Vesna Vulovic - người rơi từ độ cao hơn 10 ngàn m mà không chết, được ghi tên vào sách Guinness

Vesna Vulovic là một nữ tiếp viên hàng không người Serbia, bà mất tháng 12 năm 2016, năm 66 tuổi. Sự nghiệp tiếp viên hàng không của bà không có gì đáng nói cho đến khi vụ tai nạn của chuyến bay JAT 367 năm 1972. Bà là người duy nhất sống sót sau vụ tai nạn, kỳ diệu hơn là người duy nhất trên thế giới sống sót sau khi rơi ở độ cao 10.160 m mà không có dù. Kỷ lục không ai muốn này đã được ghi lại trong sách Guinness.


Vesna Vulovic sinh ngày 3 tháng 1 năm 1950 tại Belgrade trong một gia đình khá giả với cha là doanh nhân còn mẹ là một hướng dẫn viên thể dục. Belgrade lúc đó là thủ đô của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Serbia thuộc Liên bang Nam Tư, giờ là nước Cộng hòa Serbia. Vulovic đến Anh vào năm nhất đại học với hy vọng cải thiện vốn ngoại ngữ. Bà mê nhóm nhạc The Beatles, muốn được đến Anh nhiều hơn và sau một lần thấy bạn mặc đồng phục tiếp viên, cô đã quyết định trở thành tiếp viên hàng không thực thụ bởi khi làm tiếp viên rồi thì có thể đến London mỗi tháng. Năm 1971, Vulovic gia nhâp JAT (Jugoslovenski Aerotransport) - hãng hàng không quốc gia của Nam Tư và là một trong những hãng hàng không thương mại già nhất còn hoạt động với tên hiện tại là Air Serbia.

Chuyến bay JAT 367

Ngày 25 tháng 1 năm 1972, Vulovic là một thành viên của tổ bay thứ 2 thực hiện chuyến bay JAT 367 với hành trình ban đầu từ Stockholm, Thụy Điển đến Belgrade, dừng 2 chặng tại Copenhagen, Đan Mạch và Zagreb, Croatia.

Chiếc DC-9 với số đuôi YU-AHT trong vụ việc.

Vulovic cho biết thực tế hôm đó bà không được xếp lịch bay trên chuyến 367. JAT đã nhầm với một tiếp viên khác cùng tên Vesna. Tuy nhiên, bà không thấy phiền mà trái lại rất phấn khích bởi đây là lần đầu tiên đến Đan Mạch.

Sau này Vulovic kể lại rằng bà đã có linh cảm không tốt trước chuyến bay. "Mọi người dường như biết rằng họ sẽ chết. Họ không nói về điều đó nhưng tôi nhìn thấy và cảm thấy họ biết điều đó. Cơ trưởng thì khóa mình trong phòng suốt 24 tiếng trước khi bay ..."

13:30 ngày 26 tháng 1, chiếc McDonnell Douglas DC-9 rời sân bay Stockholm Arlanda đến sân bay Copenhagen sau 1 giờ bay. Tại đây thì phi hành đoàn thứ 2 trong đó có Vulovic lên máy bay để thực hiện chặng bay tiếp theo. Vulovic kể: "Máy bay đến trễ, chúng tôi ở nhà ga và nhìn thấy nó vào cổng. Tôi thấy tất cả các hành khách và tổ bay đầu tiên rời máy bay. Một người trong số đó vô cùng khó chịu. Không chỉ tôi mà các thành viên tổ bay, quản lý nhà cũng thấy anh ta. Tôi nghĩ rằng chính người đàn ông này đã bỏ bom vào hành lý. Tôi nghĩ anh ta ký gửi hành lý ở Stockholm, xuống máy bay ở Copenhagen."


Thật vậy, chuyến bay 367 rời sân bay Copenhagen lúc 15:15 thì đến 16:01, một vụ nổ xảy ra ở khoang hành lý của chiếc DC-9. Vụ nổ khiến máy bay vỡ trên không thành nhiều phần và rơi ở làng Srbska Kamenice ở vùng Labem, Tiệp Khắc, cộng hòa Czech ngày nay. Vulovic là người duy nhất trong 28 hành khách và phi hành đoàn sống sót. Số khác đã bị hút ra ngoài máy bay khi nó vỡ, đối mặt với nhiệt độ dưới âm và thiệt mạng.

Sống sót thần kỳ

Vulovic được tìm thấy bởi một người dân địa phương tên Bruno Honke. Ông đã nghe tiếng kêu cứu và tìm đến đống đổ nát của chiếc máy bay. Ông nói rằng bộ đồng phục màu xanh ngọc lam của Vulovic đẫm máu và đôi boot cao cũng bị xé toạc sau va chạm. Honke là một bác sĩ quân y thời thế chiến thứ II nên ông đã sơ cứu giúp Vulovic sống sót trước khi lực lượng cứu hộ đến.


