Từ 8-9 giờ sáng mỗi ngày, người dân ở các thành phố khắp Trung Quốc bước ra khỏi tàu điện, rút điện thoại ra để quét mã QR mượn một chiếc xe đạp để di chuyển đến nơi làm việc. Đây đã không còn là một việc quá xa lạ ở đất nước tỷ dân này nữa. Vào giờ cao điểm, hàng chục đến hàng trăm chiếc xe đạp được xếp dọc các vỉa hè bên ngoài các ga tàu lớn. Để đáp ứng được nhu cầu lớn này, các công ty cho thuê xe đạp phải sử dụng một hệ thống xe tải để vận chuyển xe đạp từ khắp các thành phố trở lại ga tàu điện, với tần suất vài lần trong ngày.
Các công ty cho thuê xe đạp vẫn đang phải sống trong bóng đen để lại từ “cuộc chiến xe đạp". Đây là một cuộc chiến kéo dài, được tài trợ bởi dòng vốn mạo hiểm, cạnh tranh giữa Ofo và Mobike diễn ra từ năm 2016-2017. Mục tiêu của 2 công ty này rất rõ ràng, đó là trở thành “Uber của thị trường xe đạp”. Thế là, họ đã chi hàng trăm triệu để bước vào cuộc chiến, xem ai có thể tạo nên đội xe đạp lớn nhất và nhận được nhiều tiền từ người dùng nhất.
Đối với người tiêu dùng, cuộc chiến này mang lại những lợi ích to lớn. Sự cạnh tranh đã khiến giá thuê xe thấp một cách bất hợp lý, các chương trình giảm giá được triển khai thường xuyên và có rất nhiều xe đạp nằm rải rác khắp thành phố. Thế nhưng đối với các quan chức, những chiếc xe đạp chính là một cơn ác mộng trong việc quản lý, chúng gây ra tình trạng tắc nghẽn vỉa hè và bất tiện cho người đi bộ.
Các công ty cho thuê xe đạp vẫn đang phải sống trong bóng đen để lại từ “cuộc chiến xe đạp". Đây là một cuộc chiến kéo dài, được tài trợ bởi dòng vốn mạo hiểm, cạnh tranh giữa Ofo và Mobike diễn ra từ năm 2016-2017. Mục tiêu của 2 công ty này rất rõ ràng, đó là trở thành “Uber của thị trường xe đạp”. Thế là, họ đã chi hàng trăm triệu để bước vào cuộc chiến, xem ai có thể tạo nên đội xe đạp lớn nhất và nhận được nhiều tiền từ người dùng nhất.
Đối với người tiêu dùng, cuộc chiến này mang lại những lợi ích to lớn. Sự cạnh tranh đã khiến giá thuê xe thấp một cách bất hợp lý, các chương trình giảm giá được triển khai thường xuyên và có rất nhiều xe đạp nằm rải rác khắp thành phố. Thế nhưng đối với các quan chức, những chiếc xe đạp chính là một cơn ác mộng trong việc quản lý, chúng gây ra tình trạng tắc nghẽn vỉa hè và bất tiện cho người đi bộ.
Dẫn đến vào hồi tháng 8/2017, Bộ Giao thông Vận tải Trung Quốc cùng 10 bộ phận khác đã phải cùng nhau ban hành các quy tắc mới yêu cầu các quan chức đô thị và doanh nghiệp quản lý bãi đỗ xe đạp, tiêu chuẩn hoá các dịch vụ và đảm bảo an toàn cho tiền gửi của người dùng. Sau đó ngành công nghiệp cho thuê xe đạp trải qua một đợt suy thoái trầm trọng, hàng chục triệu chiếc xe đạp bỗng biến mất khỏi các con phố. Cuối cùng sau cuộc chiến, cả 2 công ty đều thua lỗ, để lại khoản nợ khổng lồ và nghĩa địa xe đạp to lớn.
