Quần đảo Faroe - lãnh thổ tự trị của Đan Mạch dạo gần đây đang phủ sóng ở khắp các trang mạng xã hội, nhận về rất nhiều sự quan tâm của người dân trên toàn thế giới. Tuy nhiên, không phải vì khung cảnh xinh đẹp hay thành tựu đáng tự hào nào, mà là vì một truyền thống đã có từ thời xa xưa.
Theo đó, ngày 12/9 vừa qua, sự kiện 1.428 con cá heo đã bị giết hại chỉ trong một ngày ở quần đảo Faroe đã gây sốc trong cộng đồng quốc tế bởi quy mô cuộc thảm sát này là quá kinh khủng. Hàng nghìn xác cá nằm la liệt trên bãi biển, nước biển chuyển đỏ vì máu của những sinh vật tội nghiệp, khung cảnh này được lan truyền với tốc độ rất nhanh trên các trang mạng xã hội. Đặc biệt hơn khi cuộc săn lùng này diễn ra chỉ vì đây là một truyền thống lâu đời.
Thật ra, cuộc thảm sát này vẫn diễn ra mọi năm, tuy nhiên chưa năm nào số lượng cá bị giết lại nhiều như năm nay. Đến mức đây được coi là cuộc săn bắt động vật biển có vú lớn nhất từng được ghi nhận trên thế giới. Ước tính chỉ trong 1 ngày diễn ra lễ hội, 1.428 con cá heo đã bị giết với sự chứng kiến của đông đảo cư dân. Con số gấp hơn 6 lần lượng cá voi bị giết trong cả năm. Điều này đã đặt ra câu hỏi lớn về vấn đề đạo đức, liệu đây là truyền thống đáng trân trọng hay là một hủ tục tàn ác cần loại bỏ.
Theo đó, ngày 12/9 vừa qua, sự kiện 1.428 con cá heo đã bị giết hại chỉ trong một ngày ở quần đảo Faroe đã gây sốc trong cộng đồng quốc tế bởi quy mô cuộc thảm sát này là quá kinh khủng. Hàng nghìn xác cá nằm la liệt trên bãi biển, nước biển chuyển đỏ vì máu của những sinh vật tội nghiệp, khung cảnh này được lan truyền với tốc độ rất nhanh trên các trang mạng xã hội. Đặc biệt hơn khi cuộc săn lùng này diễn ra chỉ vì đây là một truyền thống lâu đời.
Diễn ra hàng năm, tại sao năm nay chuyện này lại được chú ý như thế?
Thật ra, cuộc thảm sát này vẫn diễn ra mọi năm, tuy nhiên chưa năm nào số lượng cá bị giết lại nhiều như năm nay. Đến mức đây được coi là cuộc săn bắt động vật biển có vú lớn nhất từng được ghi nhận trên thế giới. Ước tính chỉ trong 1 ngày diễn ra lễ hội, 1.428 con cá heo đã bị giết với sự chứng kiến của đông đảo cư dân. Con số gấp hơn 6 lần lượng cá voi bị giết trong cả năm. Điều này đã đặt ra câu hỏi lớn về vấn đề đạo đức, liệu đây là truyền thống đáng trân trọng hay là một hủ tục tàn ác cần loại bỏ.
Truyền thống lâu đời của người Vikings
Tục lệ này có tên là Grindadráp, đã tồn tại từ rất lâu, khi những cư dân Vikings đầu tiên đặt chân đến hòn đảo Faroe sinh sống. Do đặc tính của hòn đảo, họ không thể trồng nhiều loại rau củ, nên chủ yếu cuộc sống thường ngày vẫn dựa vào tài nguyên biển. Và trong đó thịt cá voi hoa tiêu đóng vai trò thiết yếu trong chế độ ăn uống hàng ngày của người Vikings. Đến ngày nay, tục lễ săn cá voi vẫn diễn ra hằng năm để tưởng nhớ đến truyền thống tổ tiên. Thậm chí hành vi man rợ này còn nằm trong quy định của luật Faroese đã có từ năm 1298. Thật ra, tục lệ này chỉ nhắm đến loài cá voi hoa tiêu, đây là loài cá heo lớn thứ 2 trong đại dương, chứ không hẳn là nhắm đến cá heo hông trắng.
Các vụ thảm sát cá voi hoa tiêu được ghi nhận chính thức từ năm 1584, và kể từ năm 2000, ước tính có trung bình khoảng 660 con cá voi hoa tiêu và 211 cá heo hông trắng đã bị giết hại mỗi năm tại Faroe. Mặc dù cuộc săn bắt đã được điều chỉnh trong những năm gần đây, chẳng hạn như ngư dân sẽ sử dụng một công cụ đặc biệt được thiết kế để việc giết hại trở nên nhân đạo hơn. Hơn thế, chính quyền cũng yêu cầu những ai tham gia vào quá trình thảm sát phải trải qua một khoá học để thực hiện quy trình đúng cách.
