Ngành vận tải hầu như luôn trong tình trạng thay đổi liên tục, với những thay đổi thường xuyên và sâu rộng. Bài viết sau xin đi vào phân tích một số kết quả hoặc những đặc điểm nổi bật của logistics 2019 và từ đó đưa ra một số xu hướng phát triển cho năm 2020.
A.TỔNG KẾT LOGISTICS NĂM 2019:
Năm 2019, thị trường vận tải và logistics toàn cầu & Việt Nam chịu tác động bởi các yếu tố chính gồm:
1.Những bước tiến lớn về công nghệ: Xu hướng tự động hóa, số hóa nền kinh tế từ khâu quản lý của chính phủ, cơ quan hải quan các nước, các cơ quan quản lý cảng biển. Các nền tảng thương mại và thanh toán điện tử toàn cầu cũng cho phép các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa xuất hiện và tiếp cận khách hàng trên nhiều thị trường, sự phát triển của xu hướng kinh tế chia sẻ.
2.Biến động thương mại quốc tế: Thương mại toàn cầu trở nên khó dự đoán hơn, với các rào cản thương mại mới và các yếu tố bất lợi về mặt chính trị. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng khiến tạo ra một cuộc chuyển dịch hệ thống nhà xưởng từ Trung Quốc sang các thị trường khác tiềm năng hơn. Và các quốc gia Đông Nam Á, đang là một trong những lựa chọn được quan tâm nhất.
3.Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử: Càng ngày con người càng thực hiện nhiều công việc hơn trên chiếc điện thoại của mình, và việc mua sắm online không nằm ngoài xu hướng đó. Càng ngày các trang thương mại điện tử càng nở rộ: Alibaba, Amazon, eBay, Shopee, Lazada,…Sự thuận tiện trong thanh toán càng giúp xu hướng này phát triển.
4.Các yêu cầu mới về môi trường: Từ khoảng tháng 10/2019, IMO (International Maritime Organization) đã yêu cầu các hãng tàu bắt buộc sử dụng nhiên liệu sạch có hàm lượng lưu huỳnh dưới 0.5%, việc này dẫn đến các hãng tàu áp dụng phụ phí môi trường LSS (Low Sulphur Surcharge) như một loại phụ phí kèm theo cước biển.
5. Các đội tàu Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể: Đội tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam hiện đã đảm nhận được gần 100% lượng hàng vận tải nội địa bằng đường biển, trừ một số tàu chuyên dụng như LPG, xi măng rời… Hàng hóa vận chuyển nội địa chủ yếu là các mặt hàng gia dụng, lương thực, than, vật liệu xây dựng, thiết bị máy móc, container, xăng dầu, hàng hóa tổng hợp… Đối với vận tải biển quốc tế, đội tàu container Việt Nam hoạt động chủ yếu trên các tuyến vận tải ngắn Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Một số tàu hàng rời đã vận tải hàng hóa trên các tuyến châu Âu.
B. XU HƯỚNG LOGISTICS NĂM 2020:
A.TỔNG KẾT LOGISTICS NĂM 2019:
Năm 2019, thị trường vận tải và logistics toàn cầu & Việt Nam chịu tác động bởi các yếu tố chính gồm:
1.Những bước tiến lớn về công nghệ: Xu hướng tự động hóa, số hóa nền kinh tế từ khâu quản lý của chính phủ, cơ quan hải quan các nước, các cơ quan quản lý cảng biển. Các nền tảng thương mại và thanh toán điện tử toàn cầu cũng cho phép các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa xuất hiện và tiếp cận khách hàng trên nhiều thị trường, sự phát triển của xu hướng kinh tế chia sẻ.
2.Biến động thương mại quốc tế: Thương mại toàn cầu trở nên khó dự đoán hơn, với các rào cản thương mại mới và các yếu tố bất lợi về mặt chính trị. Căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc cũng khiến tạo ra một cuộc chuyển dịch hệ thống nhà xưởng từ Trung Quốc sang các thị trường khác tiềm năng hơn. Và các quốc gia Đông Nam Á, đang là một trong những lựa chọn được quan tâm nhất.
