Bạn có biết chỉ có khoảng 17% tổng số rác thải điện tử trên thế giới được tái chế, bởi vì hầu hết các thiết bị khi sản xuất đều không được thiết kế phù hợp để tái chế. Chúng chứa đầy những vật liệu cực nhỏ, độc hại, khó phân huỷ và tiêu tốn rất nhiều chi phí để phân rã ra. Nhưng nếu có thể trích xuất các thành phần đó một cách an toàn, những vật liệu đó có thể mang về một khoản tiền tương đối lớn cho các nhà tài chế điện tử. Tuy nhiên, rác thải điện tử ngày càng khó xử lý hơn và đây là quy trình thực hiện.
Thiết bị điện tử chứa đến hàng trăm mảnh nhỏ từ vật liệu độc hại cho đến nhựa hay vàng bên trong. Mỗi thứ phải được tách rời và tái chế riêng. Chính vì vậy mà công việc này đòi hỏi rất nhiều nguồn lực từ lao động đến cả các máy móc làm việc hàng nặng như máy huỷ vật liệu, máy dò tìm kim loại,…
Sims Lifecycle Services, một trong những nhà tái chế điện tử lớn nhất ở Mỹ cho biết tại cơ sở lớn nhất ở Tennessee của mình, họ tái chế khoảng gần 3.000 tấn đồ điện tử mỗi tháng. Với diện tích rộng 61.000 m2, mọi hoạt động từ tiếp nhận, xử lý,… đều diễn ra tại cơ sở này. Sims Lifecycle Serviecs chủ yếu thu rác thải điện tử từ thiết bị văn phòng, chẳng hạn như laptop, máy tính bàn, máy in hay điện thoại,… từ các công ty đối tác nằm trong danh sách Fortune 500 gồm HP, Lexmark,… Còn một số công ty trong đó là khách hàng bí mật được giữ kín.
Thiết bị điện tử chứa đến hàng trăm mảnh nhỏ từ vật liệu độc hại cho đến nhựa hay vàng bên trong. Mỗi thứ phải được tách rời và tái chế riêng. Chính vì vậy mà công việc này đòi hỏi rất nhiều nguồn lực từ lao động đến cả các máy móc làm việc hàng nặng như máy huỷ vật liệu, máy dò tìm kim loại,…
Sims Lifecycle Services, một trong những nhà tái chế điện tử lớn nhất ở Mỹ cho biết tại cơ sở lớn nhất ở Tennessee của mình, họ tái chế khoảng gần 3.000 tấn đồ điện tử mỗi tháng. Với diện tích rộng 61.000 m2, mọi hoạt động từ tiếp nhận, xử lý,… đều diễn ra tại cơ sở này. Sims Lifecycle Serviecs chủ yếu thu rác thải điện tử từ thiết bị văn phòng, chẳng hạn như laptop, máy tính bàn, máy in hay điện thoại,… từ các công ty đối tác nằm trong danh sách Fortune 500 gồm HP, Lexmark,… Còn một số công ty trong đó là khách hàng bí mật được giữ kín.
Theo Ingrid Sinclair - chủ tịch của Sims Lifecycle Services: “Tái sử dụng, thay đổi công năng và tái thiết kế. Nếu những thiết bị được đánh giá là không thể tái sử dụng, biện pháp cuối cùng được áp dụng là tái chế chúng."
Quy trình xử lý
Nhập - xuất kho
Sau khi tiếp nhận các thiết bị, quá trình xử lý sẽ diễn ra theo quy trình FIFO (nhập trước thì xuất trước) nghĩa là hàng hoá lưu kho sẽ được xuất kho theo thứ tự từ cũ đến mới nhất. Theo đó, công nhân sẽ dỡ hàng bằng xe tải, và dùng xe nâng để chuyển kiện hàng đó ra ngoài. Họ sẽ cân kiện hàng và nhập khối lượng vào trung tâm dữ liệu. Sau đó, mỗi kiện hàng sẽ được dán thẻ mã vạch tương ứng để các bộ phận khác dễ dàng biết được chúng bị phá huỷ và tái chế hay tái sử dụng.
Khu vực tái sử dụng
Ở bộ phận tái sử dụng, các chuyên gia sẽ tháo dỡ thiết bị và sử dụng lại các linh kiện mà họ cho là vẫn ổn. Như ở khu vực tháo rã linh kiện laptop, được biết khi không thể bán một chiếc laptop nguyên vẹn, họ vẫn có thể tháo rời nhiều bộ phận của nó để ráp vào một thiết bị mới hay bán lẻ đều được. Công việc này đòi hỏi nhiều kỹ năng chuyên môn để đảm bảo các linh kiện bé xíu được tháo rời mà không làm tổn hại đến chúng. Vì vậy, phần lớn công đoạn đều phải làm thủ công và để làm điều đó đúng cách nhất, họ phải tốn nhiều công sức để hoàn thành quá trình này. RAM, CPU, màn hình, bàn phím, bo mạch chủ đều là những phần có thể tái sử dụng lại. Các nhân viên sẽ làm sạch, kiểm tra liệu chúng có còn hoạt động hay không, sau đó gửi về kho hàng để bán.
Quảng cáo
Ingrid cho biết: “Đã nhiều lần khi được phép bán lẻ các linh kiện, chúng tôi đều sẽ chia sẻ doanh thu với khách hàng. Đó là một cách hay để mang lại sức sống cho những thiết bị điện tử này, đồng thời điều này cũng giúp chúng tôi có thêm doanh thu.”
