Khi máy tính bắt đầu dần phổ biến ở Việt Nam, thế hệ của mình sử dụng đĩa mềm (floppy disk) để lưu trữ dữ liệu, để cài game, để chép nhạc, để lưu bài học từ trường về nhà. Nhưng chỉ trong một thời gian ngắn sau đó, đĩa CD, ổ USB đã nhanh chóng thay thế đĩa mềm, và có nhiều bạn cũng không hề biết đến sự tồn tại của một phương thức lưu trữ đã từng phổ biến một thời.
Đĩa mềm đã bắt đầu có từ năm 1960, với nhiều kích thước khác nhau, càng về sau càng nhỏ gọn. Trong hình bên dưới, cái đĩa to nhất là đĩa mềm 8", kế bên là 5-¼ và cuối cùng là đĩa mềm 3-½. Trong ký ức sớm nhất mà một người 9x đời đầu như mình có thể nhớ được (và được nhìn thấy nhiều nhất) là đĩa mềm 3-½, hay còn gọi là “đĩa mềm một mê tư”, do dung lượng mà nó có thể chứa được là 1,44MB. Cũng có người gọi đây là đĩa A, vì khi nhét vô đầu đọc thì Windows tự động đưa đĩa mềm vào ổ A:. Vâng, không bằng một tấm ảnh chụp từ điện thoại bây giờ, nhưng ngày xưa nó là thứ dùng để chứa cả một bộ phần mềm, cả một hệ điều hành đấy.
![[IMG]](https://photo2.tinhte.vn/data/attachment-files/2021/07/5537316_Floppy_disk_2009_G1.jpg)
Trên mặt đĩa có những cái nhãn trắng, nó là chỗ để bạn dùng bút viết lên nội dung có trong đĩa, hoặc viết tên bạn lên nếu bạn dùng nó làm phương tiện lưu trữ cá nhân. Có hãng thì in luôn tem, nhãn hiệu sản phẩm lên đĩa. Ví dụ như mớ đĩa cài Windows 98 như bạn thấy bên dưới.
Đĩa mềm đã bắt đầu có từ năm 1960, với nhiều kích thước khác nhau, càng về sau càng nhỏ gọn. Trong hình bên dưới, cái đĩa to nhất là đĩa mềm 8", kế bên là 5-¼ và cuối cùng là đĩa mềm 3-½. Trong ký ức sớm nhất mà một người 9x đời đầu như mình có thể nhớ được (và được nhìn thấy nhiều nhất) là đĩa mềm 3-½, hay còn gọi là “đĩa mềm một mê tư”, do dung lượng mà nó có thể chứa được là 1,44MB. Cũng có người gọi đây là đĩa A, vì khi nhét vô đầu đọc thì Windows tự động đưa đĩa mềm vào ổ A:. Vâng, không bằng một tấm ảnh chụp từ điện thoại bây giờ, nhưng ngày xưa nó là thứ dùng để chứa cả một bộ phần mềm, cả một hệ điều hành đấy.
Trên mặt đĩa có những cái nhãn trắng, nó là chỗ để bạn dùng bút viết lên nội dung có trong đĩa, hoặc viết tên bạn lên nếu bạn dùng nó làm phương tiện lưu trữ cá nhân. Có hãng thì in luôn tem, nhãn hiệu sản phẩm lên đĩa. Ví dụ như mớ đĩa cài Windows 98 như bạn thấy bên dưới.
Ở nhà mình hiện tại vẫn còn có vỏ đĩa 8" và đĩa 5-¼, tuy nhiên nó chỉ còn dùng để đựng mấy đồ dùng lặt vặt chứ không còn đựng đĩa nữa. Giờ cũng chẳng có máy tính nào để mà đọc các đĩa này.
Đĩa mềm 3-½ được bán ở ngoài tiệm như cách mà người ta bán CD, DVD cài game sau này. Nhưng vì dung lượng nhỏ, một bộ phần mềm có thể sẽ cần 2-3-4-6 đĩa mới đủ cài đặt. Cài xong đĩa đầu, máy tính sẽ yêu cầu nhét tiếp đĩa sau vào. Cứ tuần tự như vật cho đến khi bạn hoàn thành quá trình cài.
