Có thể anh em không để ý nhưng những ngày qua là hàng đống thông tin dồn dập xoay quanh chuyện Apple và Google gỡ game tỷ đô Fortnite của Epic ra khỏi store. Nghe có vẻ đơn giản nhưng kỳ thực đây là một cuộc chiến mà nguyên nhân đã bắt đầu từ những mâu thuẫn âm ỉ giữa bên phát hành là Epic và Apple, Google,… Đó thực sự là một cuộc chiến đã được chuẩn bị từ trước một cách bài bản, xin tổng hợp lại cho anh em dễ hình dung và theo dõi.
Điểm lại một số thông tin quan trọng theo trình tự thời gian
Nhắc lại một số thông tin cơ bản. Khi nhà phát hành game làm game cho iOS và Android, họ buộc phải phân phối trên App Store hoặc Play Store để game đó có thể tới tay người dùng chúng ta. Phát hành game kiểu miễn phí tải về thì phải kiếm tiền bằng cách khác và một trong những cách đó chính là in app purchase, mua vật phẩm hoặc season pass trong game. Vấn đề ở đây, Apple và Google sẽ thu hoa hồng trên doanh thu này, cụ thể là 30% trên doanh số bán hàng, tức là tỷ lệ ăn chia 3/7.
Quy định của Apple nguyên văn như sau:
Điểm lại một số thông tin quan trọng theo trình tự thời gian
- 13/8 Epic Game cập nhật thêm tính năng cho phiên bản game Fortnite trên di động, cho phép người dùng nạp V-Buck trực tiếp từ từ Epic với giá rẻ hơn so với khi mua thông qua Apple. Điều này sẽ giúp họ ăn được trọn doanh thu, không mất phí hoa hồng 30% theo quy định phát hành game trên App Store.
- Apple ngay lập tức gỡ ứng dụng Fortnite ra khỏi App Store
- Epic nộp đơn kiện Apple
- Epic tung đoạn video, nhái lại đoạn video quảng cáo mà Apple làm hồi năm 1984 để chỉ trích IBM bá quyền, chỉ có khác là thay Apple vào chỗ của IBM.
- Google cũng gỡ Fortnite ra khỏi Google Play Store với lý do tương tự như Apple.
- Epic cũng kiện luôn Google.
- Spotify lên tiếng đứng về phía Epic.
Trước giờ thì…
Nhắc lại một số thông tin cơ bản. Khi nhà phát hành game làm game cho iOS và Android, họ buộc phải phân phối trên App Store hoặc Play Store để game đó có thể tới tay người dùng chúng ta. Phát hành game kiểu miễn phí tải về thì phải kiếm tiền bằng cách khác và một trong những cách đó chính là in app purchase, mua vật phẩm hoặc season pass trong game. Vấn đề ở đây, Apple và Google sẽ thu hoa hồng trên doanh thu này, cụ thể là 30% trên doanh số bán hàng, tức là tỷ lệ ăn chia 3/7.
Quy định của Apple nguyên văn như sau:
Nếu bạn muốn mở khóa các tính năng hoặc chức năng trong ứng dụng của mình, (ví dụ: đăng ký, đơn vị tiền tệ trong trò chơi, cấp độ trò chơi, quyền truy cập vào nội dung cao cấp hoặc mở khóa phiên bản đầy đủ), bạn phải sử dụng in-app purchase. Các ứng dụng không được sử dụng các cơ chế của riêng chúng để mở khóa nội dung hoặc chức năng, chẳng hạn như license keys, các dấu jiệu thực tế tăng cường, mã QR,… Ứng dụng và metadata của chúng không được bao gồm các nút, liên kết bên ngoài hoặc các lời kêu gọi hành động khác hướng khách hàng đến cơ chế mua hàng ngoài mua hàng trong ứng dụng.
Nguyên nhân
Rõ ràng với một nhà phát hành như Epic vốn không chỉ có doanh thu bán V Buck (tiền trong game Fortnite) lên tới 2 tỷ đô năm ngoái mà ngoài ra, họ cũng có nền tảng phát hành game riêng (Cho cả mobile lẫn desktop). Do đó, gần đây Epic cập nhật phiên bản mới của Fortnite, trong đó không chỉ có duy nhất tùy chọn mua V Buck thông qua App Store mà còn có thể mua trực tiếp từ Epic Store với giá rẻ hơn. Cụ thể lúc đó mua trên App Store của Apple thì người dùng sẽ phải trả 9.99 đồng cho 1000 V Buck nhưng nếu thanh toán trực tiếp với Epic thì chỉ còn có 7.99 đồng. Rõ ràng, Apple hay Google sao chịu chuyện Epic đã vi phạm với thỏa thuận đã cùng nhau đồng ý trước đó.
