Apple trước giờ chẳng thiếu những quyết định khiến cộng đồng công nghệ tranh cãi gay gắt. Những lần “thay đổi” khiến nhiều người lên tiếng phản đối Apple đã có tuốt từ thời iPhone 7 bỏ cổng 3.5mm xuất tín hiệu âm thanh ra tai nghe, bắt anh em phải mua tai nghe không dây (nhân tiện ra mắt luôn AirPods) hoặc sắm tai nghe mới chân lightning.
Một lần khác, Apple bán một cái chân đế màn hình giá cả nghìn Đô, kèm với chiếc màn hình giá 6 ngàn nhưng không phải ai cũng cần. Ké luôn vụ cái chân đế, cũng phải đề cập luôn đến cả 4 cái bánh xe của máy Mac Pro giá 700 USD nữa. Dù đúng hay sai, tất cả chúng ta đều phải đồng ý với nhau một điều, rằng những cái đầu marketing bậc thầy ở Cupertino luôn biết cách đưa sản phẩm của họ, dù đắt đến đâu, đối tượng khách hàng ở thị trường ngách hẹp đến mức nào, trở thành nhân vật chính của hàng vạn dòng title trên cả nghìn trang web trên thế giới.
Từ đó hãy lái sang tin đồn của Ming Chi Kuo, nói rằng iPhone bán ra thị trường năm nay sẽ không kèm cục sạc. Chao ôi dư luận phát điên theo nghĩa đen. Không có cục sạc thì khác gì hút máu người dùng phải mua thêm phụ kiện từ Apple Store, thay vì được tặng sẵn cục sạc khi đi mua máy đập hộp? Hơn chục năm qua từ khi iPhone ra mắt, à mà không, từ khi điện thoại di động bắt đầu trở nên phổ biến, làm gì có chuyện mua máy mới không được tặng kèm cục sạc? Không có jack 3.5mm thì còn chịu được chứ không có cục sạc, điên à???
Đại khái là cộng đồng mạng phản ứng như vậy. Tất cả phát điên chỉ vì một tin đồn chưa có căn cứ, chưa được xác thực của một người cũng có thể gọi là có tên tuổi trong làng công nghệ toàn cầu.
Một lần khác, Apple bán một cái chân đế màn hình giá cả nghìn Đô, kèm với chiếc màn hình giá 6 ngàn nhưng không phải ai cũng cần. Ké luôn vụ cái chân đế, cũng phải đề cập luôn đến cả 4 cái bánh xe của máy Mac Pro giá 700 USD nữa. Dù đúng hay sai, tất cả chúng ta đều phải đồng ý với nhau một điều, rằng những cái đầu marketing bậc thầy ở Cupertino luôn biết cách đưa sản phẩm của họ, dù đắt đến đâu, đối tượng khách hàng ở thị trường ngách hẹp đến mức nào, trở thành nhân vật chính của hàng vạn dòng title trên cả nghìn trang web trên thế giới.
Từ đó hãy lái sang tin đồn của Ming Chi Kuo, nói rằng iPhone bán ra thị trường năm nay sẽ không kèm cục sạc. Chao ôi dư luận phát điên theo nghĩa đen. Không có cục sạc thì khác gì hút máu người dùng phải mua thêm phụ kiện từ Apple Store, thay vì được tặng sẵn cục sạc khi đi mua máy đập hộp? Hơn chục năm qua từ khi iPhone ra mắt, à mà không, từ khi điện thoại di động bắt đầu trở nên phổ biến, làm gì có chuyện mua máy mới không được tặng kèm cục sạc? Không có jack 3.5mm thì còn chịu được chứ không có cục sạc, điên à???
Đại khái là cộng đồng mạng phản ứng như vậy. Tất cả phát điên chỉ vì một tin đồn chưa có căn cứ, chưa được xác thực của một người cũng có thể gọi là có tên tuổi trong làng công nghệ toàn cầu.
Nhưng hãy thử dừng gõ phím một lát để nhìn từ hai khía cạnh khác, hai góc nhìn khác của câu chuyện cục sạc điện thoại mà đôi khi chúng ta mải đọc title bài trên mạng internet mà quên mất, hoặc chưa nghĩ đến.
