Tham dự Tech Lounge

Tham dự Tech Lounge


Tại sao có nhiều loại cryptocurrency như hiện nay? Bitcoin vs Altcoins

Hoàng LUT
21/8/2021 22:9Phản hồi: 169
Tại sao có nhiều loại cryptocurrency như hiện nay? Bitcoin vs Altcoins
Sau bài viết số hai: Blockchain là gì? Đào Bitcoin là gì?, mình thấy cũng vui vui vì nhiều anh em đã hiểu rõ hơn về blockchain nói chung. Có một câu hỏi mà mình thấy nhiều anh em hỏi nhất, đại khái là ứng dụng của các cryptocurrency hiện nay là gì? Hy vọng bài viết lần này sẽ trả lời giúp anh em câu hỏi đó.

Lưu ý: Trong bài viết này mình sẽ nhắc đến một số crypto, nhưng chỉ đơn giản là ví dụ. Mình không được bất kỳ ai trả tiền để nhắc về bất kỳ loại crypto nào trong bài viết này. Bài viết chỉ thảo luận về mặt công nghệ, không dạy, không tư vấn đầu tư. Anh em không thảo luận giá cả, không kêu gọi người khác đầu tư, mua bán dùm mình.

Đầu tiên, anh em cho mình định nghĩa một vài từ mà anh em thường hay nghe và đôi lúc có nhầm lẫn:
  • Bitcoin. Cái này thì anh em nào cũng biết. Nó là cryptocurrency đầu tiên hoạt động trên Bitcoin blockchain.
  • Altcoins: Tất cả các loại crypto khác, ngoại trừ Bitcoin. Đối với những người đầu tư crypto, Bitcoin là king của mọi loại crypto.
  • Native token: Là crypto của một blockchain. Ví dụ, Bitcoin (BTC) là native token của blockchain Bitcoin, Ethereum (ETH) là native token của blockchain Ethereum, Binance (BNB) là native token của Binance blockchain. Những native token này được dùng để trả phí cho tất cả những giao dịch xảy ra trên blockchain.
  • Utility token: Là crypto được xây dựng trên một blockchain vào một mục đích cụ thể. Đa phần là thông qua smart contract (mình sẽ giải thích ngắn gọn phía dưới sau). Ví dụ, trên Ethereum thì có các loại ERC20 token, hay trên Binance Smart Chain thì có BEP20 token. Những loại utility token này đòi hỏi người dùng phải có native token (ETH hoặc BNB) để trả cho những giao dịch xảy ra trên blockchain.

Một vài anh em comment, đại khái như: “đứa ất ơ nào cũng có thể tạo 1 loại token”. Cái này vừa đúng vừa sai nhé anh em. Về utility token, thì điều này đúng. Vì hiện nay rất đơn giản để ai cũng có thể tạo 1 loại token như họ muốn, cho nên có rất nhiều coin rác. Nhưng anh em đừng quy chụp lại tất cả là rác, vì có những project họ làm rất đàng hoàng (mình sẽ ví dụ bên dưới). Còn về native token của một blockchain như Bitcoin, Ethereum, Cardano thì comment đó không chính xác nhé. Nếu anh em có thời gian rảnh đọc qua Whitepaper (sách trắng) của một native token, sẽ thấy có rất nhiều vấn đề kỹ thuật, công nghệ thông tin, toán được sử dụng. Không đơn giản như anh em nghĩ là chỉ có nhấp chuột, gõ vài dòng lệnh là ra đâu.

Theo trang Coinmarketcap, thì hiện nay có hơn 11000 loại crypto được họ theo dõi (track). Vậy tại sao từ khi Bitcoin ra đời, lại có nhiều loại crypto như hiện nay? Câu trả lời là vì Bitcoin không hoàn hảo nên mới có Ethereum ra đời. Ethereum ra đời tạo ra cái platform cho những utility token khác (không tính những scam coin, shit coin, meme coin). Những native hay utility token này đều đang cố gắng giải quyết một hay những bài toán: một là liên quan tới blockchain, hai là liên quan tới cuộc sống hàng ngày. Vậy có những bài toán gì mà cryptocurrency phải giải quyết?


Bài toán về native token
Hiện nay, nếu nói về native token thì chúng được chia ra thành 3 loại (generation).

Gen 1: Bitcoin (BTC) dĩ nhiên là gen 1 hay crypto đời đầu.

four-bitcoins-weathered-wood.jpg

BTC được Satoshi Nakamoto được phát minh bởi Satoshi Nakamoto (vẫn chưa biết là ai, cá nhân hay một tập thể) vào năm 2008, “Bitcoin: A peer-to-Peer Electronic Cash System” [1]. BTC chính thức đi vào sử dụng vào năm 2009. BTC loại tiền điện tử sinh ra nhằm mục đích cho giao dịch online giữa 2 cá nhân (peer-to-peer) mà không cần thông qua bất cứ tổ chức tài chính. Network này phi tập trung, không bị quản lý bởi bất cứ ngân hàng trung ương hay cá thể nào. Nhiều anh em chắc không biết, chứ ý tưởng “A peer-to-peer Electronic Cash System” này đã từng được dự đoán vào năm 1999 (trước đó cả 10 năm BTC ra đời) bởi Milton Friedman – Khôi nguyên Nobel Kinh tế học năm 1976.


