Ở Việt Nam việc kiểm soát và phòng chống các dạng bệnh truyền nhiễm như sốt xuất huyết và sốt rét được đánh giá là khá tốt nên những đợt bùng phát dịch bệnh cũng không đem lại quá nhiều tổn thất về người. Ở các nước kém phát triển, đặc biệt là vùng châu Phi, những bệnh truyền nhiễm ở trên vẫn đều đặn giết hàng nghìn người mỗi năm, ngoài ra các nước này còn phải đối mặt với nhiều dạng bệnh nguy hiểm khác nữa. Hôm nay mình sẽ share chút thông tin về 1 căn bệnh đang được WHO cảnh báo về đợt bùng phát mới tại Congo, đó là căn bệnh Ebola.
Về lịch sử của căn bệnh này thì bệnh được cho là được truyền từ loài dơi ăn quả sang người, rất có thể trong quá trình ăn thịt dơi nhiễm bệnh mà co người đã bị tiếp xúc với máu và từ đó phát bệnh. Cũng có thể bệnh được truyền qua máu hoặc các cơ quan nội tạng của các loài vật đã bị nhiễm bệnh như khỉ, vượn, gorilla, nhím... đã chết ở trong rừng mà được đem về để chế biến thành thức ăn. Sau khi từ động vật sang người là đến bước lẫy nhiễm người sang người qua các tiếp xúc trực tiếp qua vết thương hở hay những chỗ mưng mủ ở trên bề mặt da người bệnh hoặc các vật liệu đã bị dính các chất lỏng có bệnh. Những nhân viên y tế trong quá trình chăm sóc người bệnh nếu không cẩn thận cũng có thể bị nhiễm nếu tiếp xúc quá gần với người bệnh mà không được bảo hộ đúng tiêu chuẩn.
Năm 1976 là năm con người lần đầu đối mặt với virus Ebola qua 2 đợt bùng phát dịch tại châu Phi, 1 là ở Nzara của nước Nam Sudan hiện tại, 1 là ở Yambuku ở Congo, đây cũng là ngôi làng nằm cạnh con sông Ebola, nơi loại virus này được đặt tên theo. Đợt bùng phát gần đây nhất là vào những năm 2014-2016 tại vùng Tây châu Phi, đây cũng là đợt bùng phát lớn và phức tạp nhất với số người tử vong lớn nhất (tổng số người nghi nhiễm, nhiễm lên đến gần 30 nghìn người và số người từ vong của đợt này lên đến hơn 10 nghìn), khoảng bao phủ địa lý lớn hơn rất nhiều, từ Guinea chạy dọc theo biên giới Siera Leone và Liberia.
Thời gian ủ bệnh Ebola tùy theo tình trạng sức khỏe của người bị nhiễm, có thể kéo dài từ 2 đến 21 ngày. Triệu chứng đầu tiên thường gặp và cũng hay dễ nhầm sang các bệnh khác đó là sốt kèm mệt mỏi, mỏi cơ, đau đầu và đau họng. Tiếp đó sẽ có các triệu chứng dễ nắm bắt hơn như nôn mửa, tiêu chảy, mẩn ngứa và các triệu chứng thể hiện thận và gan đã có vấn đề, trong một vài trường hợp người bệnh có thể bị chảy máu trong hoặc ngoài như chảy máu chân răng hay đi ngoài có máu trong phân.
Ebola ngoài việc khả năng lây nhiễm và tỷ lệ tử vong cao thì còn có 1 điểm khác làm cho nó "nổi tiếng" đó là khả năng tồn tại ở các cơ quan trong cơ thể người đã khỏi bệnh. Các cơ quan đó có thể là mắt, hệ thống thần kinh trung ương, tử cung, buồng trứng, sữa mẹ... cũng đã có những trường hợp virus này đã sống đến hơn 9 tháng trong người đã khỏi bệnh.
Về lịch sử của căn bệnh này thì bệnh được cho là được truyền từ loài dơi ăn quả sang người, rất có thể trong quá trình ăn thịt dơi nhiễm bệnh mà co người đã bị tiếp xúc với máu và từ đó phát bệnh. Cũng có thể bệnh được truyền qua máu hoặc các cơ quan nội tạng của các loài vật đã bị nhiễm bệnh như khỉ, vượn, gorilla, nhím... đã chết ở trong rừng mà được đem về để chế biến thành thức ăn. Sau khi từ động vật sang người là đến bước lẫy nhiễm người sang người qua các tiếp xúc trực tiếp qua vết thương hở hay những chỗ mưng mủ ở trên bề mặt da người bệnh hoặc các vật liệu đã bị dính các chất lỏng có bệnh. Những nhân viên y tế trong quá trình chăm sóc người bệnh nếu không cẩn thận cũng có thể bị nhiễm nếu tiếp xúc quá gần với người bệnh mà không được bảo hộ đúng tiêu chuẩn.
