Khác biệt về sản phẩm, về cách nghiên cứu & phát triển cho đến mạng lưới phân phối, hạ tầng kĩ thuật hỗ trợ là thứ giúp Vinsmart cạnh tranh được với các đối thủ khác trên thị trường, và đây cũng là những điểm khác biệt cơ bản khiến mình tin rằng Vin sẽ thành công hơn BKAV trong việc kinh doanh smartphone.
1. Về sản phẩm
Có thể thấy Bphone đi theo hướng giống như của Apple: chỉ ra mắt 1 dòng điện thoại duy nhất, nhắm tới phân khúc cao cấp (với Bphone 1) và "cận cao cấp" (Bphone 2, Bphone 3). Dải sản phẩm của Bphone cũng vì thế mà hẹp hơn và ít tiếp cận được với người mua. Đó là chưa kể giá của Bphone 3 và Bphone 3 Pro hiện cũng cao hơn (giá mình sẽ nói kĩ hơn ở bên dưới).
Trong khi đó, Vinsmart lại đánh theo kiểu mass, tức là họ cung cấp nhiều mẫu mã với nhiều mức giá khác nhau để thu hút được nhiều khách hàng hơn. Cách làm này được cái lợi là người dùng có thể đến với Vinsmart với gần như mọi số tiền mà họ có, không cần phải là người có bóp dày mới xài được điện thoại Vin. Nhìn thị trường hiện nay, mình đánh giá cao cách làm của Vin hơn vì nó là bước đầu tiên để người ta tiếp cận tới thương hiệu của bạn, sau đó dần dần người ta sẽ nâng cấp lên các dòng máy mới hơn cũng của Vinsmart. Còn với cách BKAV đang làm, những người không có điều kiện sẽ không bao giờ biết với Bphone và họ sẽ mãi mãi không có cơ hội để trải nghiệm và tin dùng sản phẩm này.
1. Về sản phẩm
Có thể thấy Bphone đi theo hướng giống như của Apple: chỉ ra mắt 1 dòng điện thoại duy nhất, nhắm tới phân khúc cao cấp (với Bphone 1) và "cận cao cấp" (Bphone 2, Bphone 3). Dải sản phẩm của Bphone cũng vì thế mà hẹp hơn và ít tiếp cận được với người mua. Đó là chưa kể giá của Bphone 3 và Bphone 3 Pro hiện cũng cao hơn (giá mình sẽ nói kĩ hơn ở bên dưới).
Trong khi đó, Vinsmart lại đánh theo kiểu mass, tức là họ cung cấp nhiều mẫu mã với nhiều mức giá khác nhau để thu hút được nhiều khách hàng hơn. Cách làm này được cái lợi là người dùng có thể đến với Vinsmart với gần như mọi số tiền mà họ có, không cần phải là người có bóp dày mới xài được điện thoại Vin. Nhìn thị trường hiện nay, mình đánh giá cao cách làm của Vin hơn vì nó là bước đầu tiên để người ta tiếp cận tới thương hiệu của bạn, sau đó dần dần người ta sẽ nâng cấp lên các dòng máy mới hơn cũng của Vinsmart. Còn với cách BKAV đang làm, những người không có điều kiện sẽ không bao giờ biết với Bphone và họ sẽ mãi mãi không có cơ hội để trải nghiệm và tin dùng sản phẩm này.
Vin cũng thiết kế sản phẩm của mình theo cách an toàn hơn, không có quá nhiều những tính năng nổi bật, không có những thiết kế hòa nhoáng, cũng không nói nhiều về màn hình tràn viền hay camera AI gì phức tạp như cách mà BKAV nói về Bphone trên sân khấu. Bphone trước giờ toàn đi theo hướng riêng, sử dụng những công nghệ mà BKAV cho là hay nhất, mới nhất trong tầm với của họ. Ví dụ rõ nhất là Bphone 3 rất khác biệt so với phần còn lại của thị trường, nhìn vào là biết Bphone 3.