Tuy nhiên về bản chất, điều đó vẫn không thể thay đổi hành vi tàn ác này. Theo đó, nếu phát hiện một đàn cá voi hoa tiêu bơi vào vịnh, đội thuyền sẽ được cử ra khơi tiếp cận và đưa chúng vào 1 trong 28 khu vịnh được cấp phép. Sau đó, họ sẽ từ từ ép sát, dồn chúng vào bờ. Ở cự ly thích hợp, ngư dân sẽ móc câu chuyên dụng để lôi chúng lên bờ. Cái chết của những con cá này cũng không hề nhân đạo, thực tế ngư dân sẽ dùng con dao truyền thống có tên là mønustingari để cắt đứt tuỷ sống cá voi, con vật đáng thương sẽ chết gần như ngay lập tức.
Việc giết hại này không có yêu cầu về người thực hiện, bất kỳ cư dân nào muốn đều có thể tham gia. Cuối cùng, phần thịt cá voi sẽ được chia cho thợ săn và gia đình những người tham gia đánh bắt. Phần còn thừa sẽ đem tặng cho dân làng. Tuy nhiên, trên thực tế nhu cầu tiêu thụ của cư dân Faroe không nhiều đến vậy và thường sẽ dư rất nhiều.
Quảng cáo
Quản lý yếu kém là nguyên nhân dẫn đến cuộc thảm sát đẫm máu năm nay
Nhiều người đã đặt ra nghi vấn cho con số gia tăng đáng kinh ngạc vào năm nay. Điều gì đã dẫn đến quyết định giết hại một đàn cá voi lớn như thế? Một số cư dân Faroe nghi ngờ khả năng phán đoán kém, thiếu kinh nghiệm của người phụ trách cuộc săn bắt năm nay. Theo ngư dân Faroe - những người không tham gia vào buổi săn bắt vừa qua cho biết, thường người thợ săn chỉ giết cá heo hông trắng khi chúng vô tình lạc vào đàn cá voi sát thủ. Tuy nhiên, vụ thảm sát vừa rồi rõ ràng họ đang nhắm đến cả 2 loại động vật.
Mặc dù vậy, sự phản đối kịch liệt của cộng đồng quốc tế vẫn tập trung vào tục lệ săn bắt này. Điều này đã gây sức ép đến chính quyền Faroe dẫn đến quyết định “Sẽ bắt đầu đánh giá lại các quy định về đánh bắt cá heo hông trắng ở Đại Tây Dương”. Lưu ý rằng công bố chỉ dừng lại ở việc săn bắt cá heo hông trắng, chứ không đề cập đến truyền thống săn bắt cá voi hoa tiêu.
Quảng cáo
Joan Pauli Joensen - giáo sư lịch sử văn hoá cho biết: “Truyền thống săn bắt cá voi hoa tiêu ở Faroe không bao gồm việc giết cá heo hông trắng. Mặc dù hành vi săn bắt cá heo hông trắng đã được thông qua vào năm 1872, nhưng con số này chưa bao giờ có thể so sánh được với việc săn bắt cá voi hoa tiêu. Điều này thường xảy ra khi một con cá heo đi lạc vào đàn cá voi hoa tiêu. ”Do cá heo hông trắng nhỏ và có tốc độ di chuyển nhanh hơn. Vì thế, phải đến thời hiện đại sau này, con người mới có thể săn bắt loài cá này ở số lượng lớn. Và theo số liệu cho thấy chỉ một phần nhỏ cư dân Faroe tiêu thụ thịt cá heo hông trắng, do đó nhu cầu giết hại chúng cũng không nhiều."
Cư dân Faroe nghĩ sao
Theo thống kê mới đây của địa phương cho thấy, có đến hơn 83% trong số 53.000 cư dân Faroe vẫn ủng hộ truyền thống bền vững này, trong khi đó 53% lại phản đối việc giết hại cá heo hông trắng. Một số cư dân địa phương đã chỉ trích việc giết mổ cá, họ cho rằng số lượng cá bị giết quá nhiều, trong khi có quá ít người xử lý. Thế là, một số con cá voi đã chết trong đau đớn vì mắc cạn quá lâu trước khi chúng bị giết. Ngoài ra, công cụ giết hại nhân đạo đôi khi không thể sử dụng được với loài cá heo hông trắng, bởi kích thước nhỏ hơn. Thay vào đó, thợ săn sẽ dùng dao để kết liễu sinh vật.
Một số người dân địa phương đã bày tỏ sự thất vọng trong các bài đăng trên mạng xã hội. Chẳng hạn như một tài khoản có tên là Kringvarp Føroya bày tỏ: “Tôi thật xấu hổ khi là cư dân của Faroe”. Một quan chức cảnh sát đã về hưu cũng cho rằng ông không có ác cảm gì về truyền thống này, tuy nhiên số lượng cá voi bị giết hại quá mức khả năng tiêu thụ của người dân.
Trong khi đó, một số cư dân tỏ ra khá bình thường với những lời chỉ trích, phản ứng của cộng đồng quốc tế. Zacariasen chia sẻ: “Tôi hiểu rằng người nước ngoài có mối quan hệ đặc biệt với những con cá heo hơn là cá voi hoa tiêu. Nhưng đối với người Faroe, 2 sinh vật đều như nhau. Còn với tôi, điểm khác biệt duy nhất giữa chúng là thịt cá heo hông trắng có vị ngon hơn." Phần lớn người dân vẫn ủng hộ việc truyền thống săn bắt cá voi và cả cá heo, miễn là số lượng phát triển bền vững, thì đối với họ, hành vi này chẳng có gì to tát.
Tham khảo (1), (2), (3)