Các nhà điều tra tai nạn cho rằng Vulovic sống sót là nhờ bà lúc đó ở khoang cuối, khi máy bay vỡ thì một xe đồ ăn đã ép bà sát vào vách ngăn sau máy bay. Nhờ đó, khi máy bay mất áp suất vì đã vỡ, bà không bị hút ra ngoài như hành khách và các thành viên phi hành đoàn khác.

Yếu tố tiếp theo là Vulovic bị huyết áp thấp và khi chiếc máy bay mất áp suất, bà nhanh chóng bất tỉnh và điều này đã giúp tim của bà không bị vỡ khi va chạm. Vulovic sau này cũng thừa nhận rằng bà hoàn toàn biết về tình trạng của mình trước khi đi thi tiếp viên và để vượt qua vòng kiểm tra sức khỏe, bà đã uống một lượng lớn cafe trước khi kiểm tra.

Và yếu tố cuối cùng là địa hình và góc rơi của phần đuôi máy bay. Hiển nhiên đây cũng là một yếu tố máy mắn bởi phần đuôi này đã rơi xuống một cánh rừng dày và phủ đầy tuyết. Rừng cây và tuyết đóng vai trò như tấm thảm giúp giảm tối đa tác động.

Hành trình phục hồi

Vulovic dù sống nhưng bà bị thương nặng, nứt hộp sọ và xuất huyết não. Bà cũng bị gãy hai chân và 3 đốt sống, một trong số đó bị nghiền nát hoàn toàn. Xương chậu và một số xương sườn cũng bị gãy. Chấn thương này khiến bà bị liệt nửa thân dưới tạm thời. Toàn bộ trí nhờ từ khoảng một tháng trước đến một giờ trước khi tai nạn xảy ra bị xoá sạch. Bà chỉ biết về vụ tai nạn 2 tuần sau đó khi được gia đình thông báo và thậm chí ngất xỉu khi được cho xem bài báo viết về vụ tai nạn.

Sau khi được chữa trị tại bệnh viện ở Prague, Czech thì đến tháng 3 năm 1972, bà được chuyển về Belgrade. Các bác sĩ đề nghị tiêm cho bà một mũi thuốc thôi miên để tránh cảm giác sợ hãi khi bay nhưng bà từ chối và giải thích rằng bà không sợ bay vầ không nhớ gì về vụ tai nạn. Tại Belgrade, Vulovic tiếp tục nằm trên giường bệnh với sự bảo vệ 24/24 của cảnh sát bởi giới chức lo ngại rằng những kẻ chủ mưu vụ đánh bom chuyến bay 367 có thể sẽ tìm giết bà. Các bảo vệ được đổi ca liên tục mỗi 6 giờ và không ai được phép vào tiếp xúc với bà ngoại trừ gia đình và bác sĩ. Đến tháng 6 năm 1972, Vulovic rời Belgrade và được đưa đi nghỉ tại một resort ở Montenegro.

Để có thể đi lại bình thường thì bà đã trải qua rất nhiều cuộc phẫu thuật. Ban đầu bà chỉ có thể cử động chân trái và một tháng sau đó mới cử động được chân phải. Gia đình của Vulovic đã phải bán 2 chiếc xe hơi để trả viện phí. 10 tháng sau tai nạn, Vulovic đã có thể đi lại nhưng bà chỉ có thể đi khập khiễng trong suốt quãng đời còn lại, cột sống của bà bị vẹo vĩnh viễn. Tổng cộng Vulovic đã mất 16 tháng để phục hồi và vào năm 2008, cô từng nói: "Không ai nghĩ tôi có thể sống tới giờ" … "Có lẽ là do sự gan lì của người Serbia" và "Chế độ ăn từ nhỏ gồm socola, rau chân vịt và dầu cá."

Người hùng quốc gia và kỷ lục Guiness thế giới

Sau tại nạn khủng khiếp, Vulovic vẫn muốn được làm tiếp viên hàng không. Tuy nhiên JAT sợ rằng sự hiện diện của bà trên chuyến bay sẽ thu hút quá nhiều sự chú ý của công chúng, do đó hãng này đã bố trí cho bà một công việc bàn giấy. Tại Nam Tư, Vulovic được tôn vinh như một người hùng dân tộc với danh xưng "người hùng Chiến Tranh Lạnh", nổi tiếng trên khắp Liên bang Xô Viết và các nước thuộc khối Warsaw. Bà thậm chí còn được tổng thống Nam Tư khi đó là Josip Broz Tito trao kỷ niệm chương và ca sĩ nhạc đồng quê người Serbia - Miroslav Ilic còn viết một bài hát có tựa đề "Vesna - nữ tiếp viên hàng không." Bà còn được phong làm công dân danh dự của Srbska Kamenice - ngôi làng nơi người ta tìm thấy bà còn sống (ảnh trên). Người tìm thấy bà - Bruno Honke còn đặt tên cho cháu gái mới sinh của mình là Vesna để vinh danh Vulovic.

