Hầu như điện thoại thông minh trên thị trường ngày nay chạy trên hoặc là Android hoặc là iOS. Nhưng cách đây một vài năm, Microsoft cũng đã tham gia vào cuộc chơi với Windows Phone và Windows 10 Mobile.



Windows 10 Mobile là nỗ lực cuối cùng của ông lớn xứ Redmond để thu hút sự chú ý trên thị trường hệ điều hành di động. W10M có một giao diện Live Tile đặc biệt, một chế độ desktop độc đáo khi kết nối với màn hình bên ngoài và hỗ trợ các ứng dụng Universal của Windows. Nhưng thật không may, gót chân Achilles của hệ điều hành di động này vẫn không thay đổi kể từ thời Windows Phone đó là sự thiếu hụt ứng dụng trầm trọng so với Android và iOS. Đây là yếu tố chính dẫn đến sự sụp đổ của nền tảng này, nhưng có thể chúng ta không biết rằng Microsoft đã từng nghiên cứu một dự án ở giai đoạn gần hoàn thiện, để có thể hỗ trợ ứng dụng Android ngay trên Windows 10 Mobile.

Dự án Astoria

Ban đầu Microsoft đã phát triển nhiều dự án khác nhau để port phần mềm từ các nền tảng khác sang W10M. Họ gọi chúng là các “cây cầu” (Bridge) phần mềm, với mục đích giúp cho các nhà phát triển dễ dàng port ứng dụng của họ từ Windows, iOS và Android lên W10M.

2 “cây cầu” đầu tiên, có tên mã là Project Islandwood và Project Centennial được thiết kế để port app từ iOS và Windows qua. Những dự án này đã được đưa ra ánh sáng, trừ dự án còn lại.



“Cây cầu” thứ 3, có tên mã là Project Astoria thì không may mắn như vậy và đã bị rút khỏi W10M trước khi phát hành bản thương mại. Tuy nhiên, hệ thống con Android này (Android sub-system) đã có sẵn trên các bản build preview của W10M lúc ấy, giúp cho chúng ta hình dung được những gì OS này có thể làm được lúc bấy giờ.

Dự án này là một công cụ để tạo điều kiện port ứng dụng từ nền tảng này sang nền tảng khác dễ dàng hơn, nhưng Project Astoria và Android sub-system được nâng cao hơn một chút. Dự án thực sự đã giúp người dùng có thể cài đặt các ứng dụng Android trên chiếc điện thoại W10M của họ. Để làm được như vậy, người dùng cần bật chế độ nhà phát triển trên điện thoại chạy bản build preview W10M, cài đặt ứng dụng nội bộ APK2W10M trên máy tính, kết nối điện thoại và máy tính, sau đó triển khai ứng dụng Android mong muốn.

Tuy điều này không thực sự dễ dàng đối với người dùng thông thường, nhưng một thực tế rất đang khích lệ là các file APK đã hoạt động mà không cần sửa đổi gì cả đã chứng tỏ mức độ phát triển rất cao của công cụ này. Và tất nhiên sẽ cần rất ít nỗ lực để đưa các ứng dụng Android lên phiên bản ổn định của W10M nếu Astoria chính thức được ra mắt.

Chắc chắn vẫn có nhiều ứng dụng Android chạy không đúng cách do trục trặc, sự cố hoặc đơn giản là thiếu Google Play Services. Tuy nhiên, trong một khoảnh khắc ngắn ngủi nào đó, có cảm giác như khoảng cách ứng dụng giữa W10M và Android đã được thu hẹp một cách đáng kể nhờ Astoria.

Microsoft sau đó đã huỷ bỏ Astoria

Thật không may cho những người thích vọc vạch và những người dùng Windows Phone luôn hy vọng sẽ có nhiều ứng dụng hơn cho chiếc smartphone của mình, Microsoft đã quyết định huỷ Project Astoria trước khi phát hành bản chính thức của W10M vào năm 2015.

Lý lẽ của công ty này lúc đó nghe hơi kỳ lạ: “Chúng tôi đã nhận được rất nhiều phản hồi rằng việc sử dụng hai công nghệ Bridge để đưa code từ các hệ điều hành di động (Android và iOS) sang Windows là không cần thiết và sự lựa chọn giữa chúng có thể gây nhầm lẫn”, công ty tuyên bố trong một bản cập nhật giải thích về việc huỷ bỏ Astoria như vậy. Nhưng liệu các nhà phát triển có thực sự cảm thấy dễ nhầm lẫn khi port phiên bản Android với phiên bản iOS hay không?


Một giả thuyết khác là Microsoft huỷ bỏ Astoria vì nó đe doạ sáng kiến Universal Windows App của mình và các ứng dụng native tận dụng đẩy đủ các tính năng của Windows Phone như Live Tiles, Metro UI… Rốt cuộc, các bản build preview của W10M chứa Android sub-system có thể chạy nhiều file APK mà không cần sửa đổi bất kỳ thứ gì đã không chính thức xuất hiện.

Trang Ars Technica cũng gợi ý rằng có thể Microsoft loại bỏ Astoria để tránh các rắc rối pháp lý đối với Google. Cụ thể là Microsoft dự định tạo ra “bản clone” của các API của Google mà không có trong AOSP, nhưng điều này sẽ thu hút sự giám sát pháp lý do vụ kiện giữa Google và Oracle về Android lúc đó đang khá căng thẳng.



Tuy Project Astoria không được hỗ trợ trong phiên bản W10M chính thức, nhưng cũng không có gì đảm bảo rằng khi Microsoft làm điều ngược lại thì W10M sẽ vẫn tồn tại. Blackberry 10 cũng tự hào khi hỗ trợ các ứng dụng Android tương tự như vậy khi ra mắt vào năm 2013. Bất chấp những cải tiến sau này để hỗ trợ ứng dụng Android tốt hơn thì Blackberry vẫn khai tử nền tảng của mình để chuyển hoàn toàn sang Android “xịn” trong những năm sau đó.



Tuy nhiên di sản của Astoria vẫn còn tồn tại, một kỹ sư của Microsoft đã xác nhận rằng Linux sub-system trên Windows 10, cho phép chạy các công cụ và chương trình dòng lệnh Linux trên PC, được bắt nguồn từ hoạt động của công cụ Bridge port ứng dụng Android sang Windows năm xưa.

Đến thời điểm hiện tại, vẫn có những giải pháp không chính thức để kích hoạt Project Astoria trên W10M tuy nhiên cách thức khá phức tạp. Dù Astoria đã chết, nhưng sự hiện diện của nó là một lời nhắc nhở rõ ràng rằng hệ điều hành di động xấu số của Microsoft đã từng “tiềm năng” đến như thế nào 😊