Mất ngủ hay ngủ không sâu giấc là tình trạng mà rất nhiều người gặp phải hiện nay. Chất lượng giấc ngủ xấu kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến tinh thần, thể chất và cả cuộc sống của chúng ta. Nhiều người lựa chọn sống cùng với nó, hoặc có người tìm đến những giải pháp khác như thực phẩm chức năng,… Tuy nhiên, ở những nước phát triển, họ lại dùng các thiết bị can thiệp vào não bộ để ngủ sâu hơn và phục hồi sức khoẻ.
Đây vốn là một cơ chế tự nhiên của não bộ, nhưng khi chúng ta già đi, hệ thống làm sạch này bắt đầu suy giảm hơn và số chất thải trao đổi trong ngày cũng tích tụ trên não nhiều hơn. Các chất thải vật lý này bao gồm các mảnh protein gọi là beta amyloid, các mảng xơ này ứ động tạo thành các mảng lớn bao quanh tế bào thần kinh - một tác nhân lớn gây ra bệnh Alzheimer và các chứng rối loạn thần kinh nghiêm trọng khác.
Hỗ trợ cơ chế tự nhiên của não bộ
Thiết bị thử nghiệm giám sát hành trình mỗi đêm thông qua giấc ngủ. Sau khi cảm nhận được người đeo đã chìm vào giấc ngủ, thiết bị sẽ phát ra dòng điện xung qua da đầu và hộp sọ, đưa não bộ vào giai đoạn ngủ sâu. Mục tiêu của những thiết bị này không chỉ là mang đến một giấc ngủ yên tĩnh hơn, mà thay vào đó, nó còn giúp dọn dẹp rác thải vật lý của não bộ hàng đêm, giúp khôi phục khả năng tập trung, trí nhớ và cả kỹ năng vận động.
Đây vốn là một cơ chế tự nhiên của não bộ, nhưng khi chúng ta già đi, hệ thống làm sạch này bắt đầu suy giảm hơn và số chất thải trao đổi trong ngày cũng tích tụ trên não nhiều hơn. Các chất thải vật lý này bao gồm các mảnh protein gọi là beta amyloid, các mảng xơ này ứ động tạo thành các mảng lớn bao quanh tế bào thần kinh - một tác nhân lớn gây ra bệnh Alzheimer và các chứng rối loạn thần kinh nghiêm trọng khác.
Vì thế các nhà khoa học trên thế giới đã tạo ra những thiết bị hỗ trợ cơ chế của não. Ví dụ như AugNOD của giáo sư tại Đại học Oregon - Don Tucker, nhìn thì trông giống một thiết bị chỉnh nha chuyên nghiệp với bộ thu phát sóng được gắn ở trên cùng.
Tucker hiện đã 75 tuổi và ông đeo thiết bị mũ điện cực này mỗi đêm, với dòng điện chạy qua da đầu và hộp sọ để dọn dẹp chất độc hại trong khi ông ngủ. “Đó là cách để giữ cho bộ não lúc nào cũng trẻ trung” - Tucker cho biết.
Chìa khoá cho sự khoẻ mạnh của não bộ
Thiết bị trên đã nhận được sự quan tâm của quân đội Mỹ. Vào tháng 10, Bộ Quốc phòng đã trao cho Tucker và một số trường đại học đối tác kinh phí 4.25 triệu USD để phát triển một thiết bị nhằm khôi phục lại sự nhạy bén tinh thần cho những người lính thường xuyên phải thiếu ngủ trên chiến trường.Jeffrey Iliff, một thành viên của nhóm nghiên cứu từ Đại học Y khoa Washington, cho biết, trong vòng 5 năm nữa, các thiết bị hiện đại sẽ hỗ trợ con người theo dõi giấc ngủ và làm sạch não của họ sẽ cực kỳ phổ biến trong đời sống.
Các nhà khoa học mong muốn truyền chất lỏng qua não để rửa sạch các protein mà não đã thải ra trong quá trình trao đổi chất không mệt mỏi hoạt động suốt đêm.
