Đa phần ai cũng biết rằng khi tranh luận các vấn đề nhạy cảm như sắc tộc, tôn giáo,... chúng ta đều không được thể hiện quan điểm quá mạnh mẽ, gay gắt. Vì bộ não hoạt động nhằm đảm bảo tính nhất quán phù hợp của thế giới quan mỗi người, chúng ta luôn tìm kiếm thông tin để xác nhận những gì mình đã biết và tự động bác bỏ hoặc tránh những sự thật khác niềm tin trước giờ của mình. Nên dù bạn có tranh cãi đến đâu, đối phương cũng chỉ nghe và hiểu những gì họ mong muốn.
Dưới đây là hai cách đã được nghiên cứu, và có vẻ chúng có thể ứng dụng rất tốt trong các trường hợp tranh luận, các bạn có thể học theo để cải thiện các mối quan hệ trong xã hội nha
Vào năm 2017, các nhà nghiên cứu tại Duke, NYU và Princeton đã tiến hành một cuộc thí nghiệm, họ trả cho một lượng lớn người dùng Twitter ủng hộ đảng Dân chủ hay Cộng Hoà, để nghe thêm nhiều ý kiến hơn. Những người ủng hộ Đảng Cộng Hoà có xu hướng bảo thủ hơn trong quá trình thử nghiệm. Họ nhận ra rằng trong các cuộc tranh luận chính trị, chúng ta thường có xu hướng đánh giá quá cao những lập luận của chính mình, và nghĩ rằng sẽ thuyết phục, ảnh hưởng được đối phương.
Chẳng hạn như về vấn đề sử dụng súng, những người ủng hộ Đảng Dân Chủ bị thuyết phục bởi các lí lẽ như "Không có quốc gia phát triển nào trên thế giới có tỷ lệ bảo lực súng đạn như Mỹ" và họ nghĩ rằng nhiều người cũng cùng ý nghĩ. Trong khi đó ngược lại, phía kia lại đưa ra các lí lẽ và đi đến kết luận "Mặt xấu của súng phụ thuộc vào người sở hữu chứ không nẳm ở súng".
Dưới đây là hai cách đã được nghiên cứu, và có vẻ chúng có thể ứng dụng rất tốt trong các trường hợp tranh luận, các bạn có thể học theo để cải thiện các mối quan hệ trong xã hội nha
1. Nếu quan điểm của bạn không phù hợp với đối phương, hãy hướng cuộc nói chuyện xa hơn và thay đổi cách nói.
Vào năm 2017, các nhà nghiên cứu tại Duke, NYU và Princeton đã tiến hành một cuộc thí nghiệm, họ trả cho một lượng lớn người dùng Twitter ủng hộ đảng Dân chủ hay Cộng Hoà, để nghe thêm nhiều ý kiến hơn. Những người ủng hộ Đảng Cộng Hoà có xu hướng bảo thủ hơn trong quá trình thử nghiệm. Họ nhận ra rằng trong các cuộc tranh luận chính trị, chúng ta thường có xu hướng đánh giá quá cao những lập luận của chính mình, và nghĩ rằng sẽ thuyết phục, ảnh hưởng được đối phương.
Chẳng hạn như về vấn đề sử dụng súng, những người ủng hộ Đảng Dân Chủ bị thuyết phục bởi các lí lẽ như "Không có quốc gia phát triển nào trên thế giới có tỷ lệ bảo lực súng đạn như Mỹ" và họ nghĩ rằng nhiều người cũng cùng ý nghĩ. Trong khi đó ngược lại, phía kia lại đưa ra các lí lẽ và đi đến kết luận "Mặt xấu của súng phụ thuộc vào người sở hữu chứ không nẳm ở súng".
Điều mà cả hai bên đều không nhận ra rằng dù họ có cố tranh luận, thể hiện quan điểm, tranh cãi đến đâu, đối phương cũng nằm trong trạng thái "tự động điếc" và chỉ nghe những gì họ muốn nghe.
Theo giáo sư xã hội học Robb Willer "Hấu hết các thông điệp dù được truyền tải trực tiếp nhưng chưa chắc hữu hiệu". Nếu một người theo Đảng Cộng Hoà muốn thuyết phục đối phương chấp thuận chi tiêu quân sự cao hơn, họ không nên lấy lòng yêu nước ra để thuyết phục mà nên dùng các ý tưởng chung khác như "Thông qua việc nâng cao chi tiêu quân sự, những bất lợi có thể được cải thiện, dễ dàng vượt qua khó khăn,..." Chỉ cần thay đổi cách nói, cuộc trò chuyện sẽ đạt được mục đích mong muốn.
