Hệ thống âm thanh trong xe hơi bắt đầu xuất hiện từ năm 1930 và đến nay đã phát triển qua một chặng đường dài. Mở đầu chỉ với mẫu radio gắn trong xe hơi Motorola 5T71, sau hơn 80 năm, dàn âm thanh xe hơi hiện nay đã biến thành một hệ thống vô cùng hiện đại và cũng phức tạp không kém. Hầu hết các dàn âm thanh xe hơi ngày nay đều hỗ trợ những nguồn phát thông dụng như radio, CD, iPod, ổ cứng USB, thẻ nhớ hay các hình thức kết nối không dây.
Trong những năm gần đây, các hãng sản xuất xe hơi cũng rất chú trọng vào chất lượng âm thanh trong xe. Nhiều hãng bắt đầu trang bị các thiết bị âm thanh cao cấp cho chiếc xe của mình nhằm cạnh tranh và lôi kéo khách hàng. Ba thành phần chính luôn được các hãng xe hơi ưu ái đầu tư cũng như được người dùng lưu ý nhất khi lựa chọn chính là bộ đầu phát, amplifier và những chiếc loa.
Đầu phát (head unit)
Nếu một hệ thống âm thanh tại nhà sử dụng nhiều thành phần riêng cho từng công dụng khác nhau như bộ thu sóng radio, đầu CD, pre-amplifier, amplifier... và kết nối chúng bằng cable thì đầu phát của một hệ thống âm thanh trong xe thường phải kết hợp tất cả trong một (all-in-one). Điều này là vì không gian trong xe rất eo hẹp và chúng ta không thể “bày biện” quá nhiều thứ. Đầu phát của hệ thống âm thanh trong xe cũng trực tiếp kiểm soát mức âm lượng và khả năng chuyển đổi giữa các nguồn phát đang được sử dụng.
Trong những năm gần đây, các hãng sản xuất xe hơi cũng rất chú trọng vào chất lượng âm thanh trong xe. Nhiều hãng bắt đầu trang bị các thiết bị âm thanh cao cấp cho chiếc xe của mình nhằm cạnh tranh và lôi kéo khách hàng. Ba thành phần chính luôn được các hãng xe hơi ưu ái đầu tư cũng như được người dùng lưu ý nhất khi lựa chọn chính là bộ đầu phát, amplifier và những chiếc loa.
Đầu phát (head unit)
Nếu một hệ thống âm thanh tại nhà sử dụng nhiều thành phần riêng cho từng công dụng khác nhau như bộ thu sóng radio, đầu CD, pre-amplifier, amplifier... và kết nối chúng bằng cable thì đầu phát của một hệ thống âm thanh trong xe thường phải kết hợp tất cả trong một (all-in-one). Điều này là vì không gian trong xe rất eo hẹp và chúng ta không thể “bày biện” quá nhiều thứ. Đầu phát của hệ thống âm thanh trong xe cũng trực tiếp kiểm soát mức âm lượng và khả năng chuyển đổi giữa các nguồn phát đang được sử dụng.
Tính năng thu sóng radio của đầu phát gồm cả sóng AM/FM thông thường lẫn từ các dịch vụ radio qua vệ tinh như Sirius hay XM. Gần đây công nghệ HD Radio cũng được đưa vào sử dụng để mang đến chất lượng âm thanh cao hơn cho sóng AM/FM, kèm theo một số tính năng cần thiết khác (thêm số lượng kênh, truy cập và hiển thị thông tin...). Đầu phát của hệ thống âm thanh trong xe ngoài ra còn hỗ trợ kết nối với iPod hay ổ USB để chơi các file nhạc được lưu trữ trong bộ nhớ, cũng như cho phép kết nối qua Bluetooth và phát nhạc từ smartphone.
Các tính năng khác của đầu phát trong hệ thống âm thanh xe hơi thường gồm khả năng chỉnh tone (bass/treble), xử lý tín hiệu và tự động cân bằng âm lượng theo mức tiếng ồn... Nhiều hệ thống âm thanh xe hơi hi-end còn có cả subwoofer rời với bộ điều khiển riêng biệt.
Amplifier
Thành phần quan trọng kế tiếp là amplifier. Quá trình khuếch đại âm thanh sẽ phụ thuộc vào preamp và power amplifier bên trong đầu phát. Preamp sẽ nhận tín hiệu từ các nguồn phát như radio, đầu CD... và đưa đến power amplifier, giúp khuếch đại tín hiệu để chúng không bị ảnh hưởng từ những thiết bị điện tử khác trong xe. Công dụng của power amplifier là nhận tín hiệu từ preamp, khuếch đại và truyền đến loa để tạo ra âm thanh.
Đa số các đầu phát gắn trong xe đều được tích hợp power amplifier công suất thấp để kéo một số chiếc loa nhỏ. Ở những hệ thống âm thanh xe hơi cao cấp với nhiều loa hơn hay loa có công suất cao, power amplifier thường có kích thước lớn và được gắn riêng ra ngoài đầu phát để tản nhiệt tốt hơn.
Loa
Quảng cáo
Loa nhận tín hiệu điện đã được khuếch đại từ power amplifier và chuyển đổi chúng thành năng lượng cơ học để làm màng loa dao động, từ đó tạo ra âm thanh mà chúng ta nghe được. Tai người có khả năng nghe trong khoảng 20 Hz ~ 20 kHz nên dải âm của những chiếc loa thường cũng chỉ giới hạn trong khoảng này.
Những hệ thống âm thanh xe hơi cơ bản thường sử dụng loa toàn dải (full-range) để đánh được hết các dải tần, điều này khiến cho âm thanh của chúng chỉ ở mức trung bình khá do không thể đánh tốt các dải cực trầm hay cực cao. Những hệ thống âm thanh xe hơi cao cấp thì được tích hợp các củ loa bass, mid và tweeter riêng biệt, cho phép thể hiện các dải tần chi tiết hơn nhiều.
Nhiều hệ thống âm thanh xe hơi cũng sử dụng kiểu thiết kế loa 2 hướng (2-way), gồm 2 củ loa với kích thước khác nhau được đặt trong cùng một thân loa. Lấy ví dụ ở một chiếc loa đồng trục sẽ có một tweeter được đặt đồng trục trực tiếp phía trên woofer, tạo ra một chiếc loa full-range với 2 củ loa riêng biệt.
Những hệ thống âm thanh xe hơi cao cấp hơn có thể có nhiều subwoofer được phối với củ loa mid-bass, mid-range và tweeter trái/phải. Các dàn âm thanh hi-end còn được tích hợp thêm một củ loa mid-range hay tweeter đặt ở chính giữa dashboard để làm kênh center, từ đó giúp âm trường trở nên rộng hơn.