“I think the Internet is going to be the major forces for reducing the role of government. The one thing that's missing, but that will soon be developed, it's a reliable e-cash. A method whereby on the Internet you can transfer funds from A to B, without A knowing B or B knowing A. The way in which I can take a 20 dollar bill and hand it over to you and there's no record of where it came from. And you may get that without knowing who I am. That kind of thing will develop on the Internet and that will make it even easier for people to use the Internet.
Friedman cho rằng Internet sẽ làm giải vai trò của chính phủ. Một trong những thứ đó chính là hệ thống tiền điện tử (e-cash). Hệ thống tiền điện tử sẽ cho phép 2 cá nhân chuyển khoản, mà giữa 2 cá nhân không cần biết nhau, và không thể biết nguồn tiền ấy từ đâu ra. Friendman nói, chính Internet sẽ cho ra đời cái e-cash này và nó giúp mọi người sử dụng Internet dễ dàng hơn.

Wow. Mình nghĩ ông Friendman này là người đưa ra cái ý tưởng ‘peer-to-peer e-cash’, còn Nakamoto là người đưa ý tưởng này vào hiện thực dựa trên công nghệ blockchain. Rõ ràng, với công nghệ blockchain hiện tại, vai trò của chính phủ hay các tổ chức tài chính gần như không có. Nhiều người gọi cryptocurrency là ‘currency of internet’ (tiền tệ của Internet). Mình thấy đúng.

Quảng cáo


Okay, ngân hàng truyền thống làm cũng được chuyện chuyển tiền, hà cớ chi phải có cái ông Bitcoin hay cryptocurrency chi. Để mình đưa ra cho em 1 ví dụ về chuyện ‘peer-to-peer e-cash’ này nhé. Theo anh em (đặc biệt trong lĩnh vực ngân hàng), người thực hiện giao dịch trị giá khoảng nửa tỷ USD, hay thậm chí hơn 1 tỷ USD cần phải thông qua bao nhiêu người, bao nhiêu ngân hàng trung gian và giấy tờ (nếu gửi tới nhiều người ở khắp các nơi trên thế giới), và phải tốn bao nhiêu tiền phí giao dịch? Trong cryptocurency nói chung hay ví dụ BTC (với 2 cái giao dịch mình đính kèm bên trên), tất cả giao dịch này được xảy ra qua những cái click chuột (copy paste wallet address của người nhận), và sau đó là nhấn gửi (send). Phí giao dịch thì gần như là con muỗi so với giá trị của giao dịch, 13 USD cho giao dịch hơn 1 tỷ USD và 98 USD cho giao dịch gần nửa tỷ USD (ít nhiều tuỳ thuộc vào anh em muốn nhanh hay chậm), thời gian xử lý giao dịch thì chưa tới 30 phút. Anh em thấy ghê không? Đây là điều mà những người sử dụng cryptocurrency hay thường truyền miệng nhau: “Take back control of your money”.

Nhưng mà có hai vấn đề căn bản đối với BTC. Thứ nhất, thời gian để mine một khối tương đối lâu, khoảng 10 phút, khoảng 5 giao dịch một giây (transaction per second – TPS). Nếu so về TPS, thì Visa có thể xử lý tới 65000 TPS. Vấnđề thứ hai của BTC là về cơ bản bạn khi bạn giao dịch, anh em chỉ có thể gửi và nhận, hết rồi. Ví dụ, mình gửi cho cu Hiệp 1 BTC, mình chỉ có thể gửi, và cu Hiệp nhận, hết. Mình không thể kèm một số điều kiện và điều khoản (terms and conditions) và được. Ví dụ, mình không thể kèm cái điều kiện đi kèm với cái giao dịch – hợp đồng (cu Hiệp phải giải quyết hay làm cho mình một chuyện gì đó) trước khi nhận được 1 BTC. Cái này là cách giải thích bình dân của ‘hợp đồng thông minh’ (smart contract) trong blockchain. Và cái smart contract này là lý do mà Ethereum ra đời.