Muốn lay động suy nghĩ đối phương, hãy dùng đạo đức của họ chống lại họ.
Công việc của Willer thường xuyên dựa trên các lý thuyết về đạo đức. Khi con người có mức đạo đức ổn định, nghĩa là đạo đức ảnh hưởng đến thế giới quan của họ. Những người ủng hộ Đảng Tự Do coi trọng bình đẳng, công bằng và bảo vệ người yếu thế. Ngược lại, nền tảng đạo đức của những người phía kia được cho là kiên định hơn, họ coi trọng lòng trung thành, quyền lực trong một tập thể. Điều này cũng thể hiện rõ khi các chính trị gia vận động cử tri, người thuộc Đảng Cộng Hoà thường dùng các cụm từ, cách nói "Lấy lại đất nước chúng tôi", đánh mạnh vào lòng yêu nước và trung thành với tổ quốc.
Willer cũng cảnh báo rằng, việc thay đổi tư tưởng đối thủ chính trị vẫn rất khó khăn dù có áp dụng những phương pháp này. Biểu đồ dưới đây phản ánh được việc áp dụng đạo đức đem lại hiệu quả thế nào trong cuộc nghiên cứu. Tuy không thể thay đổi quan điểm chính trị, nhưng ít nhất phương pháp này giúp làm dịu và khiến đối thủ lắng nghe chúng ta nói.
Tương tự như các cuộc căng thẳng, xung đột khác trong cuộc sống, phương pháp này sẽ hữu ích hơn.
2. Lắng nghe, đối thủ của bạn cũng cũng thích được lắng nghe và tôn trọng
Chúng ta bắt đầu bằng một ví dụ: Dave Fleischer là một nhà tổ chức chính trị đang kêu gọi việc bầu cử, nhưng thay vì đưa ra nhiều lập luận, nói nhiều thì ông lại đi theo cách tiếp cận ngược lại, ông hỏi những người ở đây những câu hỏi mở về một số vấn đề, và ông lắng nghe, rồi lại tiếp tục đặt ra những câu hỏi tương tự, cứ thế lập lại. Và nó đem lại hiệu quả rất lớn cho Dave.
Thật vậy, cũng như những lời nói đanh thép, sự lắng nghe cũng có sức mạnh rất lớn. Theo một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Science về vấn đề thuyết phục thay đổi định kiến của những người "chống lại chuyển giới". Chỉ bằng một cuộc nói chuyện kéo dài 10 phút, họ dễ dàng làm thay đổi quan điểm của những người này, và hiệu quả của nó có thể kéo dài tới ít nhất 3 tháng. Chìa khoá ở đây tiếp tục là sự lắng nghe.
Quảng cáo
Nếu theo dõi video trên, anh em có thể thấy sự thay đổi quan điểm dần dần sau khi trò chuyện, giữa một người có quan điểm mập mờ về LGBT và anh chàng đến từ tổ chức Leadership LAB để làm rõ về vấn đề giới tính với cô này. Anh ta đưa ra một số câu hỏi và muốn cô ta nhớ về những kí ức cũng bị kì thị về một vấn đề nào khác. Sau khi cuộc trò chuyện kết thúc thì cô ta được gợi ý về việc nghĩ về những trải nghiệm tồi tệ khi bị phân biệt, từ đó hãy đồng cảm với LGBT.
Mấu chốt ở đây là lắng nghe, và sử dụng những bài học cũ của chính họ để thuyết phục họ. Ví dụ là nếu người yêu các bạn ghen tuông thì hãy gợi ý (một cách thân thiện thôi) cho người đó rằng nếu người đó bị ghen thì sẽ thấy thế nào 😁
TL,DR: Nói tóm lại rằng, để có một cuộc tranh cãi quan điểm một cách văn minh và đạt tính thuyết phục cao, hãy lắng nghe và đưa ra những lí lẽ, và nói lái về những vấn đề nào mà người đó thích nghe hơn để có thể đạt hiệu quả hơn.
Tham khảo Vox