Hai ông lớn chết, ngành công nghiệp vẫn tiếp tục
Tuy nhiên, sự thất bại của Ofo và Mobike dường như vẫn không thể khiến ngành thuê xe đạp ở Trung Quốc sụp đổ. Kì lạ thay, sau cuộc chiến, ngành công nghiệp này lại càng ổn định hơn khi các công ty như Qingju, Meituan và Hello đã chiếm lĩnh thị trường. Theo một báo cáo vào năm 2020 do cơ quan dữ liệu EqualOcean phát hành, 3 công ty này đã thâm nhập vào 400 thành phố và có đến hàng chục người dùng hoạt động hàng tháng.
Với số lượng xe đạp được phép di chuyển trên vỉa hè thành phố ít hơn, cùng với đó là sự cạnh tranh từ các công ty nhỏ cũng ít, việc quản lý đội xe đã trở thành một ván cờ, ít tàn khốc hơn. Công ty bảo dưỡng càng nhiều xe, chi phí hoạt động của họ sẽ càng cao và kéo theo đó là sự giám sát từ cơ quan quản lý cũng chặt chẽ hơn. Đổi lại, nếu không triển khai đủ lượng xe đạp, khả năng tiếp cận người dùng của hãng sẽ thấp.
Điều này đã buộc các công ty phải cải tiến kỹ thuật quản lý và khả năng điều động xe. Một phần của “ván cờ” này chính là yêu cầu người dùng đậu xe đúng cách sau khi sử dụng. Các công ty cho thuê xe đạp đã phải đưa ra nhiều giải pháp cho vấn đề này, bao gồm sử dụng công nghệ định vị địa lý để vẽ các đường xung quanh khu vực đậu xe được chỉ định trong ứng dụng. Theo đó, người dùng có thể xem họ có đỗ xe trong khu vực được phép hay không. Nếu không, họ sẽ bị tính thêm phí, người vi phạm nhiều lần có thể sẽ không đủ điều kiện tham gia giảm giá hàng tháng, hàng năm.
Quảng cáo
Một số thành phố thậm chí đã thiết lập các địa điểm đánh dấu Bluetooth trong các khu vực đậu xe để biết xe đạp đã được đậu đúng hay chưa. Nếu xe đạp nằm ngoài phạm vi của Bluetooth, nó sẽ không ghi nhận trả xe và người dùng sẽ tiếp tục bị tính phí.
Lợi nhuận vẫn là điều thiết yếu
Tất nhiên, mặc dù việc tuân thủ theo các quy định là quan trọng, song mối quan tâm thực sự của các công ty vẫn là lợi nhuận. Ngày nay, hầu hết các dịch vụ thuê xe đạp ở Trung Quốc đều có giá 1,5 nhân dân tệ (0,24 USD) cho mỗi 15 phút sử dụng. Các gói đăng ký sẽ có giá ưu đãi hơn, phù hợp với những người sử dụng thường xuyên. Trong khi đó, chi phí bão dưỡng xe đạp ở Hello là 0,3 nhân dân tệ/ngày. Về lý thuyết, 1 người dùng xe đạp 1 lần mỗi ngày, công ty đã có lợi nhuận. Tuy nhiên, mức sinh lời vẫn thấp và chưa kể đến các chi phí hoạt động khác, như R&D hay marketing. Thế là các công ty cho thuê xe đạp đã nghĩ ra một giải pháp, chính là chia sẻ xe đạp điện. Bởi giá thuê xe đạp điện thường đắt hơn xe thông thường, nhưng bù lại người dùng có thể đi được quãng đường xa hơn. Ví dụ xe đạp thường được thuê để đi khoáng cách dưới 3km, nhưng xe đạp điện thì có thể đi đến 8km.
Các quan chức đô thị dường như vẫn chưa thể quên đi sự hỗn loạn từ cuộc chiến xe đạp trong quá khứ. Ngoài các vấn đề về an toàn giao thông đường bộ, các nhà lãnh đạo còn lo ngại hơn về tác động của xe đạp điện đối với mạng lưới taxi và phương tiện giao thông công cộng. Xe đạp rất phù hợp với đối tượng người đi làm chỉ cách bến xe vài trăm mét. Tuy nhiên việc xe đạp điện ở khắp nơi có thể khiến phương tiện giao thông công cộng trở nên lỗi thời.
Theo Sixth Tone
Quảng cáo