Gen 2: Ethereum (ETH).
26835127249_77b72280d5_b.jpg

ETH cũng là một cryptocurrency như Bitcoin sinh ra bởi việc xử lý giao dịch (mine block). Nhưng khác với Bitcoin, Ethereum blockchain sẽ là một cái platform cho những cái smart contract. Một cách bình dân để hình dung thì ETH làm ra một cái platform như iOS hay Android chẳng hạn (programming language của blockchain). Cái platform này là nơi mà người dùng có thể xây dựng app (trong trường hợp này là utility token hoạt động dựa trên smart contract). ETH lúc này đóng vai hai vai trò chính: 1. Block reward cho các miner xử lý giao dịch, 2. một dạng tiền tệ để trả phí cho các giao dịch. Phí giao dịch lúc này được gọi gas fee, đơn vị đo lường là Gwei (1 Gwei = 0.000000001 ETH).
Có hai vấn đề chính đối với ETH. Một, TPS, mặc dù đã cải thiện so với BTC, ETH nay có thể xử lý nhiều giao dịch hơn (khoảng 20 TPS) do thời gian mine một block giảm xuống còn khoảng 13 – 15 giây. Nhưng 20 TPS vẫn còn rất nhỏ.
Vấn đề thứ hai là Ethereum blockchain rất là tốn kém để sử dụng (cái này anh em nào từng xài sẽ hiểu). Nhưng để mình thử ví dụ một cách bình dân.
  • Anh em tưởng tượng Ethereum blockchain như là công viên Đầm Sen đi nha (platform). Trong công viên Đầm Sen có vô số quầy trò chơi để anh em có thể chơi (app hay utility token).
  • Anh em muốn vào cửa, trả phí cho cái vé bằng ETH. Rồi cái hành động để mua cái vé, trả phí bằng ETH.
  • Vào tới một quầy chơi trò chơi (roller coaster chẳng hạn), mua vé cho cái trò chơi (utility token), trả phí bằng ETH, tiếp tục trả phí cho cái hành động mua vé cũng bằng ETH. Okay, tới chỗ roller coaster, đặt cái mông xuống, trả phí, thắt dây an toàn, trả phí. Rồi roller coaster bắt đầu chạy (chủ của cái quầy trả phí để bấm nút, rồi cho roller coaster nó chạy). Hết giờ, trả phí tháo dây an toàn, xuống xe, vân vân.
  • Nhưng mà chuyện buồn chưa hết. Anh em tưởng tượng những cái phí này nó còn phụ thuộc vào mức độ đông đúc của network (network congestion). Dễ hình dung là nếu đông người cùng vào Đầm Sen chơi, cùng chơi một trò chơi, lúc này giá cả của giao dịch sẽ tăng lên, và nó sẽ theo quy tắc kiểu như ai trả nhiều tiền (Gwei) thì ưu tiên cho người đó. Những cái hành động anh em làm phía trước bây giờ lại càng tốn kém hơn. Nếu muốn ít tốn kém, anh em phải đợi ít người (network is less congested).
  • Trong Ethereum blockchain, bất cứ một thứ gì, như mình ví dụ đều quy ra là một giao dịch phải được xử lý bởi miner, nên nó rất chi là tốn kém. Network càng đông người sử dụng thì càng phải trả nhiều tiền (Gwei). Đã vậy, cái Gwei này chỉ là một đơn vị để đo lường cho một giao dịch phải cần bao ‘gas’. Nếu mà giá của ETH tăng, thì vô hình chung cái giao dịch của anh em lại càng tốn nhiều tiền hơn nữa.
  • Những vấn đề này liên quan tới cái cơ chế đồng thuận hay ‘consensus mechanism’. Trong trường hợp của ETH và BTC, cái consensus mechanism này là proof of work. Tại sao proof of work nó mắc, vì lúc này nó giống như cuộc chạy đua computational power giữa các miner để mình là người mine cái block (anh em xem qua bài trước để hiểu việc đào coin nhé), nên người dùng phải trả nhiều tiền để miner xử lý giao dịch.
Đọc tới đây, anh em thấy ngoài vấn đề nội tại của từng loại blockchain, có ba vấn đề chính của crypto Gen 1 và Gen 2. Một, TPS nhỏ (scalability). Hai, proof of work, đặc biệt là đối với ETH, nơi người dùng sử dụng utility token, cái chuyện tốn nhiều tiền rất là rõ ràng. Vấn đề cuối cùng là giữa Bitcoin và Ethereum, hai anh này là hai blockchain độc lập và không thể tương tác với nhau.

Quảng cáo


Gen 3: Cardano (ADA).
cardano-torn-paper-wo.jpg

Mình lấy Cardano ra làm ví dụ vì Cardano sinh ra nhằm mục tiêu giải quyết một vài vấn đề chính sau: 1. Scalability, 2. Interoperbility. Mình sẽ không đi vào chi tiết từng, mà chỉ nói tóm tắt ngắn gọn một số thứ để anh em có thể nắm.
  • Scalability: mục tiêu là tăng cái TPS, và giảm cái gas fee (phí giao dịch trong ETH thật sự quá tốn kém). Mình sẽ không nói chi tiết, nhưng đại khái là họ chuyển từ proof of work sang proof of stake. Từ giờ, thay vì phải tốn thật nhiều tiền, năng lượng cho việc xử lý giao dịch như trong Bitcoin hay Ethereum, chỉ cần bạn có đồng ADA, bạn có thể trở thành validator (hay người xử lý giao dịch). Những người khác có thể đóng góp (delegate) ADA vào bất cứ validator nào tuỳ thích để tăng khả năng validator đó được chọn mine 1 block. Khi validator mine được 1 block, nhận được block reward, sau khi trừ phí (phí duy trì, phí tham gia), reward sẽ được chia cho những người tham gia (dựa trên phần trăm ADA đóng góp) vào validator đó.
  • Interoperbility: giao dịch giữa cách blockchain với nhau.