Còn với các máy Vsmart Active và Joy, thiết kế của chúng khá chung chung, không có điểm nhấn đặc biệt để nói với mọi người rằng "Tao là điện thoại của Vin đấy". Thiết kế của các máy đó đã quá phổ biến và nhìn không khác gì các mẫu máy đến từ Oppo, Xiaomi, Huawei... Có thể thấy rằng ít nhất ở thời điểm hiện tại các máy Vsmart chưa tạo được cốt lõi nào của riêng mình.
Nhưng như vậy không hẳn là xấu nhé. Cách của Vin làm an toàn hơn so với BKAV, và nó cũng giúp tăng khả năng bán được hàng. Máy của Vin tuy thiết kế chung chung, tính năng chung chung nhưng lại phổ thông, ai nhìn vào cũng có thể chấp nhận được và người ta dễ tiếp cận với nó hơn. Ngay cả chiếc Active 1+ với tai thỏ vẫn an toàn hơn so với thiết kế "trán dô" mà Bphone 3 đang sử dụng vì dạng thiết kế này đã được chứng minh là bán được bởi không chỉ bởi Apple mà còn bởi các hãng Trung Quốc.
Với một cái tên vừa gia nhập thị trường, mình đánh giá đây mới là cách nên làm, chứ không phải làm như BKAV trừ khi họ đã xây dựng được tên tuổi trước đó (ví dụ, Apple trước khi làm iPhone thì đã thành công với Mac và iPod). Cái mà BKAV cho là đúng chắc gì đã là cái thị trường muốn và thích. Cách đi của BKAV nhiều rủi ro hơn, và tính đến giờ mình nghĩ rằng doanh số hay lợi nhuận của Bphone cũng không phải là cao một phần lớn cũng vì lý do này.
Nói ngắn gọn: Vinsmart làm điện thoại là để bán (Vin kinh doanh thì xuất sắc rồi), còn BKAV làm điện thoại để thỏa mãn giấc mơ của riêng BKAV.
2. Về nghiên cứu, phát triển
Nếu như BKAV luôn nói rằng họ tự nghiên cứu cái này cái kia, tự đi tìm hiểu và phát triển nhiều thành phần trong chiếc Bphone thì Vinsmart đi ngược lại hoàn toàn. Vin không nói mình tự làm, Vin thông báo mua hẳn 1 công ty chuyên về thiết kế và sản xuất điện thoại (BQ - của Tây Ban Nha) để sử dụng cho dự án của mình (nói cách khác, Vin sử dụng sản phẩm và trí tuệ đã có sẵn). Vin chỉ tuyên bố 1 chuyện là họ lắp ráp máy ở Việt Nam với các nhà máy đặt tại Hải Phòng mà thôi. Vin cũng không nói về chỉ số nội địa hóa, không nói về các nhà sản xuất Việt đã góp công ra sao.. Họ chỉ đơn giản là làm điện thoại mà thôi.
Quảng cáo
Có thể thấy rõ hai xu hướng khác biệt: 1 cái là tự làm hết, 1 cái là đi gom công nghệ, kĩ thuật về xài. Trong bối cảnh thị trường di động đã có nhiều năm trưởng thành, việc tự làm hết chưa chắc đã là tốt vì bạn không tận dụng được kinh nghiệm của những đơn vị khác đã sống, tồn tại lâu năm. Tự làm thì cũng tốt, Apple cũng tự làm nhiều thứ, nhưng chỉ khi bạn có tiền, có lực, có đủ nhân sự, khoản này thì quy mô của BKAV không đủ để thực hiện. Nên họ sẽ còn gặp nhiều khó khăn nếu tiếp tục theo đuổi con đường này.
