Chắc hẳn anh em đã từng nghe qua ít nhất một lần về "chuẩn sạc Qi" rồi. Bài viết này sẽ nói về chuẩn sạc này, tại sao nó lại phổ biến, và tại sao chúng ta nên dùng nó?

Cái tên Qi?

Về bản chất, Qi là tên của một tiêu chuẩn dành cho công nghệ truyền tải điện năng không dây. Định dạng của tiêu chuẩn này được đề xuất và xác nhận bở tổ chức Công đoàn Năng lượng Không dây (Wireless Power Consortium - Viết tắt WPC). Mục tiêu ban đầu là tiêu chuẩn hoá việc sạc điện không dây cho tất cả mọi thiết bị điện tử đến từ nhiều hãng phần cứng khác nhau, tương tự như cách mà USB hay Bluetooth tiêu chuẩn hoá công nghệ.

Chỉ xét riêng về điện thoại thông minh, hiện tại chúng ta đang có rất nhiều thiết bị, mỗi một loại máy lại sử dụng một chuẩn sạc riêng như MicroUSB, USB C, hay Lightning. Ba loại phổ biến trên có thể được xem là ít rồi đấy, nếu không có chuẩn chung, mỗi hãng sẽ dùng một loại cổng riêng, anh em có hình dung nó phức tạp tới cỡ nào. Điều này tương tự cho sạc không dây, vì thế Qi ra đời. Càng sử dụng chung nhiều, trải nghiệm người dùng càng tốt hơn rất nhiều. Lấy ví dụ USB C: hiện tại chỉ cần một cọng C, anh em đã có thể sạc cho MacBook, iPad, các điện thoại Android, vân vân, trong tương lai có thể là iPhone mới nữa. Thực tế thì các hãng vẫn có thể tự đưa ra một chuẩn riêng cho mình, nhưng như vậy sẽ tốn thêm thời gian phát triển, sử dụng rườm ra hơn và không hề hiệu quả.

Các tiêu chuẩn sẽ giữ cho mọi thứ an toàn hơn

Quay trở lại về sạc không dây: công nghệ này hoạt động dựa vào hiện tượng cảm ứng từ hoặc cộng hưởng từ để truyền tải năng lượng. Để hiểu rõ về công nghệ này, anh em có thể đọc bài Sạc không dây và những điều có thể bạn chưa biết. Chuẩn Qi sử dụng cả cảm ứng từ và cộng hưởng từ cho việc sạc. Tiêu chuẩn này đề ra để giúp người dùng tránh phải 3 vấn đề lớn:

• Quá tải điện năng: mỗi chiếc smartphone đều có một giới hạn điều năng để đề phòng các sự cố. Như đã nói, sạc không dây phụ thuộc nhiều vào các lõi dây, nếu không đặt ra một tiêu chuẩn chung, có khả năng một bộ sạc mạnh quá có thể sẽ làm hư một thiết bị chỉ hỗ trợ sạc năng lượng thấp.
• Quá nhiệt: tương tự như trên, việc dùng một bộ sạc mạnh hơn so với thiết bị được hỗ trợ có thể làm cho nó quá nhiệt, tệ hơn là cháy nổ. Mấy vụ cháy nổ này thì chúng ta đã chứng kiến quá đủ và biết nó nguy hiểm như thế nào rồi.
• Bị nhiễu: Nhờ vào thứ gọi là Foreign Object Detection (FOD), tạm dịch là phát hiện vật thể lạ, một bộ sạc không dây có thể biết được đâu thực sự là lõi dây thứ cấp trong điện thoại để truyền điện và đâu là một vật thể lạ. Ví dụ như một tấm kim loại có thể xem là một cuộn dây mà. Điều này nguy hiểm vì có thể gây làm nóng vật thể, cháy hay nổ.

Một thiết bị sạc, hoặc điện thoại được gắn tiêu chuẩn Qi đều được kiểm tra bởi WPD để đảm bảo an toàn, độ hiệu quả và tính tương thích. Chuẩn Qi sẽ cho phép các thiết bị hoạt động trong tầm 0 đến 30 Watt. Thực tế thì Qi hỗ trợ lên tới 1 kW, nhưng không phải là cho điện thoại. Các thiết bị phải vượt qua bài test nhiệt độ, và hoạt động tốt với cơ chế FOD như đã nói bên trên thì mới được. Các thiết bị có chuẩn Qi đều có thể hoạt động chéo với nhau, tương tự như thẻ nhớ Micro-SD có thể hoạt động với mọi khe cắm MicroSD vậy.



