Mỗi lần lên cầu thang để boarding, mình thường có cảm giác rợn rợn nhẹ khi nhìn vào động cơ máy bay - một thứ gì đó to lớn, sâu và nguy hiểm. Liệu một người lỡ bị hút vào động cơ thì có cơ may sống sót không hay chiếc động cơ khổng lồ sẽ trở thành … "cối xay thịt". Đã có ít nhất 2 vụ tai nạn như vậy, một vụ của Continental Airlines ở sân bay El Paso năm 2010, một vụ của Air India năm 2015, cả 2 đều là nhân viên mặt đất và đều thiệt mạng. Tuy nhiên, vẫn có một vụ mà người bị hút may mắn sống sót.
Tiếp sau cánh quạt lớn là máy nén với nhiều cánh quạt nhỏ hơn quay đồng trục, chức năng là để nén không khí lên áp suất cao hơn. Các mảnh cơ thể của bạn cứ thế được băm nhỏ dần và nhỏ dần.
Và rồi thịt vụn hay những mảnh sinh học thì đúng hơn của bạn được đẩy vào buồng đốt nơi nhiên liệu được trộn với khí nén tốc độ cao, được làm chậm lại bởi bộ khuếch để tối ưu tỉ lệ trộn lẫn. Lúc này thì động cơ sẽ rung lên do có vật lạ chui vào nhưng quá trình này diễn ra rất nhanh nên động cơ sẽ không tắt ngay. Các phần cơ thể bạn sẽ đi qua phần cuối cùng đó là các lưỡi quay của turbine.
Động cơ IAE V2500 dùng trên dòng Airbus A320ceo.
Khi bị hút vào động cơ phản lực đang hoạt động, chẳng hạn như máy bay đang chuẩn bị cất cánh thì bạn chắc chắn sẽ chết! Động cơ có các cánh quạt lớn bằng titanium quay để hút không khí nạp vào các máy nén và không khí nén hòa với nhiên liệu sẽ được đốt cháy bên trong buồng đốt từ đó tạo ra khí nóng và lực đẩy. Những cánh quạt này quay ở tốc độ từ 1000 đến 20.000 rpm và nếu bạn bị hút vào, lớp cánh quạt lớn đầu tiên sẽ cắt nhỏ cơ thể của bạn trong nháy mắt và dĩ nhiên bạn sẽ chết ngay lặp tức.
Tiếp sau cánh quạt lớn là máy nén với nhiều cánh quạt nhỏ hơn quay đồng trục, chức năng là để nén không khí lên áp suất cao hơn. Các mảnh cơ thể của bạn cứ thế được băm nhỏ dần và nhỏ dần.
Và rồi thịt vụn hay những mảnh sinh học thì đúng hơn của bạn được đẩy vào buồng đốt nơi nhiên liệu được trộn với khí nén tốc độ cao, được làm chậm lại bởi bộ khuếch để tối ưu tỉ lệ trộn lẫn. Lúc này thì động cơ sẽ rung lên do có vật lạ chui vào nhưng quá trình này diễn ra rất nhanh nên động cơ sẽ không tắt ngay. Các phần cơ thể bạn sẽ đi qua phần cuối cùng đó là các lưỡi quay của turbine.
Thử nghiệm bird strike với động cơ.
Turbine có chức năng khiến trục động cơ luôn quay để quay các tầng cánh quạt đồng trục nhờ năng lượng của dòng khí nóng xả ra từ buồng đốt. Cuối cùng thì những gì còn lại của cơ thể bạn sẽ được giải phóng ra từ họng xả ở cuối động cơ. Do các cánh quạt động cơ phản lực hoạt động ở rpm lớn và không được thiết kế để chịu va chạm vật lý nên dù là bạn hay chim hay bất cứ thứ gì lọt vào thì các cánh quạt đều có thể bị hư hại, gãy vỡ, dẫn đến hỏng động cơ.
