[Phụ kiện camera] Lưu ý gì khi mua chân máy ảnh?

Chân máy ảnh là một phụ kiện có thể rất cần với nhu cầu chụp ảnh của bạn. Đây là những chia sẻ cho những ai có băn khoăn không biết chọn chân máy như thế nào hoặc những bạn mới chơi muốn có một chân máy phù hợp đúng và đủ cho nhu cầu cụ thể chụp ảnh của mình.



Đầu tiên, mình vẫn nói là ngoại trừ “tiền không phải là vấn đề”, nghĩa là ngân sách dự chi cho việc mua một chân máy thoải mái, thì càng nhiều tiền thì vật được mua càng tốt, có nhiều lựa chọn hơn. Đó là những lựa chọn về chất liệu cao cấp, thiết kế hoàn thiện chất lượng cao, các tính năng hoạt động hoàn hảo, trải nghiệm sử dụng phù hợp với thực tế mang vác hoặc sử dụng nhiều hoàn cảnh. Tuy nhiên, ngân sách thoải mái cũng không phải là tất cả. Nó có thể cho bạn nhiều lựa chọn hơn, nhưng cái chân máy tốt mà quá phức tạp so với nhu cầu thì lại phát sinh hệ luỵ vượt quá nhu cầu sử dụng của cá nhân. Nên, các lưu ý tiếp theo có thể cũng nên lưu ý khi chọn mua.

Chân máy ảnh cho nhu cầu chung là chân máy ba càng (tripod). Thông thường thì cần nó khi nào?

• Khi bạn chụp ảnh trong tình huống tốc độ màn trập xuống quá thấp, tay cầm máy sẽ có sự rung lắc nhất định, ảnh chụp sẽ có sự mờ nhoè không được sắc nét. Ví dụ bạn đứng ở trên thành cầu, sự rung lắc của xe hơi chạy tạo ra sự rung lắc, nhưng tốc độ cửa trập không thể đủ nhanh ở mức an toàn như 1/125 giây trở lên chẳng hạn, thì lúc đó cần gắn máy ảnh lên chân máy để cố định. Đó là những lúc chụp bình thường mà do bối cảnh ánh sáng yếu không tăng tốc độ cửa trập. Còn trường hợp sử dụng chân máy nhiều nhất, là khi bạn muốn/ cố ý chụp với tốc độ cửa trập rất chậm để “phơi sáng”. Chẳng hạn bạn chụp vệt xe chạy trên đường, mặt sông, sóng biển, thác nước, bình minh, hoàng hôn… tạo sự mềm mại với tốc độ màn trập có thể chậm đến rất chậm, như 1 giây đến 1 phút đến nhiều hơn…

• Khi bạn có nhu cầu chụp ảnh các đối tượng chuyển động nhanh. Bạn dễ hiểu nhất là các loại ảnh thể thao, chim thú, máy bay, cano… các loại đối tượng có tốc độ chuyển động rất nhanh. Bạn cần có tốc độ cửa trập khá cao (1/500 giây trở lên chẳng hạn) để bắt dính khoảnh khắc sắc nét, thì việc gắn máy lên chân máy để giảm thiểu sự rung lắc, đảm bảo hơn cho ảnh đủ độ sắc nét như ý muốn là cần. Có trường hợp chụp tốc độ cửa trập chậm hơn để tạo hiệu ứng vệt mờ của đối tượng di chuyển thì khác, cũng có thể cầm tay nếu có thể, và cũng có thể gắn lên chân máy cũng tốt.

• Khi bạn chụp ảnh với ống kính tiêu cự dài - rất dài (tele/supertele), khối lượng thường thì sẽ nặng hơn, cồng kềnh hơn, cầm tay cố định cũng khó khăn hơn, lấy nét cũng không nhanh và dễ dàng hơn ống kính tiêu cự ngắn… sự rung lắc của tay cầm dễ xảy ra hơn. Và việc gắn máy ảnh vào chân máy để đảm bảo ảnh sắc nét là điều cần. Dĩ nhiên, nếu bạn chụp với ống kính tele xịn, khẩu mở lớn được, ví dụ f/2.8 toàn dãi chẳng hạn, và tốc độ cửa trập đủ nhanh như 1/250 giây - 1/1000 giây chẳng hạn, và chụp khoảnh khắc cần nhanh với kinh nghiệm của bạn, thì có thể cầm tay chớ không phải luôn luôn gắn chân máy. Nhưng ở các trường hợp ánh sáng không hoàn hảo, chụp ngoài trời phong cảnh, thiết lập thông số ở tốc độ cửa trập thấp, khép khẩu để có vùng ảnh rõ dày… thì nên dùng chân máy.

• Khi bạn cần góc chụp khó, như góc cao hơn đầu, hoặc góc thấp sát nền đất, việc cầm máy ảnh rất khó khăn; hoặc khi chụp hẹn giờ hoặc chụp bằng remote cho nhóm bạn, thì chân máy là phụ kiện cần có. Góc chụp thấp sẽ gặp nhiều ở các trường hợp chụp sản phẩm, hoặc chụp macro cận cảnh, góc chụp cao xuống gặp ở các trường hợp bạn chụp qua một thành tường, hoặc muốn ống kính không bị vướng một tiền cảnh nào đó, hoặc muốn hiệu ứng thị giác góc cao… thì việc gắn máy lên chân cố định là cần. Một ý thêm ở đây là khi chụp cố định khung hình trong thời gian dài, như trong phòng chụp, hoặc khi quay video bằng máy ảnh thì sự rung lắc do di chuyển cho khung hình rất khó chịu.