Bằng cách quan sát các lỗ nhỏ trên hộp sọ chuột, các nhà khoa học đưa ra giả thuyết rằng các tế bào não của con người co lại khi ngủ sâu, tạo không gian để đưa các chất lỏng di chuyển vào não và làm sạch mỗi tế bào. Đó là chìa khoá cho sự khoẻ mạnh của con người mà các nhà khoa học đã phát hiện ra.
Quảng cáo
“Chúng tôi nghĩ rằng điều này không chỉ liên quan đến bệnh Alzheimer, mà còn có thể liên quan đến nhiều loại bệnh lý thần kinh khá như đa xơ cứng và rối loạn mạch máu thần kinh dẫn đến chấn thương sọ não và đột quỵ. Nhiều bằng chứng cho thấy việc này còn liên quan đến chứng đau đầu hay trầm cảm hoặc rối loạn lưỡng cực. Có vẻ như nó thực sự là vấn đề cơ bản hơn nhiều so với những gì chúng ta nghĩ đến.”
Giai đoạn ngủ
Mỗi giai đoạn trong giấc ngủ từ nhẹ đến ngủ sâu đều có một mô hình sóng não riêng biệt, có thể được quan sát rõ bằng phương pháp điện não đồ (EEG). Giấc ngủ sâu nhất, ngay trước giai đoạn REM tạo ra sóng não chậm giúp tổ chức và lưu trữ lại những ký ức trong ngày và thúc đẩy chu trình rửa trôi của Glymphatic trở nên mạnh mẽ hơn. Khi chúng ta ngủ, hệ hệ thống glymphatic bơm dịch não tủy xung quanh não theo nhịp đập của động mạch. Chất lỏng này rửa trôi các chất thải hòa tan trước khi thoát vào hệ thống bạch huyết.
Các bài kiểm tra điện não đồ cho thấy khi con người già đi thì thời gian cho giấc ngủ sâu của họ cũng trở nên ít hơn. “Nhiều người sau 30 tuổi, việc ngủ sâu trở thành 1 vấn đề lớn. Đó có thể là cách giải thích phần lớn tình trạng suy giảm trí nhớ ở người lớn tuổi bắt đầu diễn ra ở tuổi 30.”
Tucker đã nghiên cứu vấn đề này trong suốt nhiều thập kỷ và thành lập nên một công ty vào năm 1992. Đây là một công ty đi tiên phong trong việc sử dụng điện não đồ có độ nét cao có thể đeo trong cuộc sống đời thường. Năm 2017, công ty đó với tên gọi là Electrical Geodesics đã được Philips mua lại với giá gần 37 triệu USD.
Quảng cáo
Sau đó, Tuker mở ra một công ty mới - phòng thí nghiệm điện sinh lý não ở Eugene, Ore. Công ty này không chỉ tìm cách theo dõi hoạt động điện của não mà còn tính đến các tác động của nó. Họ đã bắt đầu điều khiển não từ giai đoạn này sang giai đoạn khác của giấc ngủ với dòng điện cực nhỏ.
Những xung điện nhân tạo này mô phỏng lại những xung điện được tạo ra trong đầu khi con người ngủ sâu. Não bộ sẽ phản hồi lại theo sự dẫn dắt của chúng và cũng bắt đầu tạo ra những sóng não chậm hơn, đưa con người chìm sâu vào giấc ngủ nhất. Cụ thể, Tucker đã sử dụng các xung điện cực nhỏ cứ mỗi 5 phút 1 lần thể thử nghiệm, kết quả cho thấy những tình nguyện viên đã tăng thời gian ngủ sâu lên trung bình 13%. Ông cho rằng mức đó là đủ để não bộ làm việc hiệu quả hơn.
“Nếu bạn thay đổi dòng điện đi qua đầu, các tế bào thần kinh cũng sẽ tự đồng bộ hoá với điều đó.” - Tucker cho biết.
Việc đưa một lượng điện nhỏ vào não hay còn được gọi là phương pháp kích thích xuyên sọ không phải là một ý tưởng mới. Một đánh giá tổng thể vào năm 2017 đã xác định rằng phương pháp này an toàn, không có tác dụng phụ nghiêm trọng sau 18.000 trường hợp trong cuộc khảo sát. Bên cạnh đó, nó còn được chứng minh rằng đem đến 1 loạt các lợi ích thần kinh.
Theo Washington Post