3.Sự phát triển mạnh mẽ của thương mại điện tử: Càng ngày con người càng thực hiện nhiều công việc hơn trên chiếc điện thoại của mình, và việc mua sắm online không nằm ngoài xu hướng đó. Càng ngày các trang thương mại điện tử càng nở rộ: Alibaba, Amazon, eBay, Shopee, Lazada,…Sự thuận tiện trong thanh toán càng giúp xu hướng này phát triển.
4.Các yêu cầu mới về môi trường: Từ khoảng tháng 10/2019, IMO (International Maritime Organization) đã yêu cầu các hãng tàu bắt buộc sử dụng nhiên liệu sạch có hàm lượng lưu huỳnh dưới 0.5%, việc này dẫn đến các hãng tàu áp dụng phụ phí môi trường LSS (Low Sulphur Surcharge) như một loại phụ phí kèm theo cước biển.
5. Các đội tàu Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể: Đội tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam hiện đã đảm nhận được gần 100% lượng hàng vận tải nội địa bằng đường biển, trừ một số tàu chuyên dụng như LPG, xi măng rời… Hàng hóa vận chuyển nội địa chủ yếu là các mặt hàng gia dụng, lương thực, than, vật liệu xây dựng, thiết bị máy móc, container, xăng dầu, hàng hóa tổng hợp… Đối với vận tải biển quốc tế, đội tàu container Việt Nam hoạt động chủ yếu trên các tuyến vận tải ngắn Đông Nam Á và Đông Bắc Á. Một số tàu hàng rời đã vận tải hàng hóa trên các tuyến châu Âu.
B. XU HƯỚNG LOGISTICS NĂM 2020:
Những thách thức và cơ hội của năm 2019 và việc dịch bệnh Coronavirus bùng phát đầu năm 2020 và kéo dài cho đến thời điểm hiện tại đã gây ra những tác động rất lớn đến ngành vận chuyển, logistics nói riêng và nền kinh tế thế giới nói chung:
1.Xu hướng các tập đoàn đa quốc gia dịch chuyển nhà máy của mình khỏi Trung Quốc ngày càng tăng:
Năm 2019 có thể thấy rõ sự căng thẳng trong mối quan hệ kinh tế - chính trị Mỹ Trung đã tác động đến kinh tế thế giới như thế nào, các tập đoàn đa quốc gia bắt đầu nhận ra chuỗi cung ứng của mình phụ thuộc quá nhiều vào Trung Quốc, và dịch bệnh Coronavirus bắt nguồn từ Trung Quốc cuối 2019 đầu năm 2020 càng cho thấy quyết định giảm số lượng các nhà máy tại Trung Quốc là một quyết định đúng đắn, và các quốc gia Đông Nam Á đang là lựa chọn tiềm năng hàng đầu, bởi giá thành lao động tương đối còn rẻ, môi trường đầu tư ổn định hấp dẫn, trình độ lao động ở mức khá tốt.
2. Công nghệ sẽ tiếp tục được đầu tư mạnh mẽ:
Có thể kể đến các xu hướng như: Số hóa chuỗi cung ứng, Khai thác logistics big data, Trí tuệ nhân tạo, Phương tiện vận chuyển tự lái, Công nghệ đám mây trong quản lý logistics, Blockchain, Đóng gói hàng thông minh, Quản lý an toàn,…
3.Xu hướng mua sắm trực tuyến mở cơ hội cho các doanh nghiệp vận tải và logistics
Với tỷ lệ 70% dân số Việt Nam đang sử dụng Internet, truy cập bình quân mỗi người khoảng 28 giờ/tuần đã tạo điều kiện cho ngành thương mại điện tử phát triển mạnh. Năm 2018, theo báo cáo của Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Việt Nam, thị trường thương mại điện tử đạt 8 tỷ USD, có mức tăng trưởng 30% so với 2017 và dự báo vẫn tiếp tục tăng trưởng cao trong nhiều năm tới, đạt 10 tỷ USD vào năm 2020. Thương mại điện tử phát triển kéo theo nhiều người tiêu dùng chuyển qua mua sắm trực tuyến và sự phát triển của mô hình kinh doanh mới cho các công ty dịch vụ chuyển phát với tần suất giao hàng nhỏ lẻ lớn và độ phủ của dịch vụ rộng khắp các tỉnh thành. Nhiều trang thương mại điện tử cũng đầu tư vào xây dựng nền tảng công nghệ và hệ thống logistics, mở rộng quy mô kho bãi, tăng điểm phân phối hàng hóa để đáp ứng nhu cầu của người dùng.