Anh em thấy không. Nội blockchain thôi, đã có rất nhiều vấn đề rồi. Nên có những crypto, mỗi cái lại tập trung giải quyết 1 bài toán, hoặc nhiều bài toán. Ví dụ Cardano họ muốn giải quyết nhiều bài toán như mình nói, hay Polygon (MATIC) lại tập trung giải quyết bài toán về Scalability của Ethereum, hay Binance Smart Chain (BSC) cũng giải quyết bài toán về phí giao dịch sử dụng proof of stake. Nhưng cái nào cũng có hai mặt, phí xử lý giao dịch giảm, dẫn đến tình trạng ai cũng có thể tạo 1 crypto. Điển hình là trên BSC, có rất rất nhiều shit coin, meme coin để lừa tiền người dùng.

Bài toán của utility token
Có rất nhiều bài toán trong cuộc sống, mà những dự án đàng hoàng đang cố gắng giải quyết. Mình chỉ thử nêu tên một vài thứ nhé.
PaxGold (PAG)
Thay vì bây giờ phải mua những thỏi vàng, nhẫn vàng, thì anh em có thể mua những token PAG, có giá trị quy đổi tương đương: 1 PAG = 1 troy ounce ~ 31.1034768 grams vàng khối. Một số anh em ở Việt Nam sẽ đặt câu hỏi: vậy khác gì mua vàng, mà không nhận được vàng, chỉ nhận tờ giấy chứng chỉ mua vàng? Theo mình câu hỏi này là chính đáng, đặc biệt đối với tâm lý người Việt thích cầm, giữ cái gì trong tay mới yên tâm. Có một số lợi ích, mình kể ra thử, anh em xem thử có đáng phải có 1 cái token không nhé. Với mình nếu phải mua vàng mình sẽ mua cái token này.
  • Mình có thể mua bất cứ khi nào tuỳ thích. Mình chỉ cần đăng nhập vài cái hardware wallet của mình và vài cú click chuột là mình có thể mua được rồi. Giá cả thì dĩ nhiên là theo giá cả thị trường. À, mình muốn bán khi nào cũng được, nói chung là 24/7.
  • Mình có nhiều tiền, mua nhiều, có ít mua ít, không cần phải mua chính xác một số lượng nhất định đã được quy định sẵn. Đơn vị nhỏ nhất có thể mua là 1E-18 PAG.
  • Mình có thể lưu nó vào cái hardware wallet hay cái wallet trên iPhone, và vậy là yên tâm, không lo lắng trộm vào nha trong lúc mình đi ra ngoài. Đặc biệt, đối với những người như mình chẳng hạn, nếu sau này không sống ở UK nữa, mình dọn về VN hay sang nước khác, mình cũng không phải lo lắng nếu phải dọn đi (nếu số vàng mình mua là dạng vậy lý – thỏi, nhẫn), vì tất cả ở trong cái ví của mình rồi.
  • Mình muốn tặng ai, thì mình chuyển số PAG này tuỳ ý, không cần có quy định bao nhiêu, nhanh, tiện, đơn giản và bảo mật.
  • Rồi ví dụ như trong tình trạng dịch hiện nay phải lockdown, bạn không thể ra ngoài, hay đang đi du lịch nước ngoài thì làm sao bán được cái vàng bạn đang có nếu bạn đang cần tiền. Đối với token này, anh em chỉ cần click chuột, đổi ra cái stablecoin như USDC, mình không phải cần ai cho phép.
Có 1 vài vấn đề đối với tâm lý mua muốn cầm cho yên tâm người Việt mình:
  • Rồi bạn có thể đổi từ token sang vàng dạng vật lý không. Được, bạn vào trang web của Pax, bạn có yêu cầu họ gửi (redeem) số vàng tương ứng với số token bạn đang có.
  • Cái PAG này là token, vậy công ty Pax này có thể ‘in’ bao nhiêu token họ muốn hay sao? Cái này là không chính xác. Vì số token đang lưu hành (outstanding) tương ứng với số vàng họ có ở trong két sắt (security vault) ở London, và được bên thứ ba kiểm tra và đối chiếu thường xuyên.
Axie Infinity
Tựa game này đang thuộc dạng hot trong crypto hiện nay. Lần nữa, mình không được trả tiền để nhắc về nó, đơn giản mình thấy cách họ tiếp cận mới trong thế giới game, và đó là lý do mà họ đang rất phát triển như hiện nay. Một cách để hình dung nó, là những vật phẩm, nhân vật trong game là một NFT (non-fungible token), kiểu như một item đặc trưng trên blockchain, nó có thể trao đổi, mua bán. Tại sao mình thấy nó hay, vì những NFT này có thể mua báo trao đổi dễ dàng trên blockchain, tuỳ vào độ hiếm mà giá cả có thể khác nhau. Do hoạt động trên blockchain, bạn chả cần người trung gian, bạn để nó trên chợ (marketplace), và rồi người mua cứ vào đó mua là xong. Tưởng tượng anh em chơi game Võ lâm truyền kỳ (chắc nhiều anh em biết), anh em lượm được 1 cái vũ khí hiếm, hay nhân vật của anh em có thông số kỹ thuật tốt, kỹ năng cao, anh em muốn bán. Theo mình biết nếu muốn bán cho người chơi khác bằng tiền mặt, anh em phải giao dịch gặp mặt, hoặc phải có người trung gian giúp nếu anh em không ở chung 1 thành phố. Nếu là nhân vật, anh em cần phải đổi thông tin chủ sở hữu tài khoản tại VNG. Nếu người mua không ở cùng thành phố, hay không ở trong nước, thì mọi việc càng khó khăn hơn, nếu không có một người trung gian đứng ở giữa làm dùm. Trong blockchain mọi việc này thật sự rất đơn giản. Mình dự đoán, các game sắp tới sẽ đi theo hướng NFT này để giúp việc trao đổi, mua bán vật phẩm, nhân vật dễ dàng hơn.