Nhưng đó chỉ là về chuyện nghiên cứu và phát triển điện thoại. Điện thoại chỉ là một phần trong hệ sinh thái các món đồ thông minh cũng như hệ sinh thái công nghệ mà Vin đang xây dựng. Họ đã lập nhiều trung tâm nghiên cứu về tech, về AI, về phần cứng ở nhiều nơi trên thế giới, tuyển dụng nhân sự tại địa phương đó để thu thập được chất xám, kiến thức mà nếu chỉ làm ở Việt Nam chúng ta sẽ không có được đầy đủ.
Sự đầu tư cho nghiên cứu, phát triển như vậy sẽ đem lại nhiều cơ hội thành công hơn cho Vin, trong khi khả năng nghiên cứu của BKAV thì giới hạn hơn rất nhiều và cũng không thể mở rộng ở nhiều quốc gia như đã nói ở trên. Đây là thế mạnh của tiền, tiền của BKAV không thể nào bằng Vin được và Vin đã tận dựng sức mạnh tài chính, tầm ảnh hưởng của mình để phục vụ tốt cho việc nghiên cứu, phát triển.
3. Về phân phối và bảo hành
Mảng này ban đầu BKAV có cố gắng đấy, nhất là ở Bphone 2. Họ bán ở TGDD, chuỗi điện thoại lớn nhất cả nước và mạng lưới phân phối, bảo hành rộng khắp. Để người dùng tiếp cận thì khá là dễ. Tuy nhiên Bphone bị cái là số máy để trải nghiệm quá ít, người quan tâm muốn mua cũng không có máy để thử nên làm sao họ dám xuống tiền. Đến Bphone 3, BKAV lại chọn bán hàng qua các cửa hàng nhỏ mà theo phản ánh của nhiều anh em là luôn hết hàng, khó kiếm được máy để thử. Đó là chưa kể tới trung tâm bảo hành không đủ rộng.
Còn Vin thì sao? Vin trước khi nhảy vào làm điện thoại thì họ đã có bán lẻ, có nhà đất, có nhiều mảng phụ trợ khác. Trong đó việc Vin mở chuỗi siêu thị rộng khắp là một yếu tố quan trọng, nó giúp công ty có sự hiện diện ở nhiều nơi thông qua hệ thống Vinmart+, và Vin cũng thật sự thông minh khi tận dụng được những điểm này để làm nơi tiếp nhận bảo hành cho các máy Vsmart. Bằng cách này, bỗng nhiên qua 1 đêm Vin có ngay hàng trăm địa điểm nhận và trả máy, người dùng không phải đi xa, và cũng dễ tìm kiếm hơn. Theo CEO của Vinsmart thì họ muốn rằng bạn chỉ cần đi 15-20 phút là có thể bảo hành được máy rồi.
Quảng cáo
Vin cũng có sức mạnh và tầm ảnh hưởng, nên Vsmart tuy mới ra nhưng dễ dàng xuất hiện ở nhiều chuỗi cửa hàng như Viettel, TGDD, VinPro, ngoài ra Vin cũng chơi với những chuỗi nhỏ hơn như Mainguyen ở TP.HCM để phân phối điện thoại. Bphone có nhiều phốt và nhiều vấn đề nên khó mà được tiếp nhận nồng nhiệt như Vsmart, cũng vì thế mà Bphone 3 đâu còn có mặt ở TGDD. Khi người ta chấp nhận đưa máy của bạn lên kệ thì máy của bạn phải bán được, nếu không các đơn vị bán lẻ rất khó để hỗ trợ ngay cả khi họ muốn ủng hộ hàng Việt.
4. Truyền thông
BKAV có xu hướng nói về sản phẩm của họ như là "tốt nhất", có nhiều chữ nhất thường xuyên xuất hiện và họ cũng đề cập tới những cái "đầu tiên", ví dụ như màn hình tràn đáy đầu tiên chẳng hạn. BKAV cũng nhắm tới cách truyền thông có phần phóng đại, tuy nhìn từng chi tiết thì bạn không thấy điều này nhưng nhìn ở mức tổng thể thì điều đó thể hiện rõ ràng.
