Hôm thứ 4 vừa rồi, Facebook đã lên tiếng thừa nhận một cách thẳng thắn rằng họ không phải một trong số những đơn vị háo hức với những cập nhật mới mà Apple đem lại thông qua phiên bản hệ điều hành iPhone mới, iOS 14. Trong phiên bản hệ điều hành mới này, những nhà phát triển muốn theo dõi địa điểm và dữ liệu cá nhân của người dùng thông qua ứng dụng hay trang web sẽ phải liên tục cho người dùng biết họ đang làm điều đó, thông qua việc “xin phép” khi anh em mở các ứng dụng.
Một trong những cách để Apple thực hiện điều này là thông qua con số IDFA (Apple’s Identifier for Advertisers). Chuỗi số này cho phép các dịch vụ và ứng dụng xác định hành vi của người dùng một thiết bị được gán số IDFA cố định, từ đó xác định được hành vi người dùng để quảng cáo một cách hiệu quả. Trong iOS 14, người dùng thậm chí có thể tắt tính năng cho phép ứng dụng đọc số IDFA từ iPhone của mình, mà thậm chí nếu để nguyên, ứng dụng sẽ phải xin phép anh em để hoạt động.
Ngoài IDFA ra, iOS 14 cũng sẽ liên tục yêu cầu các ứng dụng và trang web thông báo và xin phép người dùng trước khi nó được phép theo dõi địa điểm của từng chiếc máy.
Đối với Facebook, đó là tin rất xấu đối với doanh thu của họ, vốn dựa vào quảng cáo để tồn tại. Mà thực tế thì Google cũng không khác gì, vì họ tồn tại nhờ vào việc biết nhất cử nhất động của người dùng trên mạng internet lẫn vị trí của người dùng ngoài đời thực. Nhưng cho đến thời điểm này, Facebook vẫn đang là đơn vị lên tiếng phản đối những thay đổi trong iOS 14 mạnh mẽ nhất. Về cơ bản, Facebook không muốn người dùng lúc nào cũng biết MXH lớn nhất hành tinh đang theo dõi từng chuyển động của họ, từng thứ họ làm trên mạng internet. Và hệ quả là, họ hoàn toàn không muốn cứ mỗi lần có ai mở ứng dụng Facebook, màn hình lại hiện ra thông báo cho anh em hỏi có muốn cho Facebook theo dõi hay không.
Mỉa mai thay, thứ mà Facebook lo ngại nhất, rằng Apple đang làm quá tốt để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng thiết bị iOS, lại là thứ tốt cho chính chúng ta. Một khi đã được hỏi “có muốn cho Facebook theo dõi địa điểm và dữ liệu cá nhân của bạn không?” thì mình cược rằng, không thiếu anh em trả lời là KHÔNG.
Hệ quả với những thay đổi của iOS 14 đối với Facebook là, từ nay về sau sẽ rất khó để hiển thị quảng cáo được định hướng một cách chính xác tới đối tượng người dùng, dựa trên tuổi tác, giới tính, sở thích và nhiều thông số khác để quảng cáo chuẩn từng li. Facebook cho rằng những thay đổi về quyền riêng tư trong iOS 14 sẽ khiến các đối tác và các công ty chọn MXH này làm nền tảng kết nối với khách hàng tiềm năng trở nên rất khó để đạt được mục đích.
Điều này đúng. Nhưng khác biệt giữa Facebook và Apple có lẽ là, Facebook đang tranh cãi vì lợi ích kinh doanh, còn Apple thì chọn đạo đức kinh doanh.
Facebook nói thêm, nếu iOS 14 không thay đổi, doanh thu từ Audience Network sẽ giảm tới 50%. Audience Network là sản phẩm dịch vụ hiển thị quảng cáo trong các ứng dụng, dựa trên dữ liệu cá nhân thu thập được từ việc sử dụng smartphone và các ứng dụng khác. Trong con số 70 tỷ USD doanh thu của Facebook, Audience Network chỉ chiếm một phần rất nhỏ, nhưng không khó để nhận ra lý do vì sao Facebook đang lo ngay ngáy.