Khía cạnh môi trường
Anh em hẳn còn nhớ đầu năm nay, Liên minh châu Âu đã thông qua quyết định buộc tất cả các nhà sản xuất smartphone muốn bán sản phẩm của họ tại thị trường châu Âu phải dùng chung một chuẩn kết nối là USB-C. Apple rất phản đối quyết định này, viện lý do áp đặt chuẩn chung sẽ khiến khả năng sáng tạo bị trói buộc, không thể tạo ra những sản phẩm tốt nhất cho mọi người được. Nhưng quyết định thì đã được ủy ban châu Âu biểu quyết thông qua, và rồi nó sẽ trở thành bộ luật để áp dụng trên tất cả các quốc gia thuộc liên minh châu Âu. Apple rồi sẽ đến lúc không còn lựa chọn nào khác ngoài việc sản xuất iPhone với cổng USB-C để được bán ra ở thị trường châu Âu, một trong ba thị trường lớn nhất của Apple, sau Trung Quốc và Mỹ. Hoặc thậm chí là họ còn có thể tạo ra một chiếc điện thoại… chẳng có cái cổng kết nối nào, muốn sạc pin phải dùng đế sạc không dây như tin đồn vài năm nay vẫn rộ lên mỗi năm vài lần, nhưng mãi mà chưa thấy Apple thực hiện.
Hãy nhắc lại lý do vì sao châu Âu muốn tất cả smartphone bán ra tại lục địa già đều có chung một chuẩn kết nối? Lý do đương nhiên không chỉ là “iPhone hết pin cần mượn sạc mà bạn bè toàn xài Android, toàn dùng cáp USB-C” rồi. Dù rằng USB-C đang trở nên phổ biến và tiện lợi hơn trước rất nhiều, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc ép Apple phải đi theo những hãng khác?
Lý do thực sự của liên minh châu Âu liên quan đến vấn đề môi trường. Theo họ, mỗi năm chỉ tính riêng tại châu Âu, cáp sạc và cục sạc đã chiếm 51 nghìn tấn rác thải công nghệ thải ra môi trường, chưa tính những món đồ khác bị vứt đi, như pin hay thiết bị cũ, và cũng không tìm được số liệu toàn cầu về khối lượng cục sạc và cáp sạc trở thành rác thải công nghệ hàng năm trên thế giới.
Tạo ra một chuẩn chung cho cáp kết nối và cổng kết nối smartphone sẽ là bước đầu tiên để châu Âu giảm khối lượng rác công nghệ mà chúng ta thải ra môi trường hàng ngày, hàng giờ. Mình đồ rằng, bước tiếp theo sẽ là ép các hãng tạo ra những cục sạc với chuẩn chung, công suất chung phù hợp với tất cả mọi thiết bị, để nó dùng được lâu hơn, hỗ trợ nhiều đời máy hơn, vòng đời sản phẩm trước khi bị thải loại ra ngoài môi trường, người dùng đi mua charger mới cũng dài hơn.
Điều đó dẫn chúng ta đến với iPhone 12, ra mắt nửa cuối năm nay.
Quảng cáo
Theo Kuo, iPhone 12 sẽ không kèm cục sạc 5W hay 12W quen thuộc nữa, mà cục charger 20W mới sẽ là phụ kiện tùy chọn mua ngoài, kết nối USB-C cho phép sạc nhanh chiếc điện thoại. Chưa bàn tới tính xác thực của thông tin này, mà áp vào những gì mình viết trên đây, Apple có lẽ đang đi đúng hướng mà ủy ban châu Âu muốn.
Một cục sạc bán ngoài, kết nối USB-C sẽ không chỉ sạc được cho iPhone, mà còn có thể sạc được luôn cả những thiết bị Android khác, miễn là người dùng có mang đúng loại cáp để kết nối. Chưa kể, bán máy không kèm cục sạc cũng sẽ khiến người dùng giữ lại charger cũ khi bán máy, mua máy mới về là sẵn charger đang xài tiếp luôn, từ đó khiến khối lượng sạc điện thoại đóng góp vào khối lượng rác công nghệ hàng năm giảm mạnh. Làm ra một cục sạc có thể không đáng bao nhiêu tiền, nhưng chi phí để xử lý chúng sau khi bị người dùng bỏ đi mua cái mới là không hề nhỏ.
Khía cạnh người dùng
Ăn rau muống nói chuyện thế gian thế đủ rồi, xa xôi quá. Hãy quay về trải nghiệm của chính chúng ta, mỗi cá nhân, mỗi người dùng đơn lẻ đi. Nếu iPhone không bán kèm sạc thì chuyện gì sẽ xảy ra?
Thứ nhất, nó sẽ ảnh hưởng rất mạnh đến những anh em chơi điện thoại theo kiểu lướt sóng, giữ nguyên vỏ hộp phụ kiện chờ đến đời mới nâng cấp, bán máy cũ cho được giá. Mua máy mới mà không có charger thì máy hết pin dùng kiểu gì?