Về phần mình, Vulovic vẫn đi lại bằng máy bay và bà cho biết nhiều hành khách ngạc nhiên khi thấy bà trên máy bay, họ thường xin ngồi cạnh. Vài năm sau vụ tai nạn thì cha mẹ của Vulovic đều qua đời. Năm 1977, bà kết hôn với một kỹ sư cơ khí và mặc dù đã được các bác sĩ cho biết vết thương của bà không ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nhưng Vulovic đã suýt chết sau khi mang thai ngoài tử cung và không bao giờ có con.

Năm 1985, sách kỷ lục Guiness thế giới đã công nhận Vesna Vulovic là người giữ kỷ lục thế giới về "người sống sót từ cú ngã cao nhất thế giới mà không cần dù". Kỷ lục của bà Vesna Vulovic vượt qua cả những người sống sót khi ngã từ độ lớn mà không cần dù khác như Alan Magee - một quân nhân của Mỹ từng sống sót sau khi rơi cùng chiếc B-17 Flying Fortress trong thế chiến thứ 2; Nicholas Alkemade - một quân nhân của Không lực Hoàng Gia Anh sống sót sau khi nhảy ra khỏi chiếc Avro Lancaster đang bốc cháy ở độ cao 5490 m; Ivan Chisov - thiếu úy không quân Liên Xô nhảy ra khỏi chiếc Il-4 và sống sót từ độ cao khoảng 7000 m.

Hoạt động chống chính phủ và thuyết âm mưu

Đến những năm 90, Vulovic bị JAT sa thải vì bà lên tiếng chống lại chính khách người Serbia là Slobodan Milosevic (ông là tổng thống Serbia năm 89 - 97, tổng thống Cộng hòa liên bang Nam Tư 97 - 2000 và là vị tổng thống đầu tiên còn đang nắm quyền bị buộc tội diệt chủng) và tham gia các cuộc biểu tình chống chính phủ. Do lo ngại dư luận phẫn nộ nên Vulovic không bị bắt giữ. Tuy nhiên, những từ báo lá cải ủng hộ Milosevic đã tiến hành một chiến dịch bôi nhọ Vulovic khi đưa tin rằng chuyến bay 367 bị bắn rơi bởi tên lửa đất đối không của Tiệp Khắc và bà đã rơi từ độ cao thấp hơn so với thông tin trước đó.


Năm 2009, 2 nhà báo là Peter Hornung và Pavel Theiner tại Prague đã tuyên bố rằng chuyến bay 367 thật sự bị bắn rơi, bà Vulovic chỉ rơi từ độ cao 800 m và an ninh Tiệp Khắc đã dựng lên màn kịch đánh bom khủng bố để che đậy sự việc. Điều tra của họ dựa trên tài liệu từ Cơ quan hàng không dân dụng Czech và họ kết luận rằng “rất rất có khả năng" chiếc máy bay bị bắn nhầm bởi một chiến đấu cơ MiG của Không quân Tiệp Khắc ở độ cao vài trăm m so với mặt đất khi nó đang bị buộc phải hạ cánh. Tất cả chứng cứ gợi ý rằng chiếc máy bay bị phá hủy ở độ cao lớn do bom chứa trong hành lý là do mật vụ của Tiệp Khắc làm giả.

Họ trích dẫn lời của các nhân chứng tại làng Srbska Kamenince rằng đã thấy máy bay bốc cháy nhưng vẫn còn nguyên vẹn khi nó đang bay dưới những đám mây thấp. Một chuyên gia hàng không Serbia - người đã có mặt tại hiện trường cũng xác nhận rằng khu vực mảnh vỡ tập trung quá nhỏ đối với một vụ nổ máy bay trên không ở độ cao lớn. Thêm vào đó, các nhân chứng cũng cho biết nhìn thấy một chiếc máy bay thứ 2. Hornung nói rằng: “Chuyến bay 367 đã rơi vào thế khó bởi khi họ giảm độ cao, họ phát hiện ra mình đang ở trên một khu vực quân sự nhạy cảm, nơi rất gần với một cơ sở vũ khí hạt nhân.” Tuy nhiên, Hornung cũng nói rằng ông không có bằng chứng về giả thuyết này. Cơ quan hàng không dân dụng Czech cũng bác bỏ tuyên bố của 2 nhà báo, cho rằng đây là thuyết âm mưu.