Lời kết:
  • Cryptocurrency có phải là scam không? Yes và No. Yes: có những dự án được xây dựng ra để lừa tiền người dùng theo kiểu Ponzi (người đến sau làm giàu cho người đến trước), anh em phải tự trang bị kiến thức để tránh điều này. Mình sẽ có một bài viết về chuyện này để anh em tránh. No: có những native token như BTC, ETH, bản chất nó sinh ra là dựa trên việc xử lý giao dịch. Sau khi BTC, ETH sinh ra, thì nó có thể được dùng như một dạng tiền tệ trên internet, đặc biệt trên ETH, nó được dùng trả phí cho những giao dịch xảy ra trên network. Do không ai quản lý, sở hữu nó (phi tập trung – decentralized), nên giá cả của nó phụ thuộc hoàn toàn vào cơ chế kinh tế thị trường (cung cầu).
  • Cryptocurrency sẽ thay thế những tiền tệ của chính phủ hiện tại? Chuyện này sẽ KHÔNG bao giờ xảy ra. Quyền lực in tiền là một quyền lực rất lớn trong nền kinh tế của một chính phủ. Nên chuyện những cryptocurrency thay thế những tiền tệ của chính phủ các nước là không tưởng. Anh em đừng bao giờ nghe mấy đứa lùa gà nó rót vào tai điều này rồi chạy đi mua cryptocurrency khi không biết nó đóng vai trò gì, làm được gì. Mình thì đoán, chính phủ các nước sẽ xem xét ứng dụng blockchain để tạo ra cái tiền điện tử (hay stablecoin) bên cạnh tiền giấy như hiện tại, ví dụ như stablecoin cho USD hay EUR hay Nhân dân tệ.
  • Anh em có cần phải chạy đi mua cryptocurrency không? Không cần. Không có nó, cuộc sống của anh em vẫn diễn ra bình thường. Đối với mình, những utility token được tạo ra dựa trên blockchain, để giải quyết một vài vấn đề trong cuộc sống tiện hơn. Như cái PaxGold mình nhắc bên trên, đối với mình nó phù hợp, mình thấy cần thì mua. Nhưng với người khác, không có nhu cầu mua bán thường xuyên, hay không phải di chuyển nhiều, thì không cần, tuỳ nhu cầu và tâm lý. Đối với BTC, ETH, ADA, mình nhìn những native token, đặc biệt là ETH hay ADA này như là cổ phần của một công ty. Mình là đứa yêu thích công nghệ, nếu mình cảm thấy thích công nghệ họ làm, cách họ tạo ra platform cho developers phát triển app, thì mình mua như một dạng đầu tư, còn không thích thì không chơi. Cryptocurrency hiện nay như thị trường chứng khoán, thượng vàng hạ cám có đủ, khác là hiện nay nó chưa được làm luật, để bảo vệ người mua. Cá nhân mình nghĩ sớm muộn chính phủ các nước cũng sẽ nghiên cứu, làm luật để bảo vệ người sử dụng cryptocurrency, chứ hiện nay nhiều coin rác làm ra lừa đảo, nhiều người mất tiền, mất nhà lắm rồi.
  • Cryptocurrency được sử dụng cho những hoạt động phạm pháp. Đây là một trong những điều mà Friedman (trong link Youtube bên trên) cho rằng là mặt tiêu cực của hệ thống ‘peer-to-peer e-cash’. Điều này đúng nhé anh em, nhưng con số nó rất nhỏ, nhỏ hơn nhiều so với tiền mặt (cash). Như trong bài viết này trên Forbes [2], họ dẫn lại số liệu của Chainalysis [3], là năm 2019, có khoảng 2.1% số giao dịch liên quan tới cryptocurrency cho hoạt động phạm pháp (khoảng 21.4 tỷ USD). Năm 2020, giảm xuống còn 0.34% (khoảng 10 tỷ USD). Bên cạnh đó, bài viết cũng dẫn số liệu của Liên hợp quốc (UN), khoảng 2-5% GDP toàn thế giới (khoảng 1.6-4 ngàn tỷ USD) liên quan tới rửa tiền và phạm pháp. Anh em thấy đó, giao dịch phạm pháp liên quan tới cryptocurrency là rất thấp so với tiền mặt, vì các giao dịch trên blockchain là không thể sửa đổi và ai cũng có thể tra xét. Nên chỉ cần anh em biết cái wallet address là có thể dò ra tiền nó đi đâu. Hạ nghị sĩ Tom Emmer (đảng Cộng hoà) cũng nói: “Crypto-based crime represented only 0.34% of the entire transaction volume in 2020. Unfortunately, most crime is still conducted with the cash you print.” [4].