Năm 1976 là năm con người lần đầu đối mặt với virus Ebola qua 2 đợt bùng phát dịch tại châu Phi, 1 là ở Nzara của nước Nam Sudan hiện tại, 1 là ở Yambuku ở Congo, đây cũng là ngôi làng nằm cạnh con sông Ebola, nơi loại virus này được đặt tên theo. Đợt bùng phát gần đây nhất là vào những năm 2014-2016 tại vùng Tây châu Phi, đây cũng là đợt bùng phát lớn và phức tạp nhất với số người tử vong lớn nhất (tổng số người nghi nhiễm, nhiễm lên đến gần 30 nghìn người và số người từ vong của đợt này lên đến hơn 10 nghìn), khoảng bao phủ địa lý lớn hơn rất nhiều, từ Guinea chạy dọc theo biên giới Siera Leone và Liberia.
Thời gian ủ bệnh Ebola tùy theo tình trạng sức khỏe của người bị nhiễm, có thể kéo dài từ 2 đến 21 ngày. Triệu chứng đầu tiên thường gặp và cũng hay dễ nhầm sang các bệnh khác đó là sốt kèm mệt mỏi, mỏi cơ, đau đầu và đau họng. Tiếp đó sẽ có các triệu chứng dễ nắm bắt hơn như nôn mửa, tiêu chảy, mẩn ngứa và các triệu chứng thể hiện thận và gan đã có vấn đề, trong một vài trường hợp người bệnh có thể bị chảy máu trong hoặc ngoài như chảy máu chân răng hay đi ngoài có máu trong phân.
Ebola ngoài việc khả năng lây nhiễm và tỷ lệ tử vong cao thì còn có 1 điểm khác làm cho nó "nổi tiếng" đó là khả năng tồn tại ở các cơ quan trong cơ thể người đã khỏi bệnh. Các cơ quan đó có thể là mắt, hệ thống thần kinh trung ương, tử cung, buồng trứng, sữa mẹ... cũng đã có những trường hợp virus này đã sống đến hơn 9 tháng trong người đã khỏi bệnh.
Tiêm vaccine tại Bắc Kivu, Congo
Hiện tại vẫn chưa có phương pháp chữa trị nào được chứng minh là có kết quả tuyệt đối với thằng virus Ebola này, tuy nhiên việc chăm sóc người bệnh bằng cách truyền bù nước hoặc điều trị giảm thiểu các triệu chứng của bệnh cũng có thể giúp tăng khả sống sót của người bệnh. Vào năm 2015 cũng đã bắt đầu có các đợt tiêm vaccine thử nghiệm phòng chống Ebola có tên là rVSV-ZEBOV với quần thể hơn 10.000 người và khảng hơn 1 nửa trong số đó được xác định không có virus trong cơ thể. Với đợt bùng phát gần đây tại khu vực Bắc Kivu, Congo, vào đầu tháng 8/2018 WHO cũng đã bắt đầu tiêm vaccine cho những người tại khu vực có dịch bệnh.
Số các ca bệnh của đợt bùng phát cho đến tuần 27/08/2018
- Giảm nguy cơ lây nhiễm từ động vật sang người: không ăn thịt sống các loài như dơi ăn quả hay khỉ/vượn, nếu có ăn thì phải để ý ăn chín uống sôi các sản phẩm được làm từ các loài động vật này.
- Giảm nguy cơ lây nhiễm từ người sang người: đeo khẩu trang, găng tay và các vật dụng phòng ngừa trong quá trình chăm sóc người bệnh tại nhà, chú ý rửa tay thường xuyên trước và sau khi thăm bệnh.
- Giảm nguy cơ lây nhiễm qua đường tình dục: WHO khuyến cáo những nam giới đã khỏi bệnh Ebola vẫn phải sử dụng các biện pháp phòng ngừa và vệ sinh trong vòng 1 năm sau khi khỏi bệnh hoặc sau khi đã xét nghiệm tinh trùng đồ 2 lần để khẳng định không còn virus trong cơ thể.
- Kiểm tra kỹ càng các điểm có thể gây bùng phát dịch: những người tiếp xúc với bệnh nhân cần phải được cách ly và theo dõi trong vòng 21 ngày, nhà cửa hoặc nơi khám chữa các bệnh nhân hoặc các nơi tiến hành chôn những người tử vong phải được tẩy trùng vào theo dõi kĩ càng.
Quảng cáo
Hôm trước mod @Airblade14 có share mình 1 đoạn video khá hay về Ebola, các bạn có thể xem ở dưới đây để biết và hiểu được về căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm này.