Tạp chí Technet của Czech dẫn lời một chuyên gia quân đội Czech rằng: “Trong trường hợp xâm phạm không phận, vụ việc sẽ không được giải quyết bằng tên lửa đất đối không mà sẽ là máy bay chiến đấu. Ngoài ra, không thể che giấu vụ việc như vậy được bởi sẽ có khoảng 150 - 200 người biết về vụ việc. Họ sẽ kể lại tới tận ngày nay.” Nếu có tên lửa phóng lên, âm thanh sẽ khiến hàng ngàn người nghe được và thấy được vì vệt khói. Đối với máy bay của Nam Tư, nó về mặt kỹ thuật không thể bay thấp ở trạng thái khẩn cấp từ độ cao được cho phép xuống độ cao thấp hơn nơi máy bay được cho bị bắn hạ. Thêm nữa, ông khẳng định phạm vi các mảnh vỡ phân tán không nhỏ, các mảnh vỡ cách phần thân chính đến 1,5 km.

Năm 2009, một người lính radar của Lực lượng phòng không Tiệp Khắc trực vào ngày xảy ra vụ việc đã nói trong một cuộc phỏng vấn rằng nếu có bất kỳ máy bay nào của Tiệp Khắc xuất hiện trên bầu trời vào thời điểm đó thì phòng không của Tây Đức cũng sẽ để mắt đến.

Chương trình MythBusters của Mỹ cũng từng tái hiện cú rơi của bà Vulovic và họ kết luận rằng vẫn có khả năng sống sót tùy theo tư thế khi rơi của thân máy bay và tư thế của người ngồi trong.

Bằng chứng thép của vụ việc chính là dữ liệu từ hộp đen FDR của chiếc DC-9. FDR cung cấp thông tin chính xác về thời gian, vận tốc, hướng bay, gia tốc và độ cao của máy bay vào thời điểm vụ nổ xảy ra. Các hộp đen được mở và phân tích bởi các công ty dịch vụ tại Hà Lan với sự chứng kiến của các chuyên gia đến từ Tiệp Khác, Nam Tư và Hà Lan khi đó.


Bà Vesna Vulovic khi còn làm tiếp viên hàng không.

Nguyên nhân vụ tai nạn của chuyến bay 367 được xác định là do các phần tử khủng bố theo chủ nghĩa dân tộc Croatia. Từ năm 1962 đến 1982 thì các phần tử này đã thực hiện 128 cuộc tấn công khủng bố nhằm vào các mục tiêu dân sự và quân sự của Nam Tư. Chính quyền nam Tư tình nghi những kẻ khủng bố người Croatia đứng sau vụ đánh bom bởi trong cùng ngày 26 thang 1 năm 1972, một quả bom khác cũng đã phát nổ trên một chuyến tàu từ Vienna, Áo đến Zagreb làm 6 người bị thương. Một người đàn ông tự xưng là người theo chủ nghĩa dân tộc Croatia đã gọi cho tờ báo Kvallsposten của Thụy Điển và nhận trách nhiệm về vụ đánh bom 367.

Năm tháng cuối đời

Mặc cho những thông tin không hay về mình, bà Vulovic vẫn tiếp tục tham gia các cuộc biểu tình chống chính phủ trong suốt những năm 90. Khi Milosevic và Đảng xã hội Serbia bị lật đổ trong Cuộc cách mạng xe ủi vào tháng 10 năm 2000, Vulovic là một trong số những người nổi tiếng xuất hiện tại ban công của tòa thị chính Belgrade trong buổi lễ đọc diễn văn chiến thắng. Bà đã vận động thay mặt cho Đảng dân chủ và ủng hộ Serbia gia nhập Liên minh châu Âu mà bà tin rằng sẽ mang lại sự thịnh vượng về kinh tế.

Vesna Vulovic trong những năm cuối đời sống với tiền trợ cấp 300 EUR mỗi tháng trong một căn hộ cũ nát ở Belgrade. Vulovic tiếc nuối rằng nếu không có vụ tai nạn thì cha mẹ bà đã không mất sớm và vụ việc không chỉ hủy hoại cuộc đời bà mà cả gia đình. Khi bước sang tuổi 60, sức khỏe yếu khiến Vulovic không thể tham gia lễ tưởng niệm hàng năm tại làng Srbska Kamenice và vào tháng 12 năm 2016, bà mất tại nhà riêng và thi thể của bà chỉ được phát hiện sau khi bạn bè liên lạc không được và gọi thợ phá khóa. Vulovic đã vật lộn với căn bệnh tim trong nhiều năm trước khi qua đời. Bà được chôn cất tại Belgrade.