Còn rất nhiều thứ hay ho, anh em có thể làm với blockchain. Còn rất nhiều bài toán cần phải giải quyết.

Bài sau, mình sẽ điểm mặt một số vụ án lừa đảo liên quan tới cryptocurrency ở Việt Nam (điển hình là vụ Sky Mining) và trên thế giới. Và cho anh biết làm sao để tránh.

Tham khảo: [1], [2], [3], [4], [5], [6], [7]
Hình: Creative Commons Licenses.
169 bình luận
Chia sẻ

Xu hướng

Ten01
ĐẠI BÀNG
3 năm
mình xài BAT được 2 năm của trình duyệt brave không những chặn quảng cáo lại còn nhận được tiền hằng tháng để đổi lấy phiếu giảm giá amazon
Vmemory
CAO CẤP
3 năm
@Ten01 Nhiều người không hiểu cứ nghĩ cryptocurrency là xấu, không ích lợi gì. Thật ra nó nhiều ứng dụng đến nỗi... cả những trader cũng không nắm hết được. Cryptocurrency chỉ là phụ phẩm của blockchain & không phải cryptocurrency nào cũng xấu
Ví dụ như TPBank ứng dụng blockchain để chuyển tiền xuyên quốc tế nè. Nhiều công ty vận tải cũng dùng blockchain để quản lý mấy cái container, hàng hóa, sản phẩm. Bạn cần 1 con super computer trong ngắn hạn thì có thể thuê thay vì mua với chi phí khổng lồ. Ngoài ra còn có cloud storage, cloud hosting, VPN,... cũng đã được ứng dụng công nghệ blockchain Thay vì các server tập trung trong tay Google, Amazon, Microsoft... thì giờ nó phân tán ra khắp mọi nơi trên thế giới với độ bảo mật & tốc độ nhanh hơn
Ngoài ra còn ứng dụng trong y học, giáo dục, nghiên cứu,...
BAT là 1 trong số ứng dụng thực tiễn. Bạn đồng ý duyệt web có quảng cáo bạn được trả BAT. Hay tặng BAT cho nhà sản xuất nội dung xem như ủng hộ
xe360.vn
TÍCH CỰC
3 năm
Đọc mãi ko hiểu.. Em lại đi ra thôi
Nếu Crypto là tài sản mà trăm năm loài người mới tạo ra 1 lần thì sao nhỉ? mình đã bỏ lỡ cái gì ko
@hoangnguyen0291 Coin tạo thì dễ lắm chứ ứng dụng được chả mấy kêu là tiền tệ mà mua vào để lên giá rồi bán ra đô tiêu Nghe nó sao sao 😆
Cười vô mặt
@Nguyễn Hồng Hiệp 11 giờ bạn cầm cục vàng đi mua bánh mì đi, coin ko dễ tạo nha coin, token mới dễ tạo. Khi bạn tìm hiểu đủ lâu thì tiềm năng và ứng dụng của nó lớn cỡ nào. Không đơn giản mà mấy tay tỉ phú, chính trị gia...nói về nó đâu, do thị trường đang còn trẻ nên mới dễ bị thao túng chứ khi nào nó lớn thì khi đó mình nhận ra thì đã quá trễ.
Hoang DK PQC
ĐẠI BÀNG
2 năm
@hoangnguyen0291 https://vnexpress.net/warren-buffett-khong-tin-bitcoin-4458664.html Đúng là có nói thật!