Trong khi đó, Vin thì không đi theo hướng này, họ nói về của mình như là sản phẩm giá tốt, là sản phẩm dễ mua, dễ tiếp cận, là thiết bị dành cho mọi người (ngay từ câu "Sản phẩm thông minh vì mọi người" đã thể hiện điều này rõ ràng).
Có thể thấy rằng cách làm của BKAV khiến cho họ bị nhiều người ghét hơn, còn Vin thì đến thời điểm này làn sóng chống đối ít hơn. Cách làm của BKAV mạo hiểm hơn và có thể đưa danh tiếng của họ đi nhờ những yếu tố trên, cách của Vin thì an toàn hơn, truyền thống hơn, và có lẽ sẽ dễ thuyết phục người dùng không rành công nghệ hơn?
Điểm chung là cả hai đều nhấn mạnh tới yếu tố hàng Việt cho thiết bị của mình. Có thể xem đây là cách khơi gọi lòng yêu nước từ khách hàng tuy rằng cả hai đều không trực tiếp nói những thứ như "Mua Bphone / Vsmart là yêu nước". Dù bạn có thích hay không thì đây cũng đang là một phần trong kế hoạch bán hàng của họ. Thật ra thì cũng bình thường, giống như Apple nói về việc Mac Pro 2013 của họ là lắp ráp tại Mỹ vậy đó. Xuất xứ của sản phẩm vẫn thường là 1 yếu tố được mọi người cân nhắc khi đi mua đồ, nhất là các món đồ điện tử.
5. Giá
Giá bán của Vsmart thấp hơn Bphone nhiều, rõ nhất là chiếc Active 1 so với Bphone 3 Pro. Active 1 có giá chỉ tầm 5 triệu, trong khi Bphone 3 Pro có cấu hình tương đương thì được bán với giá tận 10 triệu. Mức chênh lệch này có thể thấy được là do quy mô sản xuất của Vin lớn hơn nên tiết giảm được chi phí cho mỗi máy, giảm chi phí nghiên cứu & phát triển...
Cái quan trọng hơn: Vsmart tuyên bố họ bán máy chỉ bằng giá vốn, và trong thời gian đầu họ bán còn thấp hơn cả giá vốn để khuyến khích mua hàng. Về khoản này thì Vin bá đạo hơn hẳn BKAV do Vin có thể lấy tiền từ các mảng kinh doanh khác bù qua, còn BKAV thì khó có thể làm được điều đó ngay cả khi họ muốn. Chẳng phải ngẫu nhiên mà Vin đang giữ vị trí tập đoàn có giá trị và tiền bạc nhất Việt Nam. Kiểu đạp giá xuống như vậy thì phải nhà giàu mới chơi nổi, không thì sẽ bó tay.
Nhưng đó chỉ là trong ngắn hạn, trong dài hạn Vinsmart có thể sẽ dần tăng giá bán lên để có lãi, hoặc họ tiếp tục làm ra những sản phẩm khác của Vinsmart (như smarthome, IoT, dịch vụ...) để bù lỗ cho điện thoại. Đây là cách mà Xiaomi đang thực hiện và tính đến giờ họ vẫn sống khỏe nhờ chiến lược này.
Chốt lại là bạn đừng quá ngạc nhiên vì giá bán của điện thoại Vin nhé 😁
Kết luận
Theo quan sát và suy nghĩ của mình, mình nghĩ rằng điện thoại Vsmart chắc chắn sẽ bán được, bán nhiều hơn hẳn so với Bphone. Đó là kết quả tổng hợp từ tất cả yếu tố sản phẩm, chiến lược, giá bán cũng như hình ảnh và mạng lưới hậu cần hỗ trợ. Mình tin Vsmart có thể sẽ trở nên phổ biến trong chỉ 1-2 năm nữa, và BKAV sẽ phải làm việc nhiều hơn để có thể cạnh tranh lại Vin.