Ngày xưa khi trường mình bắt đầu dạy tin học (lúc đó mình học lớp 7, chắc vào khoảng năm 2004-2005), mình cũng dùng đĩa mềm để lưu trữ bài học, là các file Word, file Excel, file Paint (chương trình vẽ) dù thời đó đã bắt đầu phổ cập cổng USB. Cũng không khó hiểu, trường chọn như vậy vì không nhiều người được sở hữu ổ USB, thậm chí nhiều bạn nhà cũng không có máy tính, và bọn mình còn được giới thiệu cả những dòng lệnh để dùng máy tính cơ bản. Giá mua một cái đĩa mềm cũng không quá đắt tiền, và có thể dễ dàng mua được đĩa trắng (không có dữ liệu) ổ bất kì tiệm bán đồ tin học hoặc tiệm đĩa nào.
Thời đó thì làm gì có các dịch vụ cloud để mà dùng, thậm chí đến mạng Internet còn chưa phổ biến, vẫn còn nhiều nhà dùng dial-up chứ chưa lên được ADSL, đừng nói tới cáp quang. Dịch vụ lưu trữ online thậm chí còn chưa sinh ra, nếu có thì cũng chỉ là dạng mediafire hay megashare, nó không tiện và dễ dùng như Google Drive, OneDrive, Dropbox hiện nay.
Sau này lên cấp ba (khoảng 2008) thì chuyển sang lưu dữ liệu vào các ổ flash drive là chủ yếu, rồi tới thời mình học đại học thì mình chuyển hẳn sang dùng cloud rồi, không còn dùng ổ USB nhiều nữa.
Ngày xưa nhiều chiếc laptop cũng được trang bị khe đọc thẻ đĩa mềm, nhưng đến khoảng đầu những năm 2000 thì dần dần bị bỏ đi để thay bằng ổ CD, DVD, cổng USB.
Ở cái thời mà mình mới biết tới khái niệm “nghe nhạc số” (cũng tầm 2003-2004), mình và thằng bạn gần nhà chia nhau ra download các bản nhạc MP3, sau đó dùng đĩa mềm để chép cho nhau, cũng như chép vào máy nghe nhạc MP3. Thời đó vui phết 😁
Những chiếc đĩa mềm này sử dụng từ tính để lưu dữ liệu, nên khi để gần nam châm thì hay bị hỏng, nên mình được dặn là nhớ cẩn thận. Và mình còn nhớ là nó có một cái lẫy, gạt xuống thì tắt chức năng ghi, nên ngày xưa cũng được dặn là với mấy cái đĩa quan trọng và không cần lưu dữ liệu mới thì nhớ gạt xuống để không bị virus 😆
Quảng cáo
Cũng không thiếu trường hợp chép bài thi, bài kiểm tra tin học vô đĩa mềm xong, nộp cho thầy thì thầy đọc dữ liệu không được. Khi đó thì cho kiểm tra lại thôi chứ biết sao giờ. Dữ liệu trong đĩa mềm có thể hư bất kì lúc nào, nó không được bền bỉ như cách bạn lưu file vào USB, và chắc chắn không an toàn như khi dùng cloud rồi.
Mình viết bài này để giới thiệu cho các bạn chưa từng biết hoặc chưa từng dùng đĩa mềm về trải nghiệm của thời mà máy tính bắt đầu phổ biến ở Việt Nam. Đó là một thời kỳ thú vị, đầy công nghệ và nó cũng giúp chuyển đổi cách người ta làm việc rất nhiều. Đó là thời gian nền tảng để chúng ta có một thời đại số như cái mà chúng ta đang sống hiện nay.
Và bài này cũng giúp bạn biết được vì sao rất nhiều app có biểu tượng lưu là hình cái đĩa mềm đó :D