Quảng cáo
Câu trả lời cho câu hỏi trên, không mấy ngạc nhiên, là rất nhiều lựa chọn khác. Không thiếu anh em mua một chiếc charger sạc nhanh chất lượng cao về xài thay cục sạc bán kèm iPhone hay bất kỳ chiếc smartphone nào anh em sử dụng. Thậm chí đế sạc không dây giờ cũng đã thành thứ phổ biến hơn nhiều so với vài năm trước, sạc được cả Apple Watch, iPhone và AirPods, hay nhiều sản phẩm khác cùng lúc. Cục charger đi kèm máy vẫn là thứ cần thiết, nhưng không còn quá quan trọng như xưa nữa, chí ít là đối với mình hay nhiều anh em khác đang chơi trong diễn đàn. Vì tư duy mua máy đập hộp hiện giờ là kiểu gì cũng có cục sạc, nên khi bán máy cũ, chẳng tội gì không đưa cho người ta cái cục sạc đi kèm máy cũ cho người ta xài, giữ lại vừa chẳng để làm gì, bán đi thì giá trị máy tăng thêm một chút vì "full phụ kiện".
Tương tự như vậy với “vị khách” kia của anh em, bán máy cũ cho người thứ ba cũng kèm luôn cục sạc, cứ sang tay qua lại như vậy là thành thị trường tự do.
Thứ hai, mình đặt ra một thử thách đơn giản cho anh em như thế này, anh em hãy thử lên Nhật Tảo tìm kiếm iPhone, anh em thấy tỷ lệ bán máy full box full phụ kiện cao hơn, hay tỷ lệ bán máy “cởi truồng” không cáp sạc không tai nghe không củ sạc cao hơn? Vì mức giá rẻ, mua máy trần rồi mua thêm phụ kiện luôn là lựa chọn của rất nhiều người dùng, nhất là những người có thu nhập trung bình thấp, muốn mua iPhone đời cũ để dùng vì “rẻ mà ổn định”. Khi ấy họ sẽ làm gì? Đương nhiên là đi mua một cục charger và cáp sạc khác để phục vụ chiếc điện thoại “cũ người mới ta” rồi. Mua sắm kiểu đó cũng đâu khác gì Apple bán iPhone không kèm cục sạc, đến khi iPhone 13, hay 14 ra đời, cục sạc từ thời iPhone 12 vẫn sẽ phục vụ anh em hiệu quả, kèm theo những cách nạp lại điện năng cho máy khác như power bank, hay đế sạc không dây.
Để công bằng thì, anh em có thể phản bác lại ý kiến trên của mình rằng, mua máy cũ thì phải sống chung với việc thiếu phụ kiện, chứ mua máy mới mà không kèm charger có phải là hơi quá đáng từ phía Apple?
Mình vẫn sẽ giữ nguyên quan điểm khi tranh luận với anh em trong phần bình luận dưới đây, rằng nếu tin đồn là chính xác, thì Apple sẽ lại có một bước chuyển không khác nhiều so với việc họ loại bỏ cổng 3.5mm vài năm trước trên iPhone 7, có điều nó sẽ gây ra nhiều tranh cãi hơn. Anh em thấy không còn cổng 3.5 cũng chẳng phải điều quá kinh khủng như hồi ấy biết bao trang tin trên thế giới kêu ca, muốn nghe nhạc bằng tai nghe có dây của mình thì sắm thêm cái dongle lightning, dùng được từ iPhone 7 đến tận bây giờ là iPhone 11. Một cách khác là mua tai nghe không dây, và cũng dùng được với tất cả những thế hệ smartphone hỗ trợ đúng chuẩn kết nối.
Tương tự như thế, cục sạc cũng không khác gì nhiều. Cuối năm nay sắm iPhone mới, bỏ thêm vài chục USD mua adapter sạc ngoài, và dùng nó trong vòng 4 đến 5 năm nữa, như vòng đời anh em dùng tai nghe không dây, đổi máy mới xài tiếp phụ kiện cũ, khỏe re. Ấy là chưa kể mình còn được tiếng thơm bảo vệ môi trường, không đóng góp một cách tiêu cực vào khối lượng rác thải công nghệ toàn cầu nữa chứ!
Tạm thời bỏ qua tác động tích cực về mặt môi trường khi mỗi năm anh em không “vứt đi” một cục adapter sạc pin điện thoại, mà dùng một adapter trong khoảng thời gian vài năm, thì bước chuyển này của Apple vẫn sẽ thành công nếu họ quyết định đi theo hướng đó.
Còn nếu phát ngôn theo kiểu cùn thì là, mọi người cứ chê, iPhone vẫn sẽ bán chạy, cho dù có tặng kèm adapter hay không, chí ít là đối với những fan của Táo Khuyết, thực tế cả chục năm qua đều là như vậy.