Một cuộc chiến bài bản mà Epic được chuẩn bị từ trước
Ngay sau đó là một chuỗi sự kiện như anh em đã thấy những ngày qua. Đỉnh điểm là sau khi bị ban khỏi chợ ứng dụng App Store và nộp đơn kiện, Epic đã tung hẳn đoạn video chỉ trích Apple một cách rất bài bản, cho thấy họ đã có sự chuẩn bị từ trước. Chưa dừng lại ở đó, có thể nước đi này đã có sự tính toán từ rất lâu nữa khi mà trước đây, Fortnite đã được phát hành rất sớm trên iOS và mãi rất lâu sau đó mới dần được phát hành cho Android.
Nhắc sơ một chút cho anh em nào lỡ quên. Không phải Epic chỉ là nhà phát hành không có thực lực. Còn nhớ trước đây Steam gần như là nhà phát hành game lớn nhất thị trường game PC. Tuy nhiên, sau đó Epic nổi dậy, vượt mặt hẳn cả Uplay hay Battenet trong thị trường này. Đơn giản họ đánh Steam bằng chiến lược thu ít hoa hồng hơn trên cửa hàng Epic Store của họ, chỉ thu có 12% thay vì 30% như Steam. Lần này họ áp dụng chiến thuật tương tự đối với Apple và Google, bất chấp họ thừa biết điều đó rõ ràng vi phạm điều khoản dịch vụ của Apple và Google.
Rõ ràng, Epic đã có sự chuẩn bị trước, họ thừa biết trước rằng ngay khi vi phạm điều khoản, Fortnite sẽ bị gỡ. Bởi thế, chỉ vào phút sau khi bị gỡ, đoạn video troll Apple đã được tung ra và không có team product nào lên ý tưởng rồi tổ chức dựng, cắt ghép và public bài bản nhanh như vậy được.
Quảng cáo
Trước đây CEO của Epic Tim Sweeney đã nói về việc Appstore hay Google Play không có lí do gì để ăn tới 30% doanh thu của các công ty phát hành game. Theo ông thì họ đã có nguồn thu khổng lồ từ việc bán các thiết bị phần cứng, đồng thời kêu gọi Apple và Google thay đổi cách họ kinh doanh với các nhà phát triển phần mềm, game. Và nguyên cớ của cuộc chiến sẽ chính là bản update của Fortnite, chính thức châm ngòi choi cuộc chiến giữa Epic và Apple lẫn Google.
Một Tweet rất dài của CEO Epic nói về "ý nghĩa" của cuộc chiến này 😁
Tất cả những động thái của Apple đã nằm trong dự tính của Epic
- Epic lập luận rằng: Apple và Google đã cùng thống trị độc quyền các nền tảng di động và mức giá của họ đưa ra đối với nhà phát triển là không công bằng.
- Apple và Google lập luận rằng: Họ phát triển và duy trì nền tảng của họ, do đó họ phải được phép thu phí họ muốn. Nói cách khác, App Store hay Play Store không phải là dịch vụ công cộng.
Rõ ràng đây là một nước cờ mạo hiểm của Epic và nhiều khả năng họ sẽ thua, ít nhất là trong ngắn hạn. Chắc chắn cả Apple và Google sẽ không chịu thua. Mặt khác, trong một buổi điều trần, diễn ra gần đây của các công ty công nghệ lớn, khi được hỏi rằng “liệu Apple và Google có đối xử công bằng giữa các nhà phát triển lớn nhỏ khác nhau hay không”, cả 2 đều đảm bảo rằng có. Cả Apple và Google sẽ cùng nhau áp dụng một chính sách với tất cả mọi người trên nàng tảng của họ. Apple nói rằng “toàn bộ những quy định của họ đều góp phần tạo nên một sân chơi công bằng cho tất cả các nhà phát triển và đồng thời, đảm bảo chợ ứng dụng an toàn cho tất cả người dùng.