Những lưu ý để tham khảo khi chọn mua một chân máy phù hợp với nhu cầu cụ thể của bạn là gì?

• Độ cao tối đa của chân máy : gồm chiều cao của chân. Càng cao càng tốt, nhưng phải đảm bảo được khả năng chịu lực và chắc chắn. Tất cả các chân máy đều có các thông tin cơ bản ở ngoài bao bì: chiều cao cơ sở, không tính chiều cao của trục kéo phụ thêm. Bạn nên kéo hết các đốt chân, tạo trọng lực thử xem có bị rung lắc không. Theo mình thì chọn ít đốt càng tốt, vì nhiều thì các đốt gần cuối khá nhỏ và khả năng chịu lực yếu, vì muốn kéo được dài mà xếp lại ngắn gọn nên có chân máy khá nhiều đốt (hơn 3) thì bạn cũng nên xem xét.

• Cột trung tâm là cột kéo cao thêm giữa ổ trục của chân máy. Có loại chỉ kéo cao thêm, có loại lại có thể rút rời ra gắn ngược chiều lại để phục vụ nhu cầu chụp góc thấp cho những bạn chụp sản phẩm, cận cảnh thấp sát mặt nền đất; có loại thì cột này có thể lật ngang nhờ thiết kế ổ khoá thông minh để phục vụ nhu cầu đa dạng góc chụp, gắn thêm đèn hay micro lên đó khi quay video. Có nhu cầu thì cũng nên xem các tính năng này.

• Phi của đốt chân máy đầu tiên càng to càng tốt: chân máy càng to thì càng chắc chắn với khả năng tiếp đất của đốt chân máy cuối, giảm khả năng bị rung lắc. Tuy nhiên, bạn cũng xem xét khả năng và nhu cầu mang vác của bạn. To quá nhu cầu lại sinh ra phiền toái. Cá nhân mình có nhu cầu di chuyển nhiều, du lịch nhiều, cần cái chân xếp đủ ngắn để bỏ vào vali, kẹp vào balo… kích thước phù hợp.

• Độ rộng của những chân máy càng lớn càng tốt: Nhiều chân máy có chiều cao tốt nhưng độ rộng giữa các chân không lớn, dễ bị rung lắc hơn so với những chân máy có độ rộng lớn. Các chân máy xịn thì cho phép mở rộng khoảng cách này tuỳ theo bối cảnh kéo độ cao bao nhiêu thì mở rộng tương ứng để tạo chân đế vững chắc, bạn nên xem xét kỹ.

• Những chốt khoá, thanh vặn cần chắc chắn, không bị rơ để thao tác dễ dàng và bền bỉ hơn. Các chốt khoá rất quan trọng, nó phải thiết kế sáng tạo để dễ dàng thao tác nhanh, lại phải chắc chắn không lỏng lẻo, và các khớp nối đủ khít để cát đất không len lõi vào gây trở ngại.

• Chân máy có ballhead sử dụng được nhiều hướng chụp cho máy ảnh thì càng tốt, giúp linh động trong việc sử dụng để chụp ảnh, hoặc quay film. Đầu ball cho người chụp ảnh phổ thông hơn là đầu pan chỉ cố định 2 chiều thường phù hợp với quay video hơn. Đa số với chân máy đắt tiền, loại cao cấp, thì ballhead được bán riêng. Việc chọn ballhead có kích thước và công năng xoay vặn vừa đủ nhu cầu máy ảnh của bạn lớn hay nhỏ thì bạn phải chọn theo ý riêng của bạn. Lớn quá thì cồng kềnh không cần, nhỏ quá so với máy ảnh thì không chắc chắn.

• Ưu tiên chất liệu làm chân máy nhẹ, nhưng vẫn phải đảm bảo được độ chắc chắc khi gắn máy vào. Nhu cầu chân máy nhẹ luôn làm mọi người thích. Tuy vậy, nếu bạn thường chụp ngoài trời, gió tác động, rung lắc do ngoại cảnh… thì chân máy đủ nặng để tạo sự chắc chắn cũng là điều cần lưu ý. Nhẹ giúp mang vác thuận tiện, nhưng nhu cầu chụp với hoàn cảnh khó thì cũng nên lưu ý khối lượng chân máy đủ vững.

• Chân máy và ballhead có khả năng tải được khối lượng càng lớn thì càng tốt, nhưng cần kiểm tra kĩ hiệu năng thực của chân máy, xác định xem khoảng tải tối đa là bao nhiêu để sử dụng phù hợp với thiết bị máy ảnh đang có. Nhiều người mua chân máy quá nhu cầu này là khá nhiều, mình nghĩ là nên chọn vừa đủ thôi, hoặc dư dự phòng một chút, mang theo cái chân nặng sẽ dễ làm nản lòng.

• Nếu cùng tầm giá mà khả năng của 2 loại tripod khác hãng là như nhau, thì nên ưu tiên những hãng tripod uy tín, hoặc đầu gắn tripod hay phụ kiện là loại phổ phông để dễ thay lắp khi gặp sự cố. Và, tiền nào của đó luôn đúng.

Cuối cùng, mọi thứ chỉ là tham khảo để có thể lưu ý một vài điểm nào đó khi tìm chọn cho mình một chân máy. Bạn nên cầm nắm thao tác thử chân máy ở tiệm khi đi mua, để mua đúng cái phù hợp với nhu cầu và sở thích của bạn.