Thực tế những vụ tai nạn kiểu bị hút vào động cơ rất hy hữu bởi khi máy bay phản lực đang ở yên trên mặt đất, anh em có thể thấy động cơ nó vẫn quay chậm chậm nhưng là do gió và không đủ sức để hút thứ gì vào bên trong. Mình từng có thắc mắc này và một người bạn làm bảo trì động cơ nói rằng vòng bi (bạc đạn) của động cơ phản lực siêu mượt, cánh quạt lớn của turbofan chỉ cần lực nhỏ hay có gió là nó quay. Để giúp các nhân viên mặt đất biết được trạng thái quay của động cơ, người ta đã sơn một dấu giống chữ G ngược lên cánh quạt:
Tuy nhiên, chuyện lại rất khác trên một môi trường bận rộn như tàu sân bay và vụ tai nạn cũng như thoát chết thần kỳ của anh chàng được nhắc đến xảy ra trên USS Dwight D. Eisenhower (CVN-69) vào ngày 20 tháng 2 năm 1991 trong cuộc chiến vùng vịnh (Gulf War).
Đó là vào ban đêm, John Bridge - một thực tập sinh đang kiểm tra kết nối giữa máy phóng và một chiếc cường kích Grumman A-6 Intruder đã sẵn sàng để cất cánh, 2 động cơ phản lực của nó đang hoạt động. Sau khi hoàn tất, Bridge rời vị trí và tiến đến gần động cơ bên trái của chiếc A-6 Intruder. Chỉ trong chưa đến 1 giây, Bridge đã bị hút vào động cơ (0:38 trong clip)Khi kéo cần throttle lên tối đa thì động cơ của chiếc A-6 Intruder có thể tạo ra lực đẩy đến 9300 lb (hơn 4200 kg). Thế nhưng điều may mắn là Bridge đã sống sót mà không bị nghiền nhỏ như kịch bản kinh dị ở trên. Có những yếu tố đã giúp cứu mạng anh ta:
Quảng cáo
1. Thiết kế của chiếc A-6 Intruder.
Chiếc A-6 Intruder có thiết kế hốc hút khí cho động cơ J-52 kéo dài ra giống như một cái phễu phía trước tầng cánh quạt đầu tiên của động cơ. Như hình trên, một nhân viên bảo trì chui vào họng hút khí cho động cơ phải của A-6 Intruder.
2. Mũ bảo hiểm và áo khoác:
Khi bị hút vào động cơ, mũ bảo hiểm, kính bảo hộ và áo khoác của Bridge bị hút vào trước khiến động cơ cảnh báo FOD (Foreign Object Damage - hỏng hóc do hút phải vật thể bên ngoài). Các nhà điều tra cho rằng chiếc mũ bảo hiểm bị nghiền nát và làm hỏng các cánh quạt khiến động cơ bị kẹt. Phi công trên buồng lái cũng đã kịp thời tắt động cơ khi phát hiện sự cố.
3. Tư thế của Bridge:
Quảng cáo
Bridge bị hút vào với tư thế 2 tay duỗi ra trên đầu, vai của anh ta bị mắc kẹt do thiết kế hình phễu bên trong họng hút khí. Bản thân Bridge cũng đã nỗ lực thoát ra khỏi họng hút khí từ đó tránh khỏi cái chết chỉ còn cách vài phân.
Mất tầm 3 phút thì những thủy thủ khác mới đưa được Bridge ra khỏi động cơ của chiếc A6-Intruder. Bridge bị gãy xương đòn, trên mặt có vài vết cắt và bị thủng màng nhĩ.
Đoạn video quay lại cảnh tượng John Bridge bị hút vào động cơ sau này được dùng làm video huấn luyện của Hải quân Hoa Kỳ về điều không nên làm khi ở trên boong đáp của tàu sân bay.
Còn chúng ta khi đi máy bay, nhất là khi được lên máy bay bằng xe thang thì tốt nhất anh em đừng bao giờ lại gần động cơ cho dù nó có không hoạt động đi chăng nữa. Những vụ việc người bị hút vào động cơ đều đến từ sai sót của con người và sự chủ quan trong quy trình. Mình không đưa thêm vào bài này vì nó quá thương tâm.
Tham khảo: The Points Guy; Military.com; We Are The Mighty; Mirror.uk; DailyMail