Ổ cứng phải xử lý riêng
Bên cạnh đó, ổ cứng lấy từ máy tính hay máy chủ cũng là một nguồn thu lớn, mặc dù vậy chúng cũng đi kèm với nhiều thách thức về nguy cơ bảo mật. Những thiết bị có giá trị cao như thế này sẽ được xử lý tại một khu vực an ninh. Tại đây, toàn bộ dữ liệu có trong ổ cứng phải được xoá sạch trước khi bán ra ngoài.
Rất nhiều khách hàng của Sims Lifecycle Services là ngân hàng và công ty bảo hiểm, do đó họ rất để tâm đến vấn đề bảo mật dữ liệu và muốn đảm bảo toàn bộ số thông tin trong ổ cứng phải được xoá đi triệt để. Sau khi hoàn thành việc xoá sạch, chúng sẽ được chụp lại và rao bán lẻ trên eBay hay bán theo lô. Hầu hết các ổ cứng ở đây đều có dung lượng từ 500 GB hay 1 TB, còn những dung lượng nhỏ hơn không đáng giá để bỏ công ra tái sử dụng, do đó chúng sẽ được mang đi tái chế.
Khu vực phá huỷ-tái chế
Quảng cáo
Trước khi các thiết bị được đưa vào máy cắt nhỏ, các nhân viên sẽ tháo bao bì và loại bỏ những thứ gây nguy hiểm như pin, hộp mực chẳng hạn. Không chỉ vậy, nhiều vật liệu trong điện tử chứa thuỷ ngân, cadmium và chì và nếu bị vứt bỏ ở bãi rác, chúng sẽ gây ra thiệt hại to lớn cho nguồn nước ngầm và phá huỷ đất. Các nhân viên cũng phải rất cận thẩn trong công đoạn này, bởi nếu chỉ cần một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn đến một vụ hoả hoạn trong nhà máy. Sau khi loại bỏ những thứ gây ô nhiễm, tất cả các bộ phận an toàn còn lại đều sẽ được cắt nhỏ bởi một máy huỷ với công suất lên đến 400 mã lực.
Sau đó, một khối nam châm khổng lồ bên trên máy sẽ chịu trách nhiệm hút toàn bộ phần thép có trong đó ra. Đồng thời bộ phận tích điện cũng giúp phân loại các thành phần, chẳng hạn như nhôm sẽ được chuyển đi xa nhất, bảng mạch ở giữa còn nhựa sẽ rơi ngay xuống dưới vì không tích điện. Còn phần hỗn hợp được cắt nhỏ còn lại sẽ được chuyển đến một máy dò kim loại để loại bỏ những mảnh kim loại còn sót lại trong nhựa. Để đảm bảo kim loại được loại bỏ hoàn toàn, phần hỗn hợp này tiếp tục được thả vào một cỗ máy khác có tên Otto. Bên trong máy, vật dụng từ nhựa thì nổi trên mặt nước, trong khi những vật liệu khác chìm xuống. Các nhân viên sẽ vớt những thứ trên mặt nước và chuyển chúng để cơ sở xử lý nhựa và đưa đến HP để tái sử dụng.
Việc bán những vật liệu thô đem đến một số tiền thu nhập khá lớn cho Sims Lifecycle Services. Không chỉ thế mọi thiết bị đều có kim loại quý trong đó như vàng, đồng, bạch kim, palladium,… Những vật liệu đó sẽ được tách ra và bán lại theo từng phần. Theo đó, đồng và kim loại quý sẽ đến các nhà máy luyện ở Canada, Châu Âu hay Nhật Bản. Trong khi đó, thép sẽ được chuyển đến một nhà máy thép ở Tennessee,.
Công việc thu lại lợi nhuận cao nhưng cũng rất tốn kém
Trên thực tế, có hơn 75% rác thải điện tử bị vứt tại các bãi rác, điều đó đã khiến các công ty mất đi những khoản lợi nhuận khổng lồ. Chỉ tính trong năm 2019, lượng kim loại quý, vật liệu và những thiết bị có giá đã bị vứt bỏ vào bãi rác hay bị đốt cháy với giá trị ướt tính lên đến 57 tỷ USD. Theo Ingrid chia sẻ nếu mọi người có thể tái chế các vật dụng này, có lẽ tần suất khai thác kim loại quý sẽ giảm lại. Nên đây cũng là một cách để bảo vệ môi trường sống.
Tuy nhiên, công việc tái chế cũng rất tốn kém bởi các thiết bị điện tử không được thiết kế để tái chế. Do đó, nhiều hợp chất hoá học lẫn vào với nhau và khi các thiết bị điện tử ngày càng được thiết kế nhỏ hơn, việc phân loại thành phần ngày càng trở nên khó hơn đòi hỏi các nhà máy phải liên tục nâng cấp máy móc và quy trình để theo kịp với sự tiến bộ này.
Trong khi đó, lượng rác thải điện tử dự kiến sẽ tăng 38% trong thập kỷ tới và việc tái chế này cần rất nhiều sự trợ giúp từ nhiều phía. Một số người cho rằng nên bắt đầu với các nhà sản xuất chẳng hạn như sản xuất các thiết bị không có độc tố, để chúng an toàn và không có tính bền lâu như hiện tại. Còn anh em thì nghĩ sao? Hãy cho mình biết thêm ý kiến bên dưới.
Theo BI