Vấn đề hoàn toàn không phải vì Facebook lo ngại việc giảm doanh thu, mà là vì Apple đã nói rất rõ ràng toan tính của họ. Họ không muốn những công ty như Facebook thu thập và làm giàu từ lượng dữ liệu cá nhân khổng lồ, cuốn nhật ký số ghi lại toàn bộ những gì chúng ta làm trong thế giới ảo của internet.
Quảng cáo
Thực tế thì việc iOS 14 đảm bảo hơn quyền riêng tư của người dùng cũng chỉ là một trong số rất nhiều những động thái liên quan tới người dùng của Apple. Trước đó, Apple đã có không ít tính năng và cập nhật mới trên iOS và macOS, khi có trang web, dịch vụ hay ứng dụng cố gắng thu thập và sử dụng dữ liệu cá nhân của anh em.
Lấy ví dụ iOS 13, Apple cho ra mắt tính năng Sign in with Apple, công dụng không khác nhiều so với tính năng tương tự của Facebook và Google. Họ yêu cầu các nhà phát triển ứng dụng rằng, nếu có tùy chọn đăng nhập bằng tài khoản Facebook hay Gmail trong ứng dụng iOS, thì sẽ phải có cả lựa chọn Sign in With Apple nữa.
Khác biệt giữa Apple với Google và Facebook là, khả năng đăng nhập thông qua hệ thống của Apple cho phép anh em giấu dữ liệu cá nhân, tạo ra một tài khoản email ảo. Cùng lúc, anh em không bị lộ tài khoản thư điện tử cá nhân của mình, và các tập đoàn công nghệ lớn cũng sẽ chẳng thể nào biết được anh em đang dùng những ứng dụng gì để thu thập dữ liệu từ chúng.
Một ví dụ khác là tính năng mặc định chặn cookies của bên thứ 3 trên trình duyệt Safari. Facebook cùng rất rất nhiều những tập đoàn khác dùng cookies, những đoạn code cài cắm trong các trang web để nhặt nhạnh dữ liệu cá nhân của anh em gửi về máy chủ. Nhờ những dữ liệu đó, mỗi người dùng MXH hay các trang web đều có một hồ sơ riêng, liệt kê tương đối đầy đủ thông tin về anh em.
Có người từng nói chơi rằng, dữ liệu cá nhân của anh em có giá cao hơn cả mạng sống của anh em. Càng ngày mình càng tin điều đó có lý.
Quảng cáo
Mô hình kinh doanh đúng kiểu cỗ máy in tiền của Facebook bắt đầu dè chừng và cảm thấy bị ảnh hưởng mạnh, khi anh em nhận ra Facebook thu thập bao nhiêu dữ liệu từ anh em, và cách họ biến dữ liệu đó thành tiền. Đó chính là lý do vì sao Facebook đang rất ngán iOS 14 cùng những thay đổi của nó theo cách minh bạch hơn bao giờ hết. Trên hệ điều hành này, Apple hiển thị rõ ràng chuyện gì đang xảy ra trong khi anh em dùng app, chia sẻ thông tin và tương tác với bạn bè, và cho anh em lựa chọn không cho phép ứng dụng thu thập dữ liệu.
Ở một khía cạnh khác, những công ty vừa và nhỏ đang chạy quảng cáo trên Facebook chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng vì những thay đổi này. Nếu anh em là một trong số rất nhiều người có khả năng bị ảnh hưởng, anh em sẽ cần phải xem lại chiến lược marketing của công ty mình. Sẽ rất không ổn nếu vẫn cố bám víu một mô hình quảng cáo trực tuyến không bền vững như Facebook hiện giờ, khi hầu hết mọi người đều sẽ lựa chọn cách không hé răng chia sẻ thông tin cá nhân với MXH lớn nhất hành tinh.
Theo Inc