4.Mua bán sáp nhập (M&A) tiếp tục sôi động với vận tải và logistics
Các chuyên gia trong khảo sát của Vietnam Report đã đưa ra dự báo trong vòng 2-3 năm tới, làn sóng M&A vẫn tiếp tục sôi động trong lĩnh vực vận tải và logistics do áp lực cạnh tranh gay gắt trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu, cùng với sự tiến bộ của khoa học công nghệ và tác động của cuộc cách mạng 4.0.
Cùng với tiềm năng tăng trưởng cao của ngành vận tải và logistics Việt Nam và khả năng cạnh tranh kém của các doanh nghiệp trong nước, tạo cơ hội lớn cho nhiều doanh nghiệp nước ngoài tham gia vào thị trường logistics Việt Nam thông qua hình thức M&A để tận dụng mạng lưới sẵn có, cùng nguồn khách hàng và kinh nghiệm vận hành nội địa. Trong năm 2019, đã có nhiều thương vụ M&A trị giá hàng triệu đô, như Tập đoàn Symphony International Holdings (Singapore) cổ phần của Công ty CP Giao nhận và Vận chuyển Indo Trần (ITL Corp) từ Singapore Post với giá 42,6 triệu USD, SSJ Consulting đã chi gần 40 triệu USD để mua 10% tổng số cổ phần có quyền biểu quyết đang lưu hành của Gemadept.
Hoạt động M&A cũng tạo ra thách thức cho doanh nghiệp nước phải cải tiến và đổi mới để tối ưu doanh nghiệp của mình, nhưng cũng là cơ hội tốt cho doanh nghiệp và các doanh nghiệp khác khi được học tập kinh nghiệm quản lý, chuyển giao công nghệ, tối ưu hóa chi phí logistics của các doanh nghiệp đã có kinh nghiệm trong nhiều châu lục.
5.Đầu tư vào kho, trung tâm logistics và chuỗi cung ứng lạnh
Với sự gia tăng mạnh của số lượng các doanh nghiệp thương mại điện tử, cùng với nhu cầu thuê mặt bằng lưu giữ, phân loại hàng hóa, hoàn tất đơn hàng…, nhiều doanh nghiệp đã nắm bắt xu thế, xây dựng và đầu tư hệ thống kho, trung tâm logistics với chức năng cung ứng dịch vụ vận tải, hoàn tất đơn hàng, phân phối… một cách chuyên nghiệp theo hướng hiện đại với chất lượng cao. Tính đến đầu năm 2019, trên toàn quốc có 6 trung tâm logistics lớn được khởi công xây dựng và đưa vào vận hành.
Trong thời gian gần đây, chuỗi cung ứng lạnh có sự tăng trưởng cao do tăng số lượng kho lạnh, tăng trưởng trong ngành thực phẩm chế biến và ngành dược phẩm, công nghệ. Theo công ty nghiên cứu thị trường Allied Market Research (2019), quy mô thị trường logistics chuỗi lạnh toàn cầu được đạt giá trị 159,9 tỷ USD trong năm 2018 và dự kiến sẽ đạt khoảng 590 tỷ USD vào năm 2026. Mặc dù thị trường chuỗi cung ứng lạnh nói chung và kho lạnh nói riêng tại Việt Nam bị đánh giá là nhỏ lẻ và manh mún, tuy nhiên thị trường đang mở rộng và được kỳ vọng có những bước phát triển mới trong năm 2020.
Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn có cái nhìn về bức tranh ngành logistics năm 2019 và 2020, từ đó nắm bắt được xu hướng phát triển, tận dụng các cơ hội để đem đến cho doanh nghiệp mình sự phát triển tốt nhất.