Warren Buffett không tin Bitcoin

Tỷ phú Warren Buffett cho biết dù toàn bộ Bitcoin có giá 25 USD ông cũng không mua, vì chúng không tạo ra bất cứ giá trị gì.
vnexpress.net
Bài viết hay, dễ hiểu
dqminhtt1
TÍCH CỰC
3 năm
phức tạp nhỉ
giờ vào 1 group coin trên tele cả trăm ngàn người chơi...
xikiuwant
TÍCH CỰC
3 năm
Mục đích chính nghĩa của crypto là tạo ra 1 đồng tiền an toàn, thuận tiện trong giao dịch và xuyên biên giới. Oke, nhưng nó chưa làm đc vấn đề tiền giấy và tiền tệ truyền thống làm đc là dựa trên hàng hóa và sức lao động, hoặc dị biệt hơn là đồng đô la dựa vào dầu mỏ. Nên hiện tại phần lớn crypto là để rửa tiền, để các cá mập lùa cá con.
voibietbay
ĐẠI BÀNG
3 năm
@khunghoang kinhte 2008 có mỗi cái tin hack mà post mãi, sàn mà bị hack có 85tr là ít rồi, với lại giá trị nó tính theo giá token bị mất, chứ nó có vác đi bán hết được vẹo đâu, chỉ thanh khoản được đống coin vs token giá trị lớn và thanh khoản lớn thôi.
Mấy tháng gần đây tin hack liên tục, to như vụ poly hay bé như vụ chainswap, bondly...
Rủi ro đi kèm lợi nhuận thôi, có chơi có chịu, đầu tư mà không tìm hiểu thì tốt nhất là đừng có vào.
Cười vô mặt
tuananh223
ĐẠI BÀNG
3 năm
@luuthienloc có phải bạn là 1 trong số đó 😆
@voibietbay https://coin68.com/them-mot-vu-hack-lien-quan-den-defi-lan-nay-la-dao-maker/
@khunghoang kinhte 2008 Cái này là sàn bị hack chứ ko phải blockchain bị hack, nên tìm hiểu trước. Bạn muốn an toàn thì cất ở ví chứ đưa người khác giữ thì mất ráng chịu thôi
llyllr
TÍCH CỰC
3 năm
Có nhiều cái hay ở blockchain nhằm thay đổi cách vận hành cv, kte truyền thống.
Điều này là hoan nghênh. Còn về mặt tối thì e nghĩ dù gì nó cũng là sp của con người thì sẽ luôn tồn tại dù cho no là truyền thống hay mới.
P/s: smart contract? E vẫn chưa hiểu lắm như e thấy các gd của e vẫn phải có trung gian để tương tác với bên mua or bán ngoại trừ việc mua crypto coins( sàn đứng ra xử lý trung gian)
Và nữa là whitepaper? Cái này e thấy thích viết gì thì viết có phải k? Hay content đều đc verifiy?
tuananh223
ĐẠI BÀNG
3 năm
@khunghoang kinhte 2008 Sử dụng đầu mà comment đi bạn.
Có mỗi cái tin hack nhai đi nhai lại
Hàng ngày, hàng giờ hacker vẫn kiếm tiền từ việc hack từ đủ các thứ trên đời đó. Đọc vụ BKAV chưa?
@tuananh223 https://coin68.com/them-mot-vu-hack-lien-quan-den-defi-lan-nay-la-dao-maker/
Vmemory
CAO CẤP
3 năm
@khunghoang kinhte 2008 Nếu sàn làm mất tiền của khách, thì sàn sẽ phải đền tiền (như hacker hack vào két sắt của bank vậy, bank sẽ phải chịu trách nhiệm). Còn sàn bỏ chạy xù tiền, ok vẫn ổn thôi, sàn không uy tín ai chơi. Ngay từ đầu chơi (hay gửi tiền vào bank) bạn sẽ chọn nơi uy tín hay nơi trả lãi cao nhất? Tham - là cách mà người ta lấy tiền của bạn nhanh nhất
@llyllr Không hẳn là như vậy vì còn phụ thuộc vào sự ràng buột của hợp đồng. Cũng tương tự như hợp đồng mua bán bình thường có điều khoản để quy trách nhiệm cho mỗi bên. Sự khác biệt ở đây là những điều khoản này đã được viết ra bằng phần mềm; khi hai bên đồng ý những điều khoản này thì ký hợp đồng (thực ra không ký nhưng chấp nhận bằng việc nhấn nút Agree) thì sau đó việc bắt mỗi bên thực thi những điều khoản thỏa thuận là do phần mềm (máy tính) làm mà không có sự can thiệp của con người. Ví dụ trong hợp đồng quy định bên A phải làm việc này tại giờ/ngày/tháng thì tới giờ đó ngày đó máy tính sẽ làm mà không có sự trì hoãn.
traind
CAO CẤP
3 năm
Nói chung toàn là bánh vẽ là rác là công cụ để thu hút nguồn tiền.
@traind Có tìm hiểu và hiểu đc đám coin nó là như nào chưa mà quy chụp nhanh vậy ng ae?? Chắc ngày xưa đọc báo giấy xong chửi ra rả báo mạng là rác hả?? hay viết thư tay xong chửi email là rác ....??
traind
CAO CẤP
3 năm
@nguyenkhanh161019 Bạn thì kinh rồi. Bạn hiểu coin nó là cái gì ko? Nó chỉ là sp của blockchain tạo ra để phục vụ mục đích ứng dụng của nó. Còn giờ con mục địch chính là gì?
Còn m so sánh ngu bỏ mịa ra. Tác dụng internet là tốt chứ đ** phải cái nào trên môi trường internet là tốt. Còn blockchain nó giống như internet và đ** phải cái gì sinh ra từ đấy là tốt hết. Còn giờ chỉ là bánh vẽ để đưa lên sàn bơm đẩy giá thì nó cũng chỉ nó công cụ để kiếm tiền
