, những chiếc màn hình 17 hay 21 inch tỷ lệ 4:3 giống hệt như những chiếc TV dùng bóng cathode của thời đó, đem lại tỷ lệ gần như ngang bằng khi hiển thị thông tin theo chiều ngang và chiều dọc. Thế rồi, đến quãng năm 2009, khi TV dần chuyển sang panel tỷ lệ 16:9 như bây giờ, các đài truyền hình cũng thay đổi format hình ảnh từ 4:3 sang 16:9, kể cả những kênh truyền hình HD lẫn SD (Standard Definition). Không may, các nhà sản xuất laptop và màn hình PC cũng lần lượt theo chân xu hướng của truyền hình thế giới.
Phải khẳng định lại, ngoài giải trí (xem phim, chơi game) ra, gần như không có lợi thế nào khác đối với năng suất lao động của anh em cả. Trừ phi anh em dùng màn kích thước lớn, cỡ 24 inch đổ lên, thì 16:9 vẫn còn gọi là dùng được để phục vụ công việc. Còn trên những chiếc laptop 13 đến 15, hay thậm chí là 17 inch, chiều cao của tỷ lệ màn hình khiến không gian hiển thị thông tin theo chiều dọc trở nên thiếu thốn, anh em sẽ phải cuộn chuột nhiều hơn để làm việc. Bản thân cách chúng ta xử lý thông tin hàng ngày cũng theo chiều dọc, đọc trang web, xem tài liệu, văn bản phải cuộn từ trên xuống, vuốt Facebook cũng từ trên xuống, chứ không mấy khi vuốt ngang để tối ưu tỷ lệ 16:9 ngang. Nói đi thì cũng phải nói lại, đối với nhu cầu giải trí, xem phim 16:9 hay 21:9 đúng là đã hơn, chơi game cũng vậy.
Đối với laptop phục vụ công việc, những tỷ lệ màn hình như 16:10 hay thậm chí là 3:2 cho phép hiển thị nhiều thứ hơn theo chiều dọc, đọc được nhiều hơn trong cùng số lượt cuộn chuột. MacBook trước giờ luôn dùng màn hình tỷ lệ 16:10, còn Surface của Microsoft thì dùng màn tỷ lệ 3:2. Chỉ cần thông số đó cũng đã khiến công việc trở nên trơn tru hơn nhiều so với màn hình 16:9 rồi.
Đến khi công nghệ panel màn hình cho phép những chiếc laptop có viền mỏng đi đáng kể, những cỗ máy trang bị màn 16:9 cũng thu nhỏ về kích thước phần khung để trở nên gọn gàng hơn. Một vấn đề khác nảy sinh, không chỉ liên quan đến không gian hiển thị thông tin khi anh em làm việc. Viền máy mỏng hơn, đồng nghĩa với việc không gian để trang bị bàn phím và touchpad cũng nhỏ hơn đáng kể. Điều này dẫn đến thực tế dùng laptop 13 inch 16:9 rất bực mình, vì cổ tay, và lòng bàn tay của anh em không có nhiều điểm tựa để gõ phím một cách thoải mái. Màn hình “cao” hơn cũng đồng nghĩa với thiết kế “nửa dưới” của máy sẽ lớn hơn, tạo ra không gian thoải mái nhất cho đôi tay của anh em lúc làm việc. Thoải mái hơn thì đồng nghĩa với năng suất làm việc tăng, đơn giản vậy thôi.
Lại phải nói một lần nữa, nhược điểm của màn hình 16:10 hay 3:2 trên laptop đó là mỗi lần xem video, nội dung clip sẽ có những ô đen ở trên và dưới, video ở giữa gọi là letterbox thay vì hiển thị full màn hình. Phụ thuộc vào thiết kế và độ phân giải panel màn hình, đôi khi laptop của anh em sẽ không hiện đủ video độ phân giải 4K (3840x2160). Nhưng ở trường hợp của chiếc Dell XPS 13 9310 chẳng hạn, màn hình 4K 16:10 độ phân giải 3840x2400, xem clip 4K thoải mái, chỉ có hai cái dải đen không phiền toái cho lắm.
Một ví dụ khác là HP Spectre x360 14. Nó được trang bị màn hình 3000x2000, tỷ lệ 3:2, và không đủ để hiển thị đúng độ phân giải của một video clip 4K. Nếu anh em quan tâm tới việc xem clip 4K trên laptop, chọn đúng máy với đúng độ phân giải của màn hình cũng là điều quan trọng.
Sự biến mất của những màn hình 16:9 có thể đáng tiếc đối với những anh em quan tâm nhất đến việc xem clip trên laptop, nhưng có vẻ gần như tất cả các hãng sản xuất laptop đều đang bắt đầu thay đổi. Ở CES 2021, như mình đã nói, hầu hết những laptop phục vụ công việc đều dùng màn hình tỷ lệ 16:10 hoặc 3:2. Những cái tên còn lại đều là laptop chơi game, khi những tác phẩm giải trí tương tác đều được thiết kế để hiển thị trên màn hình và TV 16:9. Dĩ nhiên vẫn có ngoại lệ, ví dụ như những laptop chơi game mới nhất của Lenovo đều dùng màn hình 16:10.
Còn lại, từ ThinkPad đến ThinkBook, hay HP Elite đều đã được thay đổi màn hình 16:9 thành 16:10. Màn hình OLED trên HP Spectre x360 14 ở tỷ lệ 3:2 thực sự rất ấn tượng.
Quảng cáo
Một thắc mắc nữa là liệu tất cả các nhà sản xuất màn hình có chuyển sang tỷ lệ 16:10 hoặc 3:2 hay không. Nhưng ở thời điểm hiện tại, một vấn đề rất có thể sẽ xảy ra, khi nội dung số không được tối ưu để hiển thị trên cả hai tỷ lệ màn hình, đặc biệt là game và phim ảnh. Liệu trong tương lai video clip có được đổi thành độ phân giải 16:10 hay không, hay chúng ta vẫn sẽ phải sống chung với letterbox? Liệu các nhà sản xuất có tạo ra những màn hình 3:2 đủ để hiển thị nội dung 4K đủ pixel hay không? Hay thế giới giải trí vẫn sẽ giữ tiêu chuẩn 16:9 trong nhiều năm tới?
Câu trả lời của những câu hỏi đó đều cần tới thời gian. Chí ít thì ở thời điểm hiện tại, các nhà sản xuất laptop đã nhận ra rằng, màn hình 16:9 cũng như những thiết kế xoay quanh panel màn hình là không đủ để tối ưu hóa năng suất làm việc của mọi người.
Theo Digital Trends