Chuẩn Qi tập trung cơ bản vào khả năng điều tiết năng lượng. Những bộ sạc không dây dùng tiêu chuẩn này có dạng một bề mặt phẳng, vì nó giúp phân phối năng lượng ổn định và hợp lí hơn. Những thiết bị có tích hợp chuẩn Qi có thể điều chỉnh lượng sạc cho thiết bị và tự chuyển sang chế độ chờ khi thiết bị đã đầy pin. Những bộ sạc này chỉ hoạt động khi các thiết bị tiêu thụ chúng đặt lên bên trên, còn khi không có thiết bị thì chúng tự chuyển sang chế độ chờ, không kích hoạt để tiết kiệm điện trong cả quá trình.

Hiệu suất sạc sẽ tốt hơn khi thiết bị được "gắn" vào miếng sạc thông qua nam châm. Ngoài ra, chuẩn Qi còn cho phép thiết bị được điều khiển sạc thông minh hơn, nó có thể phát hiện rằng khi nào điện thoại đã được sạc đầy vào sẽ dừng việc "gửi đi các năng lượng" để phòng hờ việc hư hỏng. Giới hạn của chuẩn này là việc sạc nhanh hay chậm, có được tối ưu hoá hay không, phụ thuộc vào hành vi sạc, chỉ sạc một máy vào một thời điểm là tốt nhất.

Ngoài Qi ra, còn chuẩn nào nữa không?

Trong quá khác đã từng có vài chuẩn là "đối thủ" với Qi, có thể kể đến như PMA. Đáng buồn là PMA đã dần bị bỏ lại phía sau và không còn được phổ biến bằng Qi nữa. Cá nhân mình luôn ủng hộ việc mọi thứ càng đơn giản càng tốt, tất cả mọi thứ đều sạc bằng Qi, tiết kiệm rất nhiều công sức khi cần tìm đồ sạc, ví dụ như khi lên Tinh tế chơi, thấy đồ sạc không dây thì chỉ cần đặt chiếc iPhone lên là xong, không cần phải nghĩ nhiều về việc máy mình có sạc được với cục sạc này hay không.

Anh em có còn nhớ những tấm sạc xuất hiện trong khoảng thời gian 2008 không, đó chính là những tấm sạc Powermat (PMA) đấy. Những điện thoại Samsung Galaxy cho tới hiện tại (S8, S9 và S10) vẫn hỗ trợ chuẩn PMA, tất nhiên là song song với chuẩn Qi rồi. Tuy nhiên nhiều người dùng phàn nàn rằng chiếc S10 của họ không hoạt động với các sạc PMA.



Một trong những chuẩn khác cũng khá đáng lưu ý là AirFuel (trước đó là Rezence). Chuẩn này sử dụng công nghệ cộng hưởng từ để sạc và nó hỗ trợ cho một vài thiết bị cũ xa xưa mà giờ chắc cũng không ai còn quan tâm, ví dụ như sạc không dây cho ốp iPhone 5s

Tương lai của chuẩn Qi

Sạc không dây chắc chắn sẽ còn phát triển nhiều hơn trong tương lai tới, mình tin là như vậy. Sự phát triển của sạc không dây sẽ bắt buộc WPC phải nghiên cứu và phát triển thêm cho chuẩn Qi của họ. Nhiều người nhận xét rằng công nghệ truyền điện không dây của chúng ta chỉ mới đi vào bước đầu, còn rất nhiều tiềm năng để phát triển phía trước. Hiện tại WPC đang nhắm vào việc sạc không dây cho các đồ gia dụng, các công cụ điện.

Bên cạnh đó, để sạc không dây phát triển hơn, điểm cốt yếu sẽ là sự tiện dụng và tính hiệu quả. Sẽ chẳng ai muốn mua đồ sạc nếu nó sạc không được bao nhiêu mà lại quá hao điện cả. Sạc không dây vốn không có hiệu suất cao bằng sạc dây, nhưng nếu tối ưu được tính hiệu quả thì nó sẽ cực kì tiện dụng. Như đã nói, chuẩn Qi hiện tại hỗ trợ lên tới 1kW, con số này là cực kì lớn và có thể khai thác để làm cả một hệ thống sạc điện trong nhà.

Một lưu ý: Đừng bao giờ mua sạc không có chuẩn

Một thiết bị muốn được cấp chuẩn phải qua nhiều bước kiểm tra kĩ lưỡng để đảm bảo tính an toàn, do đó giá thành thường cao. Mình thấy có nhiều bạn hay mua các cục sạc trôi nổi về để thử, điều này mình không ủng hộ. Điện đùng là cái rất nguy hiểm, do đó đừng tiếc tiền mà hãy mua những thứ đã được kiểm tra kĩ lượng để bảo vệ thiết bị của mình và bảo vệ cả chính mình.