Tôi đầu tư từ hồi 2015 cũng đọc chán chê mê mỏi, tham gia từ khi chúng bánh vẽ để bán token chứ đ** dc gọi là coin rồi. Và đến giờ t tham gia mua ICO đ** dưới 30 đồng rồi và chưa đồng đ** nào t thấy nó có ứng dụng thực tế nào cả. Giờ t cũng chẳng cần quan tâm miễn nó giúp t kiếm dc tiền và rất nhiều tiền là dc
@traind Nói ra mới biết là ngu đi đâm đầu vào ICO các kiểu để dính phải shit xong giờ cay cú. Trên thì chê là rác, bánh vẽ nhưng dưới lại đề cập đến mục đích ứng dụng, đh kiểu gì??
traind
CAO CẤP
3 năm
@nguyenkhanh161019 Lại tranh luận cùn à? Sao m ko chị hộ tao đồng coin nào đang sử dụng ứng dụng dc vào thực tế đi mày. Còn đ** phân biệt dc coin và blockchain thì ngậm mịa mõm lại ngta đỡ chửi ngu. Chính phủ, hệ thống tài chính ngân hàng họ quan tâm đến blockchain chứ đ** phải để tạo ra coin. Còn tại sao đến giờ đ** thằng nào làm thì lên gg mà tìm hiểu ko tính phí đâu.
Mày nói tao ngu đâm đầu vào ICO. Nói thế t đủ biết mày cũng chỉ đi hóng hớt thôi.
Tội nghiệp cho m đ** dc trải qua cái cảm giác x10-x20 tài khoản sau 1 đêm list sàn. Giờ t thấy mày ngu khi biết mà đ** dám vào. À mà làm đ** gì biết, mấy thằng mà biết mà ko mua thì nó chỉ tự trách mình ngu sao ko mua thôi 😁
Bác chủ thớt rất tâm huyết, mình đọc cả 2 bài nhưng vẫn không hiểu haha
ngocquangit
ĐẠI BÀNG
3 năm
Cứ cái coin sau ra để giải quyết hạn chế của các coin trước, bản thân nó xử lý vấn đề nội bộ của nó còn chưa xong thì lấy gì ra làm vật ngang giá chung thay cho tiền tệ?
Tỉ lệ phạm pháp rửa tiền ít hiện nay vì giá trị vốn hóa của coin còn thấp so với tiền mặt, khi mà nó ngang thì sẽ thấy nó khủng khiếp như nào.
Nói chung sản phẩm ra đời từ sự tưởng tượng ngây thơ về một xã hội công bằng tuyệt đối thì nó cũng như tư tưởng thế giới đại đồng! khi nào ý tưởng đó hiện thực được thì mấy cái coin này sẽ là vật ngang giá chính cho con người! chắc lâu!
Hoàng LUT
TÍCH CỰC
3 năm
@ngocquangit Trả lời tỏ ra hiểu biết. Bác ít nguy hiểm đi nhé. Bác không biết thì khiêm tốn hỏi, người khác giúp, cứ suốt ngày đọc mấy bài không làm được gì, không có giá trị, lừa đảo thì bác chỉ biết nhiêu đó thôi. Biết ít biết nhiều là do mình à.
hgchau.nt
ĐẠI BÀNG
3 năm
Cám ơn bài viết của bạn. Thấy bạn trên WTF mấy lần giờ lại gặp trên này 😁
Hoàng LUT
TÍCH CỰC
3 năm
@hgchau.nt Mình dọn qua UK ở hơn nửa năm rồi. Cũng nhớ Phần Lan quá trời.
chuangiao
TÍCH CỰC
3 năm
gen4: dogecoin to the moon
Khôn như mày :D
Mình vẫn mua để đầu tư
Cryto Currency là tương lai rồi còn gì nữa, thấy giờ đâu tư vào y như cổ phiếu ấy lên xuống nhanh lắm 😁
tuongminh90
ĐẠI BÀNG
3 năm
Theo mình thấy hiện quá nhiều loại token/coin được tạo ra. Khi nào giảm bớt và có quản lý được những đồng shit/meme coin thì may ra ng khác có cái nhìn tích cực về crypto. Còn về mua coin/token có những dự án thiết thực cho cộng đồng thì cũng tương đương với việc bạn mua cổ phiếu cho 1 công ty startup. công ty càng lớn thì sinh lợi nhuận càng cao. Công ty đó không trả cổ tức cho các bạn mỗi năm thôi. Các bạn có thể stack được mà 😁
Mình ủng hộ 1 dự án tiền tệ hay công nghệ mới. Cơ bản là tạo ra lợi nhuận kèm theo trách nhiệm cho cộng đồng thì mới được ủng hộ.
@tuongminh90 Cũng đúng phần nào đấy. Bạn có thể liên tưởng đến hệ thống tiền tệ trên thế giới hiện tại. USD có thể sử dụng ở mọi nơi; Euro cũng tương tự; nhưng VND không thông dụng lắm (trên thị trường thế giới nhé); còn tiền Zimbabwe thì cân ký bán đấy.
@tuongminh90 Các dự án "vì cộng đồng", "thiết thực",...mà bạn thấy thì sau khi họ in ra rác cho các bạn mua được vài trăm triệu $ họ cũng quên luôn những gì từng hứa. Đã "công ty" hay "nhóm" nào vẽ dự án crypto mà làm được việc chưa ạ?
tuananh223
ĐẠI BÀNG
3 năm
Rất hay bạn ơi. Đợi nhưng sr tiếp của bạn

Xu hướng

Bài mới









  • Chịu trách nhiệm nội dung: Trần Mạnh Hiệp
  • © 2024 Công ty Cổ phần MXH Tinh Tế
  • Địa chỉ: Số 70 Bà Huyện Thanh Quan, P. Võ Thị Sáu, Quận 3, TPHCM
  • Số điện thoại: 02822460095
  • MST: 0313255119
  • Giấy phép thiết lập MXH số 11/GP-BTTTT, Ký ngày: 08/01/2019