Quảng cáo
Đã có chiến thì chắc phải có tổn hại. Vị thế 2000 ngàn tỷ giá trị của Apple có thể sẽ bị tác động ít nhiều. Nhưng trong ngắn hạn, Fortnite trên lý thuyết không còn được phát hành chính thức tới người dùng nữa. Có thể họ đã chờ có được một lượng người dùng đã tải game nhất định, đồng thời họ cũng hoàn toàn có thể phát hành season mới qua các bản cập nhật trực tiếp nhưng vấn đề là thực lực của họ đủ để cầm cự được bao lâu? Mặc dù Fortnite vẫn còn có thể chơi trên console hay máy tính nhưng trên di động lại không có con đường chính thống trên mobile sẽ khiến mất dần người dùng trên cả Android lẫn iPhone.
Chưa kể mất đi 2 kênh phân phối chính thức được Apple và Google xác thực về độ an toàn, Epic đang đặt người dùng cả mới lẫn cũ của họ, đặc biệt là Android vào tình trạng bị đe dọa bởi các file cài apk vốn đầy rủi ro. Ở giác độ khác, cuộc chiến này chắc chắn sẽ được theo dõi sát sao bởi những nhà phát triển nổi loạn giống như Epic và đó mới là vấn đề về lâu dài mà Apple và cả Google chắc chắn nhận thức được. Ở Mỹ án lệ là thứ rất kinh khủng là vậy.
Người chơi trẻ tuổi, những người vừa nộp tiền cho Epic, vừa bị họ lôi vào cuộc chiến
Từ đoạn video nhại lại quảng cáo năm xưa của Apple mà Epic đã chuẩn bị từ sớm cho thấy rõ ràng bất kể họ có là đầu têu trong cuộc chiến này thì nó vẫn chỉ là một vụ kiện thuần túy song phương. Do đó, để biến thành một cuộc nổi loạn thì họ cần thu hút cả những nhà phát hành khác lẫn game thủ về phía họ. Điều đó thể hiện rõ qua đoạn nói rằng “đừng để tương lai của nhân loại bị khuất phục” và “đừng để các tập đoàn lớn kiểm soát mọi thứ từ thương mại tới cả phát ngôn.”
Rõ ràng Epic thừa biết những người chơi của họ đa phần đều trẻ và đều dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc. Những người này chắc chắn sẽ không cần quan tâm về ý nghĩa của đoạn quảng cáo xưa cũ, chẳng hiểu việc Apple đã từng bước chinh phục IBM năm nào vốn được ví như tiểu thuyết hồi thập niên 80. Tuy nhiên, một điều mà nhóm này sẽ hiểu chính là: Apple là kẻ xấu! Hơn cả một cuộc chiến thương mại thuần túy, Epic đang muốn biến cuộc chiến này trở thành một cuộc nổi dậy văn hóa kinh doanh, tập trung vào lợi nhuận dài hạn, cuộc chiến của một người giàu đang muốn chia thêm tiền từ một người giàu khác, bất kể đó suy cho cùng là số tiền thu được từ việc bán những bộ quần áo ảo nhưng từ tiền thật của bọn trẻ con.
Epic đã che dấu điều đó bằng một luận điểm xuất sắc khi mà họ phất cờ dựa trên tinh thần “phá vỡ thế độc quyền của Apple, tăng doanh thu cho các công ty nhỏ hơn, duy trì lập trường chống lại những hệ sinh thái, hệ điều hành đóng. Và đó chính là luận điểm mà Epic chọn để bơm vào đầu của những người dùng trẻ tuổi vốn đang nộp tiền cho họ, lôi những game thủ này vào cuộc chiến lớn hơn nhằm mục đích cuối cùng là bảo vệ cho chính chiến lược của Epic. Và điều này lại khiến cho thế giới trực tuyến vốn đã rối ren nay sẽ còn hỗn loạn hơn nữa.
Có thể dưới góc độ nào đó Epic làm đúng trên cương vị càng trả ít tiền càng tốt. Nhưng chiến lược này của họ khiến mình cảm thấy khó chịu bởi cuộc chiến lẽ ra chỉ là pháp lý do chính họ bày ra, để rồi kéo thêm hàng triệu người dùng bị ảnh hưởng, không ít trong số đó nghiễm nhiên trở thành người lính của Epic. Rõ ràng đây là một ván bài nguy hiểm mà Epic đã khởi nên, chưa rõ chiến thắng hay thất bại nhưng chắc chắn, Apple và Google sẽ không dùng cách tương tự để đối phó lại. Dù sao đi nữa, vẫn khá khó để xét Epic là bên chính nghĩa trong cuộc